Öz
The aim of this study is to evaluate the business management and farmer practices in sugar beet farming enterprises in Muş province. In the study, the data obtained through face-to-face surveys in 2019 with 74 business owners producing sugar beet in Muş province were evaluated. In the evaluation, it has been determined that the majority of the producers produce on 25 decares or more of land, they produce an average of 6.1 t da-1 ton of sugar beet, the sugar beet obtained has an average annual polar rate of 17.7, and the sugar beet quota per producer is 388.3 tons. It has been determined that the producers have 10 years or more production experience, 89.2% of them do not have insurance for their products, 32.4% of them use credit and the majority of them (58.1%) decide according to the product prices for the product to be planted in the next year. 70.3% of the producers planted in April, 29.7% in May, 77% of them irrigated 6-12 times, 28.4% of them applied potassium before harvesting and 32.4% of them planted after September, 67.6% It was determined that they preferred the first week of October. In addition to obtaining sugar raw materials, sugar beet agriculture provides resources for many products such as silage production, yeast and alcohol production by processing products such as molasses, sugar beet pulp, sugar beet leaves and contributes to employment in the countryside. In addition to its great contributions to the Turkish economy, the production of sugar beet, which provides raw materials for many industries, should be more systematically sustainable (political, economic and agricultural practices) in all aspects.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Çatal, M. İ., Akınerdem, F. (2013). Konya koşullarında bazı şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 27(2), 112-120.
- Çiçek, A., Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat. Erişim linki: https://hdl.handle.net/20.500.12881/1024.
- Erbaş, N. (1995). Kahramanmaraş İlinde Şeker Pancarı Yetiştiriciliğinin Maliyet Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş. 50 sayfa. Erişim Linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=oRLjrjJjwrgkg4c2Y2dKPw&no=oRLjrjJjwrgkg4c2Y2dKPw
- Erdinç, Z. (2017). Türkiye’de Şeker Sanayisinin Gelişimi ve Şeker Sanayisinde İzlenen Politikalar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (AÜSBD), 3(17), 9-25.
- Eser, H., ve Bahşi, N. (2020). Konya ili Ilgın ilçesinde şeker pancarı üretim yapısı ve sorunları. Türk Tarım ve Teknoloji Dergisi, 8(1): 204-2013.
- Eştürk, Ö. (2018). Türkiye’de şeker sektörünün önemi ve geleceği üzerine bir değerlendirme. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1): 67-81.
- FAO. (2019). Dünya Şeker Pancarı Üretim Miktarı. www.fao.org/faostat/en (Erişim tarihi 11.07.2019).
- Karadaş, K., Yakup, E. E, Demir, O., Külekci, M., & Demir, N. (2015). Iğdır İlinde Kırsal Kalkınma Kooperatifi Üyelerinin Örgütlenme ve Kooperatif Faaliyetleriyle İlgili Problemleri ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 50(2):152-162
- Karadaş, K. (2018). Koyunculuk işletmelerinin sosyo-ekonomik durumu; Hakkâri ili örneği. Atatürk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1): 29-35.
- Karadeniz, V. (2016). Erzincan ilinde şeker pancarı tarımının coğrafi dağılışı ve başlıca sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9, 46. S: 327-338.
- Kaya, F. (2015). Küresel ve bölgesel şeker politikalarının Türkiye Şeker Fabrikalarına etkilerine bir örnek: Ağrı şeker fabrikası. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 31: 41-61.
- Kepoğlu, A. (2008). Şeker Pancarında kota uygulamalarının şeker pancarı üretimine etkileri ve üreticilerin sosyo-ekonomik durumlarında meydana gelen değişimler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Ensititüsü, Ankara. Erişim linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Kz6nr37YknO80FUoqpReUg&no=lwLhXsRTwVVoKjX9blv3dQ.
- Kızılaslan, H., ve Gürler, A. Z. (2000). Tarıma Dayalı ve Tarıma Bağlı Sanayi İşletmeleri Yönetim Sürecinde Kuruluşlar ve Organizasyonları. Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No:47 Kitaplar Serisi No.18 Tokat Kuşçuoğlu Yılmaz, Ş., ve Uzgören, E. (2020). Şeker pancarında kota uygulamasının Kütahya şeker pancarı üretimine ve üreticilerin sosyo-ekonomik durumlarına etkisi. Social Science Studies. 8(2): 222-237.
- Resmi Gazete. (2019). Resmi gazete (http://www.resmigazete.gov.tr). 04/02/2019 tarihli. (Erişim tarihi 29.04.2023).
- Şahin, K. (2022). Kayseri İlinde Şeker Pancarı Kota Uygulamalarının Şeker Pancarı Üretimine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(3): 1801 - 1807.
- Topçu, Y., Uzundumlu, A. S., & Karadaş, K. (2012). Erzurum İlinde Şekerpancarı Üretim Maliyeti. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2): 41-50.
- Tosun, F., ve Arslan, S. (2016). 4634 Sayılı Şeker Kanunu sonrasında Türkiye Şeker Sanayinde meydana gelen gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı2): 328-333.
