Öz
Mimarlık, tasarımda yararlanmak üzere doğal objelere yönelirken, analojik yaklaşımlardan uzaklaşarak, yerini metaforik seviyeye çıkan bir öğrenmeye bırakmaktadır. Bu makalede mimarlıkta ekomimikri konusu ve ekomimaride orman kurma metaforunu esas alan ve araştırmaya dayalı bir konsept takdim edilmektedir. Geliştirilmeye çalışılan bu konseptin dayandığı yaklaşım; mimari mekânları orman ekosistemindeki işleyişi örnek alarak düzenlemeye çalışmak olup, makalede bu yaklaşımın ekomimikri mantığına ve mimari tasarım pratiğine uygunluğu ele alınmaktadır. Araştırma sorusu; Mimari tasarımda biyomimetik bir yaklaşım olarak orman kurma metaforunun unsurlarının neler olduğu, bunun tasarım amacıyla kullanılma potansiyeli ve bu yaklaşımın tasarımda nasıl hayata geçirilebileceğidir. Bu makalede: Biyomimikri ve ekomimikrinin ekolojik mimarideki yeri nedir, ne olmalıdır ve yine biyomimari ve ekosistem temelli tasarım, pratikte nerede buluşabilir, sorularına cevap aranmıştır. Metafor yöntemi kullanılmış ve metafor olarak orman ekosistemi seçilmiştir. Geliştirilen metafor ışığında; ağaç diker gibi bina dikmenin, orman kurar gibi şehir kurmanın imkan ve pratiğinin araştırıldığı bu çalışmanın sonucunda ulaşılan bulgulara dayanarak, mimari tasarım alanına yönelik öneriler sunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ekolojik mimarlık Biyomimetik mimari Ekomimikri Ekosistem Orman metaforu
Kaynakça
- Aktuna, M. (2007). Geleneksel Mimaride Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi-Antalya Kaleiçi Evleri Örneği, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Alberti, M., Marzluff, J. M., Shulenberger, E., Bradley, G., Ryan, C. & Zumbrunnen, C. (2003). Integrating Humans into Ecology: Opportunities and Challenges for Studying Urban Ecosystems. Bioscience, 53(12), 1169-1179.
- Avinç G. M., & Selçuk S. A. (2022). Canlı Strüktürler Sürdürülebilir Yapılı Çevreler için Bir Alternatif Olabilir mi? Yapı Dergisi, 42-46.
- Barış M., E. (2005). Kent Planlaması, Kent Ekosistemi ve Ağaçlar, Planlama Dergisi, 156-163.
- Bayraktaroğlu, Ö., E. (2013). Mimarlıkta Ekosistem Düşüncesiyle Tasarlamak, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- BenDor, T. K., Spurlock, D., Woodruff, S. C., & Olander, L. (2017). A Research Agenda for Ecosystem Services in American Environmental and Land Use Planning. Cities, (60), 260-271.
- Benyus, J., M. (1997). Biomimicry Innovation Inspired by Nature, 2 nd edt, HarperCollins Publisher, New York.
- Benyus J., M. (2002). Biomimicry Innovation Inspired by Nature.
- Beyaztaş, H., S. (2012). Mimari Tasarımda Ekolojik Bağlamda Biçim ve Doğa İlişkisi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Capeluto, I., G., Yezioro A. & Shaviv, E. (2003), Climatic Aspects in Urban Design: A Case Study, Elsevier, Building and Environment, 38(6), 827-835.
- Çepel, N. (1995). Orman Ekolojisi Ders Kitabı, İstanbul İÜ Basımevi ve Film Merkezi., İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın (3886).
- Çerçi, S. & Hoete, A. (2013). Binalarda Günışığı Etkisinin Değerlendirilmesi ve Londra’dan Bir Örnek, Mimarlık Dergisi, Sayı 369.
- De Luca F., Doğan T. & Sepúlveda A. (2021). Reverse Solar Envelope Method. A New Building Form-Finding Method That Can Take Regulatory Frameworks into Account, Volume 123(103518), https://doi.org/10.1016/j.autcon.2020.103518
- Dirik, H. (2007). Kentsel Peyzaj Düzenlemelerinde Dikimin Genel İlkeleri ve Materyal Tiplerine Göre Uygulama Teknikleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul.
- Dutoğlu, T., Aktuğlu Aktan., E., Ö. (2022). Kentsel Mekânda Metaforik Yaklaşımlar: Nesnel Tasarım Kriterleri Bağlamında Bir Analiz Yöntemi Önerisi, Tasarım Kuram Journel, 18(36), 129-149. doi: 10.14744/tasarimkuram.2022.67625
- Genç, M., Taşeli, B., & Atar, E. (2020). Türkçe-İngilizce Orman Kurma & Çevre Koruma Kavramlar, Musa Genç Kitaplığı Bilimsel Yayınlar E-Kitap Serisi No 2, ISBN: 978-605-06176-0-3
- Gezer, H. (2013). Geleneksel Safranbolu Evlerinin Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(23), 13-31.
