Abstract
In this
research, it was aimed to reveal plant diversity which is seen in Azerbaijan's
aquatic ecosystems. The Azerbaijani territory in terms of plant diversity in
the Caucasus region is far from the other regions with its rich richness. Water
and swamp ecosystems cover a wide area of vegetation within the Azerbaijani
forest, which is richer in flora and vegetation than neighboring countries (Grossheym,
1948, Prilipko 1970, Haciyev1990, Talıbov, İbrahimov 1996), along with forest,
steppe, grass, frigana, aubalpine and alpine meadows.
Land studies
related to this subject are carried out twice a month during April-October
between 2013 and 2015 in accordance with the methods of land geobotanism.
Examples of flora and vegetation were taken and records were made, including
Kizilagaç Bay, Ak-lake, Şabran Port and Hacıqabul Lake and Caspian Sea Deluge
(Nevtçala). Plant samples belonging to aquatic ecosystems are arranged
according to herbarium construction rules and are kept in the Herbarium of
Azerbaijan National Academy of Sciences Botanical Institute. These ecosystems
are in order; Especially in the flat sections of Kür-Araz plains, Abşeron,
Samur-Deveçi, Alazan-Eyriçay, Mil, Mugan, Shirvan, Ceyrançol, Qobustan and
Nahcivan. The waters-swamp ecosystems of Sarısu, Ağzıbirçala, Akgöl, Candargöl,
Büyük Alagöl, Gökgöl, Hacıgabul, Büyük-Şor, Aşık Kara, Karaçug and Kızılğaç Bay
all show wide distribution. Numerous lakes are found in coastal areas,
especially on the Caspian coast, in the form of stains in different types of
vegetation (chol, semi desert, forest, subalpine and alpine grass). It has been
revealed that 502 taxa belong to 62 families and 208 glands in the water-swamp
flora. This includes 11.2% of the total number of species of Azerbaijan flora.
Poaceae, Cyperaceae, Ranunculaceae, Fabaceae, Potamogetonaceae, Juncaceae,
Salicaceae, Chenopodiaceae, and Brassicaseae are more abundant in the
water-swamp flora. There are 12 trees, 412 herbaceous plants with an aquatic
environment. When evaluated ecologically; Cute watery lakes and around; Salty
lakes and swamps around; Hydrohalophite, psammohalophite, xerophthalite; Teas,
sweet watery lakes and mesophytes and xeromesophytes are predominantly spread
in the swamps. In the in-water plant assemblies: İn aquatic forets dominatitet assosations:
Salixetum albae, Phragmeto-Alnetum barbati,
Populetum nigrae, Rubeto- Elagnetum angustifoliae, Vərbasco thapsus-Hippophaetum rhamnoidesae, Phragmeto communisae-Tamaricetum ramosissimae, Populetum albae, Salici purpureae-Populetum
nigrae.
References
- 1. Aliyev, C. A. 1969. Flora i rastitelnost vodoyomov Azerbaydjana i ik kozyaystvennoe znaçenie. Avtoref. diss.dokt.biol.nauk, Baku. 52 .
- 2. Аliyev C. А. Rastitelnost ozera Ak-göl. // Uç. Zap.AGU, ser.biol. nauk, 1967a, № 2, с. 24-27.
- 3. Аliyev, C. А. Sovremennoe sostoyanie rastitelnosti ozera Sarı-su // Uç. Zap.AGU, ser.biol. nauk, 1966, № 4, с. 11-16.
- 4. Аliyev C. А. Geobotaniçeskaya karakteristika formasii trostnika obıknovennogo vodoyomov Azerbaidjana. // Сообщ. 2.-Уч. Зап. АГУ, сер. биол. наук, 1971, №3, с. 34-39.
- 5. Аliyev C. А. Flora i rastitelnost vodoyomov Azerbaidjana i ik hozyaystvennoe znaçenie. Аvtoref. Dis... dokt. Biol. Nauk., Baku, 1969, 52 с.