- Tuğcu, G. (2009). Pankobirliğin 4634 Sayılı Şeker Kanunu çerçevesinde ülke şeker piyasasındaki yerinin şeker pancarı üreticisi açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay. Erişim linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=GVolVlxDJO0Pztut2r_xxg&no=bCyk4moFYzzFvr53bKjZmw.
- TÜİK. (2019). İstatistikler. http://tuik.gov.tr/Start.do (Erişim Tarihi: 12.05.2019).
- TÜRKŞEKER. (2018). Şeker Pancarı Sektör Raporu-2017. https://www.turkseker.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.05.2019).
- Uçan, Z. (1993). Şeker Pancarı Ziraatı ile Şeker Sanayii’nin Ekonomik Gelişmeye Etkileri, Türkiye Uygulaması. Doktora Tezi. Eskişehir. 149 sayfa. Erişim linki: https://www.proquest.com/docview/2631832900?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true.
- Yamane, T. (2010). Temel Örnekleme Yöntemleri, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Yaşar, M. (2022). Muş’ta Şeker Pancarı (Beta Vulgaris L.) Üretiminin Mevcut Durumu ve Üretimi Artırmanın Yolları. Stratejik Sektör:TARIM Kitabı. Bölüm 2. Sayfa: 41-86. ISBN: 978-625-8405-49-1 Erişim Linki: https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2022/03/Stratejik-Sektor-TARIM.pdf İksad Yayınevi. Ankara/Türkiye 2022.
- Yasar, M., ve Ekinci, R. (2021). Stability analysis of sugar beet genotypes in terms of yield and sugar ratios (Beta vulgaris Var. saccharifera L.). World Journal of Biology and Biotechnology, 6(1), 11-16.
- Yılmaz, İ., Şahin, O., & Yılmaz, O, (2022). Türkiye’de Güreş Devesi Yetiştiriciliğinin Yapısal Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2): 1177-1186.
Öz
Bu çalışmada amaç, Muş ilinde şeker pancarı yetiştiriciliği yapan işletmelerde işletme yönetimi ve çiftçi uygulamalarına yönelik değerlendirme yapmaktır. Çalışmada, Muş ilinde şeker pancarı üretimi yapan 74 işletme sahibi ile 2019 yılında yüz yüze anket yoluyla elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmede üreticilerin büyük çoğunluğunun 25 dekar ve üzeri arazide üretim yaptıkları, ortalama 6.1 t da-1 ton şeker pancarı elde ettikleri ve elde edilen şeker pancarının yıllık ortalama 17.7 polar oranına sahip olduğu, üretici başına şeker pancarı kota miktarının 388.3 ton olduğu belirlenmiştir. Üreticilerin 10 yıl ve üzeri üretim deneyimine sahip oldukları, %89.2’sinin ürünlerine sigorta yaptırmadıkları, %32.4’ünün kredi kullandıkları ve bir sonraki yıl ekilecek ürün için büyük çoğunluğunun (%58.1) ürün fiyatlarına göre karar verdikleri belirlenmiştir. Üreticilerin %70.3’ünün Nisan, %29.7’sinin Mayıs ayı içinde ekim yaptıkları, %77’nin 6-12 kez arasında sulama yaptıkları, %28.4’ünün söküm öncesi potasyum uygulaması yaptığı ve sökümleri %32.4’ünün Eylül ayı sonrasında, %67.6’sının Ekim ayı ilk haftasını tercih ettikleri belirlenmiştir. Şeker pancarı tarımı şeker hammaddesinin elde edilmesinin yanında melas, şeker pancarı posası, şeker pancarı yaprakları gibi ürünlerin işlenmesiyle silaj yapımı, maya ve alkol üretimi gibi birçok ürüne kaynak oluşturmak ve kırsalda istihdama katkı sağlamaktadır. Türkiye ekonomisine büyük katkıları yanında birçok sanayi koluna hammadde sağlayan şeker pancarı bitkisi üretiminin her yönüyle daha sistematik olarak (siyasi, ekonomik ve tarımsal uygulamalar) sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
Bu çalışmada, verilerin elde edilmesinde yardımcı olan Muş ili şeker pancarı üreticilerine ve Doç. Dr. İsa YILMAZ’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Kaynakça
- Çatal, M. İ., Akınerdem, F. (2013). Konya koşullarında bazı şeker pancarı çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 27(2), 112-120.
- Çiçek, A., Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yayınları No:12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat. Erişim linki: https://hdl.handle.net/20.500.12881/1024.
- Erbaş, N. (1995). Kahramanmaraş İlinde Şeker Pancarı Yetiştiriciliğinin Maliyet Analizi. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş. 50 sayfa. Erişim Linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=oRLjrjJjwrgkg4c2Y2dKPw&no=oRLjrjJjwrgkg4c2Y2dKPw
- Erdinç, Z. (2017). Türkiye’de Şeker Sanayisinin Gelişimi ve Şeker Sanayisinde İzlenen Politikalar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (AÜSBD), 3(17), 9-25.
- Eser, H., ve Bahşi, N. (2020). Konya ili Ilgın ilçesinde şeker pancarı üretim yapısı ve sorunları. Türk Tarım ve Teknoloji Dergisi, 8(1): 204-2013.
