Bursa-Gemlik Ekolojik Koşullarında Farklı Fosfor Dozlarının Azkan Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşidinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi

Okan Kulaç; Numan Bildirici

doi:10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.657530

Araştırma Makalesi

The Effect of Different Phosphorus Doses on The Yield and Yield Components of Azkan Chickpea (Cicer arietinum L.) Variety in Bursa - Gemlik Ecological Conditions

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 3, 697 - 704, 30.06.2020

Okan Kulaç Numan Bildirici

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.657530

Cited By: 2

Öz

In this study, four different phosphorus doses (0-4-6-8 kg da-1 P2O5) were applied to Azkan chickpea variety grown in Bursa-Gemlik ecological conditions in 2014 and 2015 to determine the effect on yield and yield component. The experiment was conducted as a randomized block design with four replications. According to the results of the variance analysis of the data obtained in the research, phosphorus doses had a significant effect on plant height, number of branches per plant, number of pods per plant and grain yield in both years. The average yield of grain yields varied between 156.9-202.5 kg da-1 in 2014 and 159.4-197.4 kg da-1 in 2015. When results of the experiment were examined in terms of phosphorus doses; the highest grain yield in both years were respectively obtained as 197.4 and 202.5 kg da-1 at 6 kg da-1 phosphorus(P2O5) rate. Increases in phosphorus doses led to an increase in yield to a certain point.