- Gülova, D. (2013). Mimarlık’ta Doğaya Yönelim ve Biomimari, Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Edwards, B. (2007). Sürdürülebilirlik Kültürü ve Mimari Tasarımın Önündeki Güçler, Ekolojik Mimarlık ve Planlama Ulusal Sempozyumu, Antalya, 22-34.
- Karahan, E., E. (2017). Geleneksel ve Çağdaş Konut ve Ev Yaşam Tarzlarının Sürdürülebilirliği: Osmaneli Örneği/ Geleneksel ve Günümüz Konutunda Sürdürülebilirlik ve Yaşam Alışkanlıkları: Osmaneli Örneği. Megaron, 12(3):497-510 Doi: 10.5505/megaron.2017.27037.
- Lund H. G. (2014). Orman Nedir? Tanımlar Farklı Sonuçlar Doğurur-Türkiye Örneği (Çeviren: Bekir Kayacan), Avrasya Terim Dergisi, 2(1), 9-16.
- McCurry, M., (2016). Designing a Building Like a Tree, https://barkhouse.com/2016/04/07/bark-house-cradle-to-cradle-recertification/
- Moriyasma M., H. Takebashi, (1999). Making Method of Klimatopea Map Based on Normalized Vegetation Index and One Dimension Heat Budget Model, Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 81(1999), 211-220.
- Oğurlu, İ. (2020). Ekolojik Mimarlık, İstanbul Ticaret Üniversitesi Çevre ve Doğa Bilimleri UAM/ Akademik Sunumlar,https://ticaret.edu.tr/cevre-ve-doga-bilimleri-uygulama-ve-arastirma-merkezi/wp-content/uploads/sites/46/2021/11/ekolojik-mimarlik-idr.pdf Erişim Tarihi, 15.09.2023.
- Oğurlu, İ., (2022). Ekolojik Mimari Tasarımda Tabiatı Taklidin Çerçevesi, 7. Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi, 29-30 Nisan, ISBN 978-625-7367-50-9.
- Özdemir, N. B. & Arslan S. S., (2016). Tree Metaphor in Architectural Desing, IJAUS International Journal of Architecture and Urban Studies, 1(1), 64-75.
- Rian, I. M., & Sassone, M. (2014). Tree-inspired dendriforms and fractal-like branching structures in architecture: A brief historical overview. Frontiers of Architectural Research, 3(3), 298-323.
- Tülek, B. & Ersoy M., M. (2019). Kentsel Sistemlerde Yeşil Altyapı ve Ekosistem Hizmetleri Peyzaj Eğitim Bilim Kültür ve Sanat Dergisi, 1(2), 1-11.
- Uç, Z., B. (2014). Mimari Tasarımda Biyomorfik Yaklaşımlar, Yakın Doğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Lefkoşa.
- Uçar, S. (2019). Mimari Açıdan Biyomimikrinin Tasarım Paradigması Olarak Değerlendirilmesi, SETSCI Conference Proceedings, 4 (3), 213-219.
- URL-1 https://www.arkitera.com/haber/her-sey-bir-metaforla- basladi/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-2 https://mcdonough.com/writings/buildings-like-trees-cities-like-forests/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 3 https://www.snohomishtree.com/blog/basic-tree-anatomy-the-parts-of-a-tree-and-their-function Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-4 https://ecochoice.co.uk/news/blog/item/sapwood-vs-heartwood Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-5 https://peyzax.com/yesil-binalar-futuristik-yesil-mimari-ornekleri/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 6 https://slideplayer.biz.tr/slide/3654926/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 7 http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/11161 Erişim tarihi 01.10.2024
- Xhexhi, K. (2020). Metaphor in Eco Architecture, International Journal of Software & Hardware Research in Engineering, 8(8), 23-30, Doi<10.26821/IJSHRE.8.8.2020.8804>
- Yazıcıoğlu, B., A. (2020). Yapı Kabuklarının Termoregülasyonu: Biyomimetik Bir Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dal, Ankara.
- Wang, D.; Li, J., & Tang, T. (2022). Determining the Optimal Density of Phoebe bournei Plantations Based on Dynamic Programming under Close-to-Nature Management Measures, Sustainability, 14(2), 847, https://doi.org/10.3390/su14020847.
- Zari, Z. M., (2007). Biomimetic Approaches to Architectural Design for Increased Sustainability. In The SB07 NZ Sustainable Building Conference, 1-10.
