Öz
Dedegül
dağı önemli bir bitki gen merkezi ve mikroiklimik etkilere sahiptir. Bu
özelliklerin oluşumunda en etkili faktör, Dedegül dağı ve çevresinin floristik
zenginliği ve topoğrafik yapısı olarak görülmektedir. Bu çalışma, Dedegül Dağı
ve bölgedeki tarımsal üretim arasındaki ilişkiyi vurgulamaktadır.
Bir coğrafi bölgede yetişen tarım bitkilerinin
atalarının yabani flora ile yakından ilişkili olduğu bilinmektedir. Türkiye
Florasına paralel olarak, Göller Yöresi de önemli bir bitki çeşitliliğine
sahiptir. Antalya florası tam olarak bilinmemekle birlikte, 3000 vasküler bitki
taksonuna sahip olduğu tahmin edilmektedir. Isparta'nın 2300 (600 endemik) ve
Burdur 1600 (450 endemik) takson taşıdığı bilinmektedir. Bilimsel kaynaklarda,
Akdeniz bölgesinin tıbbi ve aromatik bitkilerin dört önemli familyasından bazı
türlerin farklılaşma merkezi olduğu belirtilmektedir: Bu familyalar: Lamiaceae
/ Labiatae, Apiaceae / Umbelliferae, Rosaceae ve Papaveraceae’dir. Burdur'da
kişniş, kimyon, rezene üretimi ve çeşitliliği; Isparta'da havuç; dereotu, turp,
şalgam; haşhaş, elma, yağ gülü, çilek, böğürtlen, ayva, geyik elması üretimi ve
çeşitliliği; Göller Yöresinde genel olarak alıç çeşitliliği çok yüksektir.
Vilayetler ayrıca hasat edilmiş yabani bitkilerde önemli bir potansiyele
sahiptir. Sütçüler kekiği (Origanum minutiflorum), kuşburnu (Rosa dumalis subsp. boissieri var. antalyensis vb.), Adaçayı (Sideritis, Salvia, Nepeta spp.) bunlardan bazılarıdır. Bölgenin tarım
ürünlerindeki bu başarının sırrı Bozburun dağı, Sultan dağları; Beyşehir Gölü,
Kızıldağ, Köprülü Kanyon, Kovada Gölü Milli Parkları ve Eğirdir Gölü gibi
Dedegül dağı sıralarına ait birçok ekolojik faktördür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anonymous, 2017. http://www.aksubaspinar.com/doga/anamas-yaylalari.aspx, Date of access: 22.09.2017.Baytop, T., 1999. Treatment with Herbs in Türkiye. Nobel Publication Distribution, 480 pp., Istanbul.Bekat, L., 1987. Flora and Vegetation of Barla Mountain (Eğirdir). Project of TUBITAK, TBAG-570, SDÜ. Fen Bilimleri Enst., Biyoloji Anabilim Dalı, Y. Tezi, Isparta.Davis, P.H., 1965-1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. I-X, Edinburgh Univ. Press.Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.: X. Edinburgh Univ. Press.Demirelma, H., Ertuğrul, K., 2009. Endemic Disease and Hazard Categories in the Region Between Derebucak (Konya), İbradı-Cevizli (Antalya). J. of SÜ. Science Faculty, 34: 137-148.Eken, G., Bozdoğan, M., Isfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y., 2006. Important Nature Areas of Turkey: I. Doğa Derneği, Ankara, p: 342-347.Erik, S., Mutlu, B., 1997. Flora of Kızıldağ (Isparta) National Park. TUBITAK (Project No: TBAG-1320), Ankara.Fakir, H., Dutkuner, İ., 1999. Studies on Flora of Isparta Gölcük Natural Park. 1. International Symposium on Protection of Natural Environment & Ehrami Black Pine (Pinus nigra Arnold, subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe var. pyramidata) Pissing, Kütahya, pp.: 77-87.Fakir, H., 2006. Flora of Bozburun Mountain and Its Environs (Antalya-Isparta-Burdur / Türkiye. Turkish Journal of Botany, pp. 149-169.Fakir, H., 2007. Kovada Gölü Milli Parkı (Isparta) Göl Çevresi Florası. Göller Kongresi (Göller Yöresi, İç Anadolu Gölleri ve Sorunları) Bildiriler Kitabı. 9-10 Haziran 2007, Isparta.Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C. (edts), 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands (supplement). Vol.: XI, Edinburgh Univ. Press.Güner, A., 2005. 