- 6. Atamov, V. V. 2008. Phytosociological Characteristics the Vegetation of the Caspian`s Shores in Azerbaijan. International Journal of Botany V. 4/ 1; 1-13.
- 7. Atamov V., Musayev M, 2016. A new record fort he Flora of Azerbaijan Ranunculus trachophyllus Chaix (Ranunculaceae). Bangladesh Journal of Botany, Bangladesh J. Bot. 45(3): 703-706.
- 8. Babayev, F. 1974. Flora i rastitelnost gornık ozer Malogo Kafkaza. Avtoref...diss. kand. biol.nauk. Baku. 31.
- 9. Efendiyeva, S. M. 1989. Vodno-Bolotnaya flora i rastitelnost Apşeronskogo poluostrova i prilegayuşik ostrovov. Avtopef... diss. kandidat biol. nauk. Baku. 22.
- 10. Flora Azerbaydjana, (1-8. cilt). Izd.vo AN Azerb.SSR, Baku. 1950-1961.
- 11. Grossheym, A. A. 1936. Rastitelnıy resursı Kafkaza. M., MOİP, 435.
- 12. Grossheym A.A. Rastitelnıy pokrov Kavkaza. Izd.MOIP, M.-L., 1948, 248.
- 13. Glushko T. A. 1989. Influence of the Caspain sea wart level on the formation of landscape on the north-eastern coast. J.of Problems of Desert Development, Ashkhabad: 5, 25-32.
- 14. Katanskaya,V.M. 1981.Vısşaya vodnaya rastitelnost kontinentalnık vodoyomov SSSR. “Nauka”, L., 185 pp.
- 15. Klimat Azerbaydjana, 1968. Azerb.İlim.Akad. Baku. 385.
- 16. Ibrahimov, E.Ş. 2005. Rastitelnost Nakçıvanskoy Avtonomnoy Respubliki i yey narodnokozyaystvennoy znaçenie. Baku. 230.
- 17. Talibov, T., Ibrahimov, E. 2008. Nakçıvan muhtar respublikası florasının taksonomik spektri, Nahçıvan. 350.
- 18. Seçmen Ö., Leblebici E. 1997. Türkiye sulak alan bitkileri ve Bitki örtüsü. Ege Üniversitesi basımevi, Bornova, İzmir. 404.
- 19. Sultanov, E.G. 2000. Potential Ramsar Sites of Azerbaijan, baku, Wetlands International – AEME Publ., Baku. 152.
- 20. Memmedov, V.A. 2011. Kür çökekliği göllerinin ekohidroloji problemleri ve onların tenzimlenmesinin esasları. Azerb. MBA Geologiya Enstitüsü eserleri. Bakı-Nafta Press. 339.
- 21. Musayev, M. K. 2010. Kür-Araz ovalığının şirin su hövzelerinin florası ve bitkiliğinin müasir ekoloji veziyyeti. Bakı. 138.
- 22. Prilipko, L. I., 1939. Rastitelnıe otnoshenie Nakiçev. ASSR. Iz-vo AN Az.FAN SSSR, T.VII, Baku. 196.
- 23. Prilipko, L. I. 1965. Karta rastitelnosti Azerbaydjanskoy SSR, Moskov, M 1:1 000 000.
- 24. Prilipko, L.I. 1970. Rastitelnıy pokrov., Azerbaydjana. Baku. 168.
- 25. Prilipko, L.I., Agacanov, S.D. 1972. Rastitelnost Azerbaydjanskogo poberejiya Kaspiya i prognozı yey izmeneniya vı svyazi sı dinamikoy urovnya morya. Vı kn.: Baku. 52-61.
- 26. Prilipkpo, L.I., Aliyev, R.A., Bogdanov, M.P., Mailov, A.I. 1961. Perspektivı ispolzovaniya prirodnıch zapasov Trostnika i Arundo trostnikovogo dlya bumajno-selluloznoy promışlennosti vı Azerbaydjane. J. İzvestiya AN Azerb.SSR, seriya biol. i med. nauk, Baku, 7, 31-43.
