Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Abstract

11. yüzyılda Büyük Selçuklular Orta Asya, İran ve Ortadoğu’da büyük bir güç haline gelerek Sünnî İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenip, Sünnî mezhepleri koruyup bunların halk içindeki gücünü de arkasına alarak Şiî, Râfizî ve Bâtınîlere karşı büyük bir mücadele vermiştir. Tuğrul Bey döneminden sultan Berkyaruk ve Sultan Sencer dönemine kadar devam eden mücadeleler ele alınmıştır. Çalışmada Selçukluların Şiî ve Bâtınîlere karşı aldıkları önlemler ve buna karşı Şiîlerin yaptıkları faaliyetler ele alınmıştır. Selçuklu sultanlarının asıl amacı Sünnî mezheplerden destek alarak Şiî, Râfizî ve Bâtınîlerin devlet kademelerine sızmasını engellemekti ancak bunda başarılı olamamıştır. Çünkü Şiîler, Selçukluların bütün devlet kademelerine sızarak devletin zayıflamasında önemli rol oynamışlardır. Aynı zamanda Şiî Bâtınîlerle mücadele eden önemli devlet adamlarına da suikastlar yaparak devleti zayıflatmışlardır. Bu çalışmada, üstünlük sağlamak için her alanda rekabet eden Sünnî ve Şiî grupların mücadelesinin önemi üzerinde durulmuş ve devlet ile muhalifler arasındaki rekabete sebep olan dini ve siyasi olaylara dikkat çekilerek muhalif grupların devlete nasıl sızdığı ya da sızdırıldığına değinilmiştir. Bu çalışmada özellikle dönemin Farsça ana kaynakları kullanılarak konuya açıklık getirilmeye çalışılmıştır.