122 Important Plant Areas of Turkey (Edtr: N. Özhatay, A. Byfield, S. Atay). WWF Turkey Wildlife Conservation Foundation), pp. 220-221.Kargıoğlu, M., Ertuğrul, K., 1995. Contributions to Yandağ (Isparta) Flora. Herb Systematic Botany Journal, 2: 19-46.Küçüködük, M., Çetik, R. , 1984. Akşehir Gölü ve Kıyılarının Flora ve Vejetasyonu. S.Ü. Fen-Edb. Fak. Fen Dergisi, 3: 47-81. Küçüködük, M., 1988. Beyşehir Gölü Florası. TUBİTAK, Doğa Botanik Derg., 13(1): 55-79. Mutlu, B., Erik, S., 2003. Flora of Kızıldağ Mountain (Isparta) and Environs, Turkish Journal of Botany. 27: 463-493.Ocakverdi, H., 1984. Flora of Seydisehir Mining Region (Konya) and Its Environment. J. of SÜ. Science, 3: 91-129.Özçelik, H., Öztürk, Ş., 1999. Contributions to the Flora of Aksu (Isparta). Bio-Science Research Bulletin, 15, 2: 125-140.Özçelik, H., Serdaroğlu, H., 2000. Isparta Florasına Ön Hazırlık. SDÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Derg., 4(1): 135-154. Özçelik, H., 2000. Studies on Protections of Endemic and rare Plants of Lakes Region. Bulletin of Pure and Applied Sciences, Vol.: 19B(2): 93-116.Özçelik, H., Karaca, S., Şan, H.M., 2001. Flora of Davras Mountain (Isparta). Eğirdir Symp. Booklet, Isparta, pp. 665-680.Özçelik, H., Korkmaz, M., 2002. Contributions to the Flora of Sütçüler-Isparta (Turkey). Bio-Science Research Bulletin, 21B(1): 1-19.Özçelik, H., 2018. Flora inventory of Köprülü Kanyon National Park (Antalya-Isparta). Turkish Journal of Forestry, 19(1): 40-50.Özçelik, H., Özgökçe, F., Ünal, M., Korkmaz, M., 2012. The Diversity Centers and Ecological Characteristics of Rosa L. (Rosaceae) Taxa in Turkey. International Research Journal of Plant Science, 3 (10): 230-237.Özçelik, H., 2013. General Appearances of Turkish Roses. SDU. Journal of the Institute of Science and Technology, 17 (1): 29-42.Özçelik, H., Çinbilgel, İ., Muca, B., Tavuç, İ., Koca, A., Bebekli, Ö., 2016. Plant Inventory of Burdur Province (Economic, Rare and Endemic Plants of it); Part III, Burdur Municipality Culture Publications, Sistem Ofset and Matb., Ankara, ISBN: 978-605-66372-0-9.Özen, M., Fakir, H., 2015. Flora of Isparta Kasnak Meşesi Nature Protection Area and Surrounding Area. J of SDU. Institute of Science and Technology, 19(3): 48-65.Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., Byfield, A., 1997. The Wild Medicinal Plant Trade in Turkey. Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD) and Fauna and Flora International (FFI).Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S., 2006. 122 Important Plant Areas of Türkiye. ÖBA Project, WWF, Istanbul, Türkiye.Pesmen, H., Güner, A., 1976. Flora of Dedegöl Mountain (Isparta). Project No. TBAG-164. Ankara.Serin, M., Çetik, R., 1984. Flora of Yeşildağ-Kurucuova (Beyşehir). J. of SU. Science, 3: 7-45.Serin, Y., Tan, M., Koç, A., Zengin, H., Karaca, A., Sentürk, T., Özbay, O., Özçelik, H., … 2008. Pasture Plants, TC Ministry of Agriculture and Rural Affairs, General Directorate of Agricultural Production and Development, Meadow, Pasture, Feed Swamps and Basin Development Department, Ankara.Şenal, B., 2011. Yaylabel (Sütçüler-Isparta) Yöresi'nin Florası. SDÜ. Fen Bilimleri Enst., , Orman Mühendisliği Anabilim Dalı (Y.Lisans tezi), Isparta.Ünüvar, M., Özçelik, H..., 2016. Beans World Recognizes, Akçabelen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Beyşehir(Konya), World Bank, SPG Program, Support Project, Ankara, Türkiye.