Anahtar Kelimeler

Azkan, Chickpea, Phosphorus, Fertilizer, Yield

Kaynakça

Açıkgöz N 1994. Evaluation of chickpea lines for resistance to Ascochyta blight. 9 th. Congress of the Mediterranean Phytopathological Union,s. 261-264.
Akem C 1999. Ascochyta blight of chickpea: present status and future priorities. International Journal of Pest Management, 45: 131-137.
Aktaş M Ateş A 1998. Bitkilerde beslenme bozuklukları nedenleri tanınmaları. Nurol Matbaacılık A.Ş. Ostim, Ankara.
Anlarsal AE, Yücel C, Özveren D 2000. Çukurova koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tane verimi ve verimle ilgili özellikler ile bu özellikler arası ilişkilerin saptanması. Turkısh Journal of Agrıculture and Forestry, 24(1): 19–29 (in Turkish with English summary).
Anonim 2017. TEPGE. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ankara, Turkey. www.arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Menu/37/Urun-Raporlari (Access date: 06Mayıs 2018).
Anonim 2015. BMİM. Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü. Bursa, Turkey.
Anonim 2018. TUİK. Turkish Statistical Institute, Ankara, Turkey. www.tuik.gov.tr (Access date: 06 Mayıs 2018).
Babagil GE 2011. Erzurum ekolojik koşularında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim özeliklerinin incelenmesi. Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26(2): 122-127.
Beysarı V 2012. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Bingöl koşullarındaki verim ve adaptasyon koşullarının belirlenmesi. BÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 33 s.
Biçer BT, Anlarsal E 2004. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi. AÜ. Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4): 389-396.
Bildirici N, Yılmaz N 2003. The effect of different nitrogen and phosphorus doses and bacteria inoculation (Rhizobium phaseoli) on the yield and yield components of field bean (Phaseolus vulgaris L.). J. Agron. 4: 207–215 (in Turkish with English summary).
Bildirici N, Çiftçi V, Doğan Y 2007. Van-Gevaş sulu koşullarında DAP (Diamonyum Fosfat) gübre dozlarının Canıtez-87 nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum.
Boşgelmez A, Boşgelmez İİ, Savaşçı S, Paslı N 2001. Ekoloji – II (Toprak), Başkent Klişe Matbaacılık, Kızılay, Ankara.
Ceran F 2015. Farklı zamanlarda ekilen nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. SÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 54s.
Chhina BS, Verma MM, Brar HS, Batta RK 1991. Relationship of seed yield and some morphological characters in chickpea under rainfed conditions. Tropical-Agriculture(Trinidad and Tobago). 68(4): 337-338.
Dahiya S, Singh M, Singh M 1993. Relative growth performance of chickpea genotypes to irrigation and fertilizers application. Haryana Journal of Agronomy, 9(2): 172-175.
Dinç A 2014. Türkiye’de tescil edilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Van koşullarında verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 63s.
Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1021, Ankara, 295s.
Erdemci İ 2012. Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşularında farklı nohut (Cicer arietinum L.) genotiplerinin yazlık ve kışlık ekimlerinde bazı tarımsal ve teknolojik özeliklerinin belirlenmesi. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 45s.
Eser D, Geçit HH, Emeklier HY, Kavuncu O 1989. Nohut gen materyalinin zenginleştirilmesi ve değerlendirilmesi. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(2): 246-254.
Fehr WR 1987. Genotyp-Enviroment Interaction. Principles of Cultivar Development, Vol: I. Theory and Tecnique. Macmillan Publishing Company, New York, pp: 247-260s.
Foth HD 1984. Fundamentals of Soil Science. 7th Edition, John Wiley and Sons, New York.
Jeschke WD, Holobrada M, Hartung W 1997. Growth of Zea mays L. plants with their seminal roots only. Effects on plant development, xylem transport, mineral nutrition and the flow and distribution of abscisic acid (ABA) as a possible shoot to root signal. Journal of Experimental Botany, 48(1): 1229–1239.
Kaiser WJ, Kusmenoglu, I 1997. Distribution of mating types and the teleomorph of Ascochyta rabiei on chickpea in Turkey. Plant Disease, 81, 1284– 1287.
Karaköy T 2008. Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinden toplanan bazı yerel nohut (Cicer arietinum L.) genotiplerinin verim ve verimle ilgili özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 105s.
Marschner H 2008. Mineral Nutrition of higher plants. Digitgal print. Academic press., 889s.
McCauley A, Jones C, Jacobsen J 2009. Nutrient Management. Nutrient management module 9 Montana State University Extension Service. Publication, 4449-9, p.1–16.
Misaghi IJ 1982. Physiology and biochemistry of plant-pathogen interactions. Plenum Press, New York 271pp.
Nene YL 1982. A review of Ascochyta blight of chickpea. Trop. Pest Manage., 28: 61-70.
Nene YL, Sheila VK, Sharma SB 1996. A world list of chickpea and pigeon pea pathogens. 5 the dn. Patancheru 502 324 Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi Arid Tropics. 27p
UBK 2011. Ulusal Baklagil Konseyi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Baklagil Raporu. http://www.ubk.org.tr/ziraat_rapor.pdf (Erişim tarihi: 22 Mart 2013).
Özdemir S 2002. Yemeklik Baklagiller. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
Patan F 2014. Tescilli bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 71s.
Plaster EJ 1992. Soil Science and Management. 2nd Edition, Delmar Publishers Inc., Albany, New York, USA.
Reddy MV, Sing KB 1990. Management of ascochyta blight of chickpea through integration of host plant tolerance and foliar spraying of chlorothalonil. Indian Journal of Plant Pathology, 18: 65-69.
Silim SN, Saxena MC, Erksine W 1993. Adaptation of lentil to the Mediteranean environment: II.Response to moisture supply. Exp. Agric., 29: 21–28.
Soylu Ç 1999. Nohut (Cicer arietinum L.)’ta bakteri aşılama ve gübrelemenin bazı bitki özeliklerine ve verime olan etkileri. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 45s.
Theodorous M, Plaxton W 1993. Metabolic adaptations of plant respiration to nutritional phosphate deprivation. Plant Physiol, 101: 339-344.
Vadavia AT, Kalaria KK, Patel JC, Baldha NM 1991. Influence of organic, inorganic and biofertilizers on growth yield on nodulation of chickpea. Indian Journal of Agronomy, 36(2): 263-264.
Yağmur M, Engin M 2005. Farklı fosfor ve azot dozları ile bakteri aşılamanın nohut (Cicer arietinum L.)’un tane verimi ve bazı verim öğeleri ile ham protein oranı üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15 (2): 93-102.
Yiğitoğlu D 2006. Kahramanmaraş koşullarında farklı bitki sıklıklarının kışlık ve yazlık ekilen bazı nohut çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 175s.
Zeren Y, Özcan T, Işık A 1991. Nohut Hasat ve Harman Mekanizasyonu Üzerine Bir Araştırma. Doğa–Tr. J. of Agriculture and Forestry. 15: 215-23.

