Öz

Adana, susam üretim alanları bakımından son 30-40 yıl içinde çok ciddi gerilemeler yaşayan bir ildir. İl, 1970’li yıllarda Türkiye’de susam üretiminde birinci sırada yer alırken, 2000’li yıllarda son sıralardadır. Üreticiler, susam gibi hasadı el işçiliğine dayalı ürünler yerine mekanize olan ürünleri tercih etmektedirler. Çalışma, Adana ilinde II. ürün şartlarında 2 yıl süresince ve tesadüf blokları deneme deseninde 4 konu 4 tekerrür olarak yürütülmüştür. Denemede makinalı hasatlarda susam aksamına göre düzenlenmiş bir biçerbağlar kullanılmıştır. Belirli dönemlerde el ve makina ile yapılan hasatlar kalite ve işletmecilik değerleri bakımından karşılaştırılmışlardır. Sonuç olarak geleneksel hasada alternatif olarak el işçiliğine karşı 10 kat daha az zaman gereksinimi olan biçme ve bağlama sistemlerini içeren yarı mekanize sistemin, susamın tam hasat olgunluk döneminden 3-5 gün önce kullanılabileceği tespit edilmiştir. Yapılan analizlere göre, tüm konulardan elde edilen susamın, Türk Gıda Kodeksinde belirtilen yağ asidi değerleri sınırları içinde kaldığı ve makina ile yapılan hasatlarda ürünün kalitesinin etkilemediği belirlenmiştir. Geleneksel yöntem olan elle hasat ile tam olgunluk döneminden 3-5 gün önce makina ile hasat edilen susamın ürün maliyetine bakıldığında ise; makinalı hasatlarda 1.01-0.87 TL/kg geleneksel hasatlarda ise 1.47-1.20 TL/kg arasında maliyetinin değiştiği tespit edilmiştir.