Öz
Dedegül
mountain has an important plant gene center and microclimatic effects. The most
effective factor in formation of these features is seen as the floristic
richness and topographical structures of Dedegül mountain and environs. This
paper emphasizes the relationship between the Dedegül Mountain and the
agricultural production in the region.
It
is known that the ancestors of agricultural plants and the agricultural plants
grown in a geographical area are closely related to the wild flora. As a
parallel to the Turkish Flora, the Lakes Region also has an important plant
diversity. Although the flora of Antalya is not fully known, but it is
estimated it has 3000 vascular plant taxa. It is known that Isparta carries 2300
(as 600 endemics) and Burdur 1600 (as 450 endemics) taxa. It is stated in the
scientific sources that the mediterranean region is the center of the
differentiation of some genera from the four important families of medicinal
and aromatic plants: Lamiaceae / Labiatae, Apiaceae / Umbelliferae, Rosaceae
and Papaveraceae. Production and
diversity of coriander, cumin, fennel in Burdur; carrot in Isparta; dill,
radish, turnip; poppy, apple, fat rose, strawberry, blackberry, quince, deer
apple, hawthorn in Lakes Region are very high. The vilayets have also a
significant potential in harvested wild plants. Sütçüler thyme (Origanum
minutiflorum), rosehips (Rosa dumalis subsp. boissieri var. antalyensis etc.),
sage (Sideritis, Salvia, Nepeta spp.) are some of these. Secret of this success
in the agricultural products of the Region is many ecological factors belonging
to Dedegül Mountain rows like Bozburun, Sultan, Beyşehir Lake, Kızıldağ,
Köprülü Kanyon, Kovada Lake National Parks and Eğirdir Lake. which is the
extension of this mountain.
Anahtar Kelimeler
Dedegül Mountain Gene center Agricultural production Lakes Region
Kaynakça
- Anonymous, 2017. http://www.aksubaspinar.com/doga/anamas-yaylalari.aspx, Date of access: 22.09.2017.Baytop, T., 1999. Treatment with Herbs in Türkiye. Nobel Publication Distribution, 480 pp., Istanbul.Bekat, L., 1987. Flora and Vegetation of Barla Mountain (Eğirdir). Project of TUBITAK, TBAG-570, SDÜ. Fen Bilimleri Enst., Biyoloji Anabilim Dalı, Y. Tezi, Isparta.Davis, P.H., 1965-1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. I-X, Edinburgh Univ. Press.Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K., 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.: X. Edinburgh Univ. Press.Demirelma, H., Ertuğrul, K., 2009. Endemic Disease and Hazard Categories in the Region Between Derebucak (Konya), İbradı-Cevizli (Antalya). J. of SÜ. Science Faculty, 34: 137-148.Eken, G., Bozdoğan, M., Isfendiyaroğlu, S., Kılıç, D.T., Lise, Y., 2006. Important Nature Areas of Turkey: I. Doğa Derneği, Ankara, p: 342-347.Erik, S., Mutlu, B., 1997. Flora of Kızıldağ (Isparta) National Park. TUBITAK (Project No: TBAG-1320), Ankara.Fakir, H., Dutkuner, İ., 1999. Studies on Flora of Isparta Gölcük Natural Park. 1. International Symposium on Protection of Natural Environment & Ehrami Black Pine (Pinus nigra Arnold, subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe var. pyramidata) Pissing, Kütahya, pp.: 77-87.Fakir, H., 2006. Flora of Bozburun Mountain and Its Environs (Antalya-Isparta-Burdur / Türkiye. Turkish Journal of Botany, pp. 149-169.Fakir, H., 2007. Kovada Gölü Milli Parkı (Isparta) Göl Çevresi Florası. Göller Kongresi (Göller Yöresi, İç Anadolu Gölleri ve Sorunları) Bildiriler Kitabı. 9-10 Haziran 2007, Isparta.Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Başer, K.H.C. (edts), 2000. Flora of Turkey and the East Aegean Islands (supplement). Vol.: XI, Edinburgh Univ. Press.Güner, A., 2005. 122 Important Plant Areas of Turkey (Edtr: N. Özhatay, A. Byfield, S. Atay). WWF Turkey Wildlife Conservation Foundation), pp. 220-221.Kargıoğlu, M., Ertuğrul, K., 1995. Contributions to Yandağ (Isparta) Flora. Herb Systematic Botany Journal, 2: 19-46.Küçüködük, M., Çetik, R. , 1984. Akşehir Gölü ve Kıyılarının Flora ve Vejetasyonu. S.Ü. Fen-Edb. Fak. Fen Dergisi, 3: 47-81. Küçüködük, M., 1988. Beyşehir Gölü Florası. TUBİTAK, Doğa Botanik Derg., 13(1): 55-79. Mutlu, B., Erik, S., 2003. Flora of Kızıldağ Mountain (Isparta) and Environs, Turkish Journal of Botany. 27: 463-493.Ocakverdi, H., 1984. Flora of Seydisehir Mining Region (Konya) and Its Environment. J. of SÜ. Science, 3: 91-129.Özçelik, H., Öztürk, Ş., 1999. Contributions to the Flora of Aksu (Isparta). Bio-Science Research Bulletin, 15, 2: 125-140.Özçelik, H., Serdaroğlu, H., 2000. Isparta Florasına Ön Hazırlık. SDÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Derg., 4(1): 135-154. Özçelik, H., 2000. Studies on Protections of Endemic and rare Plants of Lakes Region. Bulletin of Pure and Applied Sciences, Vol.: 19B(2): 93-116.Özçelik, H., Karaca, S., Şan, H.M., 2001. Flora of Davras Mountain (Isparta). Eğirdir Symp. Booklet, Isparta, pp. 665-680.Özçelik, H., Korkmaz, M., 2002. Contributions to the Flora of Sütçüler-Isparta (Turkey). Bio-Science Research Bulletin, 21B(1): 1-19.Özçelik, H., 2018. Flora inventory of Köprülü Kanyon National Park (Antalya-Isparta). Turkish Journal of Forestry, 19(1): 40-50.Özçelik, H., Özgökçe, F., Ünal, M., Korkmaz, M., 2012. The Diversity Centers and Ecological Characteristics of Rosa L. (Rosaceae) Taxa in Turkey. International Research Journal of Plant Science, 3 (10): 230-237.Özçelik, H., 2013. General Appearances of Turkish Roses. SDU. Journal of the Institute of Science and Technology, 17 (1): 29-42.Özçelik, H., Çinbilgel, İ., Muca, B., Tavuç, İ., Koca, A., Bebekli, Ö., 2016. Plant Inventory of Burdur Province (Economic, Rare and Endemic Plants of it); Part III, Burdur Municipality Culture Publications, Sistem Ofset and Matb., Ankara, ISBN: 978-605-66372-0-9.Özen, M., Fakir, H., 2015. Flora of Isparta Kasnak Meşesi Nature Protection Area and Surrounding Area. J of SDU. Institute of Science and Technology, 19(3): 48-65.Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., Byfield, A., 1997. The Wild Medicinal Plant Trade in Turkey. Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD) and Fauna and Flora International (FFI).Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S., 2006. 122 Important Plant Areas of Türkiye. ÖBA Project, WWF, Istanbul, Türkiye.Pesmen, H., Güner, A., 1976. Flora of Dedegöl Mountain (Isparta). Project No. TBAG-164. Ankara.Serin, M., Çetik, R., 1984. Flora of Yeşildağ-Kurucuova (Beyşehir). J. of SU. Science, 3: 7-45.Serin, Y., Tan, M., Koç, A., Zengin, H., Karaca, A., Sentürk, T., Özbay, O., Özçelik, H., … 2008. Pasture Plants, TC Ministry of Agriculture and Rural Affairs, General Directorate of Agricultural Production and Development, Meadow, Pasture, Feed Swamps and Basin Development Department, Ankara.Şenal, B., 2011. Yaylabel (Sütçüler-Isparta) Yöresi'nin Florası. SDÜ. Fen Bilimleri Enst., , Orman Mühendisliği Anabilim Dalı (Y.Lisans tezi), Isparta.Ünüvar, M., Özçelik, H..., 2016. Beans World Recognizes, Akçabelen Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Beyşehir(Konya), World Bank, SPG Program, Support Project, Ankara, Türkiye.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 11 Sayı: 2 |