Bursa-Gemlik Ekolojik Koşullarında Farklı Fosfor Dozlarının Azkan Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşidinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 3, 697 - 704, 30.06.2020

Okan Kulaç Numan Bildirici

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.657530

Cited By: 2

Öz

Bu araştırma 2014 ve 2015 yıllarında Bursa–Gemlik ekolojik koşullarında birinci ürün olarak yetiştirilen Azkan nohut (Cicer arietinum L.) çeşidine farklı dört fosfor dozu (0-4-6-8 kg da-1 P2O5) uygulanarak verim ve verim öğelerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları desenine göre dört tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada elde edilen verilerin varyans analiz sonuçları dikkate alındığında fosfor dozlarına bağlı olarak iki yıl için bitkide boy, dal sayısı, bitkide bakla sayısı ve dekara tane verimini önemli ölçüde etkilediği belirlenmiştir. Yapılan uygulamalarla tane verimi ortalamaları 2014 yılında 156.9-202.5 kg da-1, 2015 yılında ise 159.4-197.4 kg da-1 arasında değişmiştir. Fosfor dozları açısından deneme sonuçları incelendiğinde; iki yıl için en yüksek tane verimi sırasıyla 197.4-202.5 kg da-1 ve 6 kg da-1 fosfor(P2O5) dozu uygulanan parsellerden elde edilmiştir. Artan fosfor dozlarının bir noktaya kadar verimde pozitif yönlü bir artışa neden olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Azkan, Nohut, Fosfor, Gübre, Verim