- Zari, Z. M., (2015). Ecosystem Processes for Biomimetic Architectural and Urban Design, Architectural Science Review, 58(2), 106-119, Doi: 10.1080/00038628.2014.968086
Öz
While architecture turns to natural objects in order to benefit in design, it moves away from analogical approaches and leaves its place to a learning that reaches the metaphorical level. In this article, a research-based concept based on the subject of ecomimicry in architecture and the metaphor of establishing a forest in eco-architecture is presented. The approach on which this concept tried to be developed is based; is to try to organize architectural spaces by taking the functioning of the forest ecosystem as an example, and the suitability of this approach to ecomimicry logic and architectural design practice is discussed in the article. Research question: What are the elements of the metaphor of establishing a forest as a biomimetic approach in architectural design, its potential to be used for design purposes and how this approach can be implemented in design. In this article: What is the place of biomimicry and ecomimicry in ecological architecture, what should it be and where bioarchitecture and ecosystem-based design can meet in practice are sought answers. The metaphor method has been used and the forest ecosystem has been chosen as a metaphor. In the light of the developed metaphor, based on the findings obtained as a result of this study, in which the possibilities and practices of planting buildings like planting trees and establishing a city like building a forest are investigated, suggestions for architectural design are presented.
Anahtar Kelimeler
Ecological architecture Biomimetic architecture Ecomimicry Ecosystem Forest metaphor
Kaynakça
- Aktuna, M. (2007). Geleneksel Mimaride Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi-Antalya Kaleiçi Evleri Örneği, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Alberti, M., Marzluff, J. M., Shulenberger, E., Bradley, G., Ryan, C. & Zumbrunnen, C. (2003). Integrating Humans into Ecology: Opportunities and Challenges for Studying Urban Ecosystems. Bioscience, 53(12), 1169-1179.
- Avinç G. M., & Selçuk S. A. (2022). Canlı Strüktürler Sürdürülebilir Yapılı Çevreler için Bir Alternatif Olabilir mi? Yapı Dergisi, 42-46.
- Barış M., E. (2005). Kent Planlaması, Kent Ekosistemi ve Ağaçlar, Planlama Dergisi, 156-163.
- Bayraktaroğlu, Ö., E. (2013). Mimarlıkta Ekosistem Düşüncesiyle Tasarlamak, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- BenDor, T. K., Spurlock, D., Woodruff, S. C., & Olander, L. (2017). A Research Agenda for Ecosystem Services in American Environmental and Land Use Planning. Cities, (60), 260-271.
- Benyus, J., M. (1997). Biomimicry Innovation Inspired by Nature, 2 nd edt, HarperCollins Publisher, New York.
- Benyus J., M. (2002). Biomimicry Innovation Inspired by Nature.
- Beyaztaş, H., S. (2012). Mimari Tasarımda Ekolojik Bağlamda Biçim ve Doğa İlişkisi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Capeluto, I., G., Yezioro A. & Shaviv, E. (2003), Climatic Aspects in Urban Design: A Case Study, Elsevier, Building and Environment, 38(6), 827-835.
- Çepel, N. (1995). Orman Ekolojisi Ders Kitabı, İstanbul İÜ Basımevi ve Film Merkezi., İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İÜ Yayın (3886).
- Çerçi, S. & Hoete, A. (2013). Binalarda Günışığı Etkisinin Değerlendirilmesi ve Londra’dan Bir Örnek, Mimarlık Dergisi, Sayı 369.
- De Luca F., Doğan T. & Sepúlveda A. (2021). Reverse Solar Envelope Method. A New Building Form-Finding Method That Can Take Regulatory Frameworks into Account, Volume 123(103518), https://doi.org/10.1016/j.autcon.2020.103518
- Dirik, H. (2007). Kentsel Peyzaj Düzenlemelerinde Dikimin Genel İlkeleri ve Materyal Tiplerine Göre Uygulama Teknikleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul.
- Dutoğlu, T., Aktuğlu Aktan., E., Ö. (2022). Kentsel Mekânda Metaforik Yaklaşımlar: Nesnel Tasarım Kriterleri Bağlamında Bir Analiz Yöntemi Önerisi, Tasarım Kuram Journel, 18(36), 129-149. doi: 10.14744/tasarimkuram.2022.67625
- Genç, M., Taşeli, B., & Atar, E. (2020). Türkçe-İngilizce Orman Kurma & Çevre Koruma Kavramlar, Musa Genç Kitaplığı Bilimsel Yayınlar E-Kitap Serisi No 2, ISBN: 978-605-06176-0-3
- Gezer, H. (2013). Geleneksel Safranbolu Evlerinin Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(23), 13-31.