- 27. Haciyev, V. D. 1970. Vısokogornaya rastitelnost Bolşhogo Kafkaza i ee xozyaystvennaya .znaçeniya. Baku.,Elm, -280 p.
- 28. Haciyev, V. D. i dr., 1979. Flora i rastitelnost vısokogorii Talışha . Baku , Elm, 148.
- 29. Haçiev, V. D., i dr., 1990. Vısokogornaya rastitelnost Malogo Kafkaza. Baku, Elm, 210.
- 30. Haciyev, V. D. 1992a. Azerbaycan’ın bitki örtüsü haritası. Baku, M.1:600 000.
- 31. Haciyev, V. D., Mailov, A.I., Atamov, V.V., Ponomarenko, L.I. 1991. Zapası Phragmites australis(Cav.)Trin.ek. Steud. i Arundo donak L. vı Azerbaydjane. J. Rastitelnıy resursı, Leningrad: 3, 42-46.
- 32. Haciyev, V.C. 1992b. Rastitelnıy pokrov Azerbaydjana. GK geodezii i kartografii Azerb.Respubliki, Baku, 242.
- 33. Şaksuvarov, R.T. 1994. Psammofitnaya rastitelnost pribrejnoy polosı Kaspiyskogo morya (Samur-Divicinskaya allyuvialno-morskaya) nizmennost. Avtoref. Dissert. kand. biol. nauk. Baku, 33.
- 34. Vоlоbuуев В. Р. Почвы и климат Изд-во АН Аз.ССР, Баку: 1953, 320 с.
Abstract
Bu araştırmada
Azerbaycan’ın Sucul ekosistemlerinde rastlanan bitki çeşitliliğinin ortaya
konulması amaçlanmıştır. Kafkasya bölgesinde bitki çeşitliliği açısından
Azerbaycan arazisi haylı zengin olması ile diğer bölgelerden farlamnaktadır. Florası
ve vejetasyonu ile komşu ülkelerden daha zengin olan Azerbaycan azazisinde
orman, step, çimen, frigana, aubalpin ve alpin çayırlıklarla birlikte,
su-bataklık ekosistemleri de bitki örtüsünde geniş alanları kaplamaktadır (Grossheym,
1948, Prilipko 1970, Hacıyev1990, Talıbov, İbrahimov, 1996).
Bu konu ile
ilgili arazi çalışmaları arazi jeobotaniği yöntemlerine uykun olarak 2013-2015
yılları arasında nisan-ekim ayları arasında her ayda 2 kere olmak üzere
gerçekleştirilmiştir. Bu ekosistemler düzen kesimlerde; özellikle Kür ve Araz nehirlerinin
kıyı kesimlerinde, Kızılağaç Körfezi ve Candar Gölü çevresinde geniş
yayılış göstermektedir. Değişik vejetasyon tipleri(çol, yarı çöl, orman, subalpin
ve alpin çimen) fonunda lekeler şeklinde olmakla çok sayıda durgun su ve göllerin
sahil kesimlerinde rastlanılmaktadır. Su-bataklık florasında 62 familya ve 208
cinse ait toplam 502 takson olduğu
ortaya konmuştur. Bu ise Azerbaycan florasının toplam tür sayısının % 11,2’sini
kapsamaktadır. Poaceae, Cyperaceae, Ranunculaceae, Fabaceae, Potamogetonaceae,
Juncaceae, Salicaceae, Chenopodiaceae,
ve Brassicaseae familyalarının su-bataklık florasında çeşitliliği daha
zengindir. Sucul ortam seven 12 ağaç, 412 otsu gövdeli bitkiye rastlanılmıştır.