Kaynakça

Açıkgöz N 1994. Evaluation of chickpea lines for resistance to Ascochyta blight. 9 th. Congress of the Mediterranean Phytopathological Union,s. 261-264.
Akem C 1999. Ascochyta blight of chickpea: present status and future priorities. International Journal of Pest Management, 45: 131-137.
Aktaş M Ateş A 1998. Bitkilerde beslenme bozuklukları nedenleri tanınmaları. Nurol Matbaacılık A.Ş. Ostim, Ankara.
Anlarsal AE, Yücel C, Özveren D 2000. Çukurova koşullarında bazı fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşitlerinde tane verimi ve verimle ilgili özellikler ile bu özellikler arası ilişkilerin saptanması. Turkısh Journal of Agrıculture and Forestry, 24(1): 19–29 (in Turkish with English summary).
Anonim 2017. TEPGE. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Ankara, Turkey. www.arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Menu/37/Urun-Raporlari (Access date: 06Mayıs 2018).
Anonim 2015. BMİM. Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü. Bursa, Turkey.
Anonim 2018. TUİK. Turkish Statistical Institute, Ankara, Turkey. www.tuik.gov.tr (Access date: 06 Mayıs 2018).
Babagil GE 2011. Erzurum ekolojik koşularında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde verim ve verim özeliklerinin incelenmesi. Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26(2): 122-127.
Beysarı V 2012. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Bingöl koşullarındaki verim ve adaptasyon koşullarının belirlenmesi. BÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 33 s.
Biçer BT, Anlarsal E 2004. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi. AÜ. Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4): 389-396.
Bildirici N, Yılmaz N 2003. The effect of different nitrogen and phosphorus doses and bacteria inoculation (Rhizobium phaseoli) on the yield and yield components of field bean (Phaseolus vulgaris L.). J. Agron. 4: 207–215 (in Turkish with English summary).
Bildirici N, Çiftçi V, Doğan Y 2007. Van-Gevaş sulu koşullarında DAP (Diamonyum Fosfat) gübre dozlarının Canıtez-87 nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum.
Boşgelmez A, Boşgelmez İİ, Savaşçı S, Paslı N 2001. Ekoloji – II (Toprak), Başkent Klişe Matbaacılık, Kızılay, Ankara.
Ceran F 2015. Farklı zamanlarda ekilen nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin bazı tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. SÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 54s.
Chhina BS, Verma MM, Brar HS, Batta RK 1991. Relationship of seed yield and some morphological characters in chickpea under rainfed conditions. Tropical-Agriculture(Trinidad and Tobago). 68(4): 337-338.
Dahiya S, Singh M, Singh M 1993. Relative growth performance of chickpea genotypes to irrigation and fertilizers application. Haryana Journal of Agronomy, 9(2): 172-175.
Dinç A 2014. Türkiye’de tescil edilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Van koşullarında verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. YYÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 63s.
Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F 1987. Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1021, Ankara, 295s.
Erdemci İ 2012. Güneydoğu Anadolu Bölgesi koşularında farklı nohut (Cicer arietinum L.) genotiplerinin yazlık ve kışlık ekimlerinde bazı tarımsal ve teknolojik özeliklerinin belirlenmesi. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 45s.
Eser D, Geçit HH, Emeklier HY, Kavuncu O 1989. Nohut gen materyalinin zenginleştirilmesi ve değerlendirilmesi. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(2): 246-254.
Fehr WR 1987. Genotyp-Enviroment Interaction. Principles of Cultivar Development, Vol: I. Theory and Tecnique. Macmillan Publishing Company, New York, pp: 247-260s.
Foth HD 1984. Fundamentals of Soil Science. 7th Edition, John Wiley and Sons, New York.
Jeschke WD, Holobrada M, Hartung W 1997. Growth of Zea mays L. plants with their seminal roots only. Effects on plant development, xylem transport, mineral nutrition and the flow and distribution of abscisic acid (ABA) as a possible shoot to root signal. Journal of Experimental Botany, 48(1): 1229–1239.
Kaiser WJ, Kusmenoglu, I 1997. Distribution of mating types and the teleomorph of Ascochyta rabiei on chickpea in Turkey. Plant Disease, 81, 1284– 1287.
Karaköy T 2008. Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinden toplanan bazı yerel nohut (Cicer arietinum L.) genotiplerinin verim ve verimle ilgili özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 105s.
Marschner H 2008. Mineral Nutrition of higher plants. Digitgal print. Academic press., 889s.
McCauley A, Jones C, Jacobsen J 2009. Nutrient Management. Nutrient management module 9 Montana State University Extension Service. Publication, 4449-9, p.1–16.
Misaghi IJ 1982. Physiology and biochemistry of plant-pathogen interactions. Plenum Press, New York 271pp.
Nene YL 1982. A review of Ascochyta blight of chickpea. Trop. Pest Manage., 28: 61-70.
Nene YL, Sheila VK, Sharma SB 1996. A world list of chickpea and pigeon pea pathogens. 5 the dn. Patancheru 502 324 Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi Arid Tropics. 27p
UBK 2011. Ulusal Baklagil Konseyi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Baklagil Raporu. http://www.ubk.org.tr/ziraat_rapor.pdf (Erişim tarihi: 22 Mart 2013).
Özdemir S 2002. Yemeklik Baklagiller. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
Patan F 2014. Tescilli bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, 71s.
Plaster EJ 1992. Soil Science and Management. 2nd Edition, Delmar Publishers Inc., Albany, New York, USA.
Reddy MV, Sing KB 1990. Management of ascochyta blight of chickpea through integration of host plant tolerance and foliar spraying of chlorothalonil. Indian Journal of Plant Pathology, 18: 65-69.
Silim SN, Saxena MC, Erksine W 1993. Adaptation of lentil to the Mediteranean environment: II.Response to moisture supply. Exp. Agric., 29: 21–28.
Soylu Ç 1999. Nohut (Cicer arietinum L.)’ta bakteri aşılama ve gübrelemenin bazı bitki özeliklerine ve verime olan etkileri. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 45s.
Theodorous M, Plaxton W 1993. Metabolic adaptations of plant respiration to nutritional phosphate deprivation. Plant Physiol, 101: 339-344.
Vadavia AT, Kalaria KK, Patel JC, Baldha NM 1991. Influence of organic, inorganic and biofertilizers on growth yield on nodulation of chickpea. Indian Journal of Agronomy, 36(2): 263-264.
Yağmur M, Engin M 2005. Farklı fosfor ve azot dozları ile bakteri aşılamanın nohut (Cicer arietinum L.)’un tane verimi ve bazı verim öğeleri ile ham protein oranı üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15 (2): 93-102.
Yiğitoğlu D 2006. Kahramanmaraş koşullarında farklı bitki sıklıklarının kışlık ve yazlık ekilen bazı nohut çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri ABD, Doktora Tezi, 175s.
Zeren Y, Özcan T, Işık A 1991. Nohut Hasat ve Harman Mekanizasyonu Üzerine Bir Araştırma. Doğa–Tr. J. of Agriculture and Forestry. 15: 215-23.

Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Okan Kulaç 0000-0002-1024-4530 Numan Bildirici 0000-0003-3587-8561
Yayımlanma Tarihi	30 Haziran 2020
Gönderilme Tarihi	10 Aralık 2019
Kabul Tarihi	20 Şubat 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020Cilt: 23 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Kulaç, O., & Bildirici, N. (2020). Bursa-Gemlik Ekolojik Koşullarında Farklı Fosfor Dozlarının Azkan Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşidinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 23(3), 697-704. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.v23i53104.657530