- Eştürk, Ö. (2018). Türkiye’de şeker sektörünün önemi ve geleceği üzerine bir değerlendirme. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 2(1): 67-81.
- FAO. (2019). Dünya Şeker Pancarı Üretim Miktarı. www.fao.org/faostat/en (Erişim tarihi 11.07.2019).
- Karadaş, K., Yakup, E. E, Demir, O., Külekci, M., & Demir, N. (2015). Iğdır İlinde Kırsal Kalkınma Kooperatifi Üyelerinin Örgütlenme ve Kooperatif Faaliyetleriyle İlgili Problemleri ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi. 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 50(2):152-162
- Karadaş, K. (2018). Koyunculuk işletmelerinin sosyo-ekonomik durumu; Hakkâri ili örneği. Atatürk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1): 29-35.
- Karadeniz, V. (2016). Erzincan ilinde şeker pancarı tarımının coğrafi dağılışı ve başlıca sorunları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9, 46. S: 327-338.
- Kaya, F. (2015). Küresel ve bölgesel şeker politikalarının Türkiye Şeker Fabrikalarına etkilerine bir örnek: Ağrı şeker fabrikası. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 31: 41-61.
- Kepoğlu, A. (2008). Şeker Pancarında kota uygulamalarının şeker pancarı üretimine etkileri ve üreticilerin sosyo-ekonomik durumlarında meydana gelen değişimler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi/Fen Bilimleri Ensititüsü, Ankara. Erişim linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Kz6nr37YknO80FUoqpReUg&no=lwLhXsRTwVVoKjX9blv3dQ.
- Kızılaslan, H., ve Gürler, A. Z. (2000). Tarıma Dayalı ve Tarıma Bağlı Sanayi İşletmeleri Yönetim Sürecinde Kuruluşlar ve Organizasyonları. Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No:47 Kitaplar Serisi No.18 Tokat Kuşçuoğlu Yılmaz, Ş., ve Uzgören, E. (2020). Şeker pancarında kota uygulamasının Kütahya şeker pancarı üretimine ve üreticilerin sosyo-ekonomik durumlarına etkisi. Social Science Studies. 8(2): 222-237.
- Resmi Gazete. (2019). Resmi gazete (http://www.resmigazete.gov.tr). 04/02/2019 tarihli. (Erişim tarihi 29.04.2023).
- Şahin, K. (2022). Kayseri İlinde Şeker Pancarı Kota Uygulamalarının Şeker Pancarı Üretimine Etkileri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(3): 1801 - 1807.
- Topçu, Y., Uzundumlu, A. S., & Karadaş, K. (2012). Erzurum İlinde Şekerpancarı Üretim Maliyeti. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2): 41-50.
- Tosun, F., ve Arslan, S. (2016). 4634 Sayılı Şeker Kanunu sonrasında Türkiye Şeker Sanayinde meydana gelen gelişmeler. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı2): 328-333.
- Tuğcu, G. (2009). Pankobirliğin 4634 Sayılı Şeker Kanunu çerçevesinde ülke şeker piyasasındaki yerinin şeker pancarı üreticisi açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay. Erişim linki: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=GVolVlxDJO0Pztut2r_xxg&no=bCyk4moFYzzFvr53bKjZmw.
- TÜİK. (2019). İstatistikler. http://tuik.gov.tr/Start.do (Erişim Tarihi: 12.05.2019).
- TÜRKŞEKER. (2018). Şeker Pancarı Sektör Raporu-2017. https://www.turkseker.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.05.2019).
- Uçan, Z. (1993). Şeker Pancarı Ziraatı ile Şeker Sanayii’nin Ekonomik Gelişmeye Etkileri, Türkiye Uygulaması. Doktora Tezi. Eskişehir. 149 sayfa. Erişim linki: https://www.proquest.com/docview/2631832900?pq-origsite=gscholar&fromopenview=true.
- Yamane, T. (2010). Temel Örnekleme Yöntemleri, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Yaşar, M. (2022). Muş’ta Şeker Pancarı (Beta Vulgaris L.) Üretiminin Mevcut Durumu ve Üretimi Artırmanın Yolları. Stratejik Sektör:TARIM Kitabı. Bölüm 2. Sayfa: 41-86. ISBN: 978-625-8405-49-1 Erişim Linki: https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2022/03/Stratejik-Sektor-TARIM.pdf İksad Yayınevi. Ankara/Türkiye 2022.
- Yasar, M., ve Ekinci, R. (2021). Stability analysis of sugar beet genotypes in terms of yield and sugar ratios (Beta vulgaris Var. saccharifera L.). World Journal of Biology and Biotechnology, 6(1), 11-16.
- Yılmaz, İ., Şahin, O., & Yılmaz, O, (2022). Türkiye’de Güreş Devesi Yetiştiriciliğinin Yapısal Analizi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2): 1177-1186.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat Mühendisliği |
| Bölüm | Tarla Bitkileri / Field Crops |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Ağustos 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mayıs 2023 |
| Kabul Tarihi | 7 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 3 |