Ekolojik olarak değerlendirildiğinde; şirin sulu göller ve etrafında; tuzlu
göller ve etrafındaki bataklıklarda; hidrohalofit, psammohalofit, kserohalofit;
çayların, tatlı sulu göllerin, bataklıkların etrfında ise mezofit, kseromezofit
karakterli bitkiler baskın olarak yayılmaktadır. Su-bataklık orman birliklerine ait: Salixetum albae, Phragmeto-Alnetum
barbati, Populetum nigrae, Rubeto- Elagnetum angustifoliae, Vərbasco thapsus-Hippophaetum rhamnoidesae, Phragmeto communisae-Tamaricetum ramosissimae, Populetum albae, Salici
purpureae-Populetum nigrae.
Keywords
References
- 1. Aliyev, C. A. 1969. Flora i rastitelnost vodoyomov Azerbaydjana i ik kozyaystvennoe znaçenie. Avtoref. diss.dokt.biol.nauk, Baku. 52 .
- 2. Аliyev C. А. Rastitelnost ozera Ak-göl. // Uç. Zap.AGU, ser.biol. nauk, 1967a, № 2, с. 24-27.
- 3. Аliyev, C. А. Sovremennoe sostoyanie rastitelnosti ozera Sarı-su // Uç. Zap.AGU, ser.biol. nauk, 1966, № 4, с. 11-16.
- 4. Аliyev C. А. Geobotaniçeskaya karakteristika formasii trostnika obıknovennogo vodoyomov Azerbaidjana. // Сообщ. 2.-Уч. Зап. АГУ, сер. биол. наук, 1971, №3, с. 34-39.
- 5. Аliyev C. А. Flora i rastitelnost vodoyomov Azerbaidjana i ik hozyaystvennoe znaçenie. Аvtoref. Dis... dokt. Biol. Nauk., Baku, 1969, 52 с.
- 6. Atamov, V. V. 2008. Phytosociological Characteristics the Vegetation of the Caspian`s Shores in Azerbaijan. International Journal of Botany V. 4/ 1; 1-13.
- 7. Atamov V., Musayev M, 2016. A new record fort he Flora of Azerbaijan Ranunculus trachophyllus Chaix (Ranunculaceae). Bangladesh Journal of Botany, Bangladesh J. Bot. 45(3): 703-706.
- 8. Babayev, F. 1974. Flora i rastitelnost gornık ozer Malogo Kafkaza. Avtoref...diss. kand. biol.nauk. Baku. 31.
- 9. Efendiyeva, S. M. 1989. Vodno-Bolotnaya flora i rastitelnost Apşeronskogo poluostrova i prilegayuşik ostrovov. Avtopef... diss. kandidat biol. nauk. Baku. 22.
- 10. Flora Azerbaydjana, (1-8. cilt). Izd.vo AN Azerb.SSR, Baku. 1950-1961.
- 11. Grossheym, A. A. 1936. Rastitelnıy resursı Kafkaza. M., MOİP, 435.
- 12. Grossheym A.A. Rastitelnıy pokrov Kavkaza. Izd.MOIP, M.-L., 1948, 248.
- 13. Glushko T. A. 1989. Influence of the Caspain sea wart level on the formation of landscape on the north-eastern coast. J.of Problems of Desert Development, Ashkhabad: 5, 25-32.
- 14. Katanskaya,V.M. 1981.Vısşaya vodnaya rastitelnost kontinentalnık vodoyomov SSSR. “Nauka”, L., 185 pp.
- 15. Klimat Azerbaydjana, 1968. Azerb.İlim.Akad. Baku. 385.
- 16. Ibrahimov, E.Ş. 2005. Rastitelnost Nakçıvanskoy Avtonomnoy Respubliki i yey narodnokozyaystvennoy znaçenie. Baku. 230.
- 17. Talibov, T., Ibrahimov, E. 2008. Nakçıvan muhtar respublikası florasının taksonomik spektri, Nahçıvan. 350.