- Gülova, D. (2013). Mimarlık’ta Doğaya Yönelim ve Biomimari, Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
- Edwards, B. (2007). Sürdürülebilirlik Kültürü ve Mimari Tasarımın Önündeki Güçler, Ekolojik Mimarlık ve Planlama Ulusal Sempozyumu, Antalya, 22-34.
- Karahan, E., E. (2017). Geleneksel ve Çağdaş Konut ve Ev Yaşam Tarzlarının Sürdürülebilirliği: Osmaneli Örneği/ Geleneksel ve Günümüz Konutunda Sürdürülebilirlik ve Yaşam Alışkanlıkları: Osmaneli Örneği. Megaron, 12(3):497-510 Doi: 10.5505/megaron.2017.27037.
- Lund H. G. (2014). Orman Nedir? Tanımlar Farklı Sonuçlar Doğurur-Türkiye Örneği (Çeviren: Bekir Kayacan), Avrasya Terim Dergisi, 2(1), 9-16.
- McCurry, M., (2016). Designing a Building Like a Tree, https://barkhouse.com/2016/04/07/bark-house-cradle-to-cradle-recertification/
- Moriyasma M., H. Takebashi, (1999). Making Method of Klimatopea Map Based on Normalized Vegetation Index and One Dimension Heat Budget Model, Journal of Wind Engineering and Industrial Aerodynamics, 81(1999), 211-220.
- Oğurlu, İ. (2020). Ekolojik Mimarlık, İstanbul Ticaret Üniversitesi Çevre ve Doğa Bilimleri UAM/ Akademik Sunumlar,https://ticaret.edu.tr/cevre-ve-doga-bilimleri-uygulama-ve-arastirma-merkezi/wp-content/uploads/sites/46/2021/11/ekolojik-mimarlik-idr.pdf Erişim Tarihi, 15.09.2023.
- Oğurlu, İ., (2022). Ekolojik Mimari Tasarımda Tabiatı Taklidin Çerçevesi, 7. Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi, 29-30 Nisan, ISBN 978-625-7367-50-9.
- Özdemir, N. B. & Arslan S. S., (2016). Tree Metaphor in Architectural Desing, IJAUS International Journal of Architecture and Urban Studies, 1(1), 64-75.
- Rian, I. M., & Sassone, M. (2014). Tree-inspired dendriforms and fractal-like branching structures in architecture: A brief historical overview. Frontiers of Architectural Research, 3(3), 298-323.
- Tülek, B. & Ersoy M., M. (2019). Kentsel Sistemlerde Yeşil Altyapı ve Ekosistem Hizmetleri Peyzaj Eğitim Bilim Kültür ve Sanat Dergisi, 1(2), 1-11.
- Uç, Z., B. (2014). Mimari Tasarımda Biyomorfik Yaklaşımlar, Yakın Doğu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Lefkoşa.
- Uçar, S. (2019). Mimari Açıdan Biyomimikrinin Tasarım Paradigması Olarak Değerlendirilmesi, SETSCI Conference Proceedings, 4 (3), 213-219.
- URL-1 https://www.arkitera.com/haber/her-sey-bir-metaforla- basladi/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-2 https://mcdonough.com/writings/buildings-like-trees-cities-like-forests/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 3 https://www.snohomishtree.com/blog/basic-tree-anatomy-the-parts-of-a-tree-and-their-function Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-4 https://ecochoice.co.uk/news/blog/item/sapwood-vs-heartwood Erişim tarihi 01.10.2024
- URL-5 https://peyzax.com/yesil-binalar-futuristik-yesil-mimari-ornekleri/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 6 https://slideplayer.biz.tr/slide/3654926/ Erişim tarihi 01.10.2024
- URL- 7 http://dspace.yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/11161 Erişim tarihi 01.10.2024
- Xhexhi, K. (2020). Metaphor in Eco Architecture, International Journal of Software & Hardware Research in Engineering, 8(8), 23-30, Doi<10.26821/IJSHRE.8.8.2020.8804>
- Yazıcıoğlu, B., A. (2020). Yapı Kabuklarının Termoregülasyonu: Biyomimetik Bir Yaklaşım, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dal, Ankara.
- Wang, D.; Li, J., & Tang, T. (2022). Determining the Optimal Density of Phoebe bournei Plantations Based on Dynamic Programming under Close-to-Nature Management Measures, Sustainability, 14(2), 847, https://doi.org/10.3390/su14020847.
- Zari, Z. M., (2007). Biomimetic Approaches to Architectural Design for Increased Sustainability. In The SB07 NZ Sustainable Building Conference, 1-10.
- Zari, Z. M., (2015). Ecosystem Processes for Biomimetic Architectural and Urban Design, Architectural Science Review, 58(2), 106-119, Doi: 10.1080/00038628.2014.968086
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mühendislik |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 6 Şubat 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Şubat 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Sayı: 53 |