- 18. Seçmen Ö., Leblebici E. 1997. Türkiye sulak alan bitkileri ve Bitki örtüsü. Ege Üniversitesi basımevi, Bornova, İzmir. 404.
- 19. Sultanov, E.G. 2000. Potential Ramsar Sites of Azerbaijan, baku, Wetlands International – AEME Publ., Baku. 152.
- 20. Memmedov, V.A. 2011. Kür çökekliği göllerinin ekohidroloji problemleri ve onların tenzimlenmesinin esasları. Azerb. MBA Geologiya Enstitüsü eserleri. Bakı-Nafta Press. 339.
- 21. Musayev, M. K. 2010. Kür-Araz ovalığının şirin su hövzelerinin florası ve bitkiliğinin müasir ekoloji veziyyeti. Bakı. 138.
- 22. Prilipko, L. I., 1939. Rastitelnıe otnoshenie Nakiçev. ASSR. Iz-vo AN Az.FAN SSSR, T.VII, Baku. 196.
- 23. Prilipko, L. I. 1965. Karta rastitelnosti Azerbaydjanskoy SSR, Moskov, M 1:1 000 000.
- 24. Prilipko, L.I. 1970. Rastitelnıy pokrov., Azerbaydjana. Baku. 168.
- 25. Prilipko, L.I., Agacanov, S.D. 1972. Rastitelnost Azerbaydjanskogo poberejiya Kaspiya i prognozı yey izmeneniya vı svyazi sı dinamikoy urovnya morya. Vı kn.: Baku. 52-61.
- 26. Prilipkpo, L.I., Aliyev, R.A., Bogdanov, M.P., Mailov, A.I. 1961. Perspektivı ispolzovaniya prirodnıch zapasov Trostnika i Arundo trostnikovogo dlya bumajno-selluloznoy promışlennosti vı Azerbaydjane. J. İzvestiya AN Azerb.SSR, seriya biol. i med. nauk, Baku, 7, 31-43.
- 27. Haciyev, V. D. 1970. Vısokogornaya rastitelnost Bolşhogo Kafkaza i ee xozyaystvennaya .znaçeniya. Baku.,Elm, -280 p.
- 28. Haciyev, V. D. i dr., 1979. Flora i rastitelnost vısokogorii Talışha . Baku , Elm, 148.
- 29. Haçiev, V. D., i dr., 1990. Vısokogornaya rastitelnost Malogo Kafkaza. Baku, Elm, 210.
- 30. Haciyev, V. D. 1992a. Azerbaycan’ın bitki örtüsü haritası. Baku, M.1:600 000.
- 31. Haciyev, V. D., Mailov, A.I., Atamov, V.V., Ponomarenko, L.I. 1991. Zapası Phragmites australis(Cav.)Trin.ek. Steud. i Arundo donak L. vı Azerbaydjane. J. Rastitelnıy resursı, Leningrad: 3, 42-46.
- 32. Haciyev, V.C. 1992b. Rastitelnıy pokrov Azerbaydjana. GK geodezii i kartografii Azerb.Respubliki, Baku, 242.
- 33. Şaksuvarov, R.T. 1994. Psammofitnaya rastitelnost pribrejnoy polosı Kaspiyskogo morya (Samur-Divicinskaya allyuvialno-morskaya) nizmennost. Avtoref. Dissert. kand. biol. nauk. Baku, 33.
- 34. Vоlоbuуев В. Р. Почвы и климат Изд-во АН Аз.ССР, Баку: 1953, 320 с.
Details
| Journal Section | Articles |
|---|---|
| Authors | |
| Publication Date | August 31, 2017 |
| Submission Date | May 31, 2017 |
| Acceptance Date | August 24, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017 Volume: 2 Issue: 2 |
Cited By
Azerbaycan’ın Aquatik Bitki Kommuniteleri’nin Fitososyolojik Özellikleri
Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences
https://doi.org/10.35229/jaes.793793
