Öz
The aim of this study was to analyze the consumer behaviours by using factor analysis method through grouping the behaviours affecting the preference of pesticides used in wheat production. The relationships among behaviours were analyzed by using basic components factor analysis method, which has widely usage. According to the results of the analysis, the consumer behaviours affecting the preference of pesticides used in wheat production were grouped as the quality preference, the preference of product with environmental consciousness, the brand loyalty, new product preference, the product preference according to packaging, and the product preference by searching from internet. When the variables in the first factor group (the quality preference), which was the variant explanation rate was the highest, were examined together, it was observed that the wheat producers thought that the pesticides usage affects positively the productivity and the product quality, consequently the profit. This situation caused to direct them to the qualified products intensively. The variant explanation rate of the second factor group (the preference of product with environment conscious) was lower than the first group. This indicates that the product quality and the profit had more effect on the preference of pesticides used in wheat production than the conscious of environment. The important effect of quality preference on the preference of pesticides used in wheat production shows that the firms operating in the market should make a point of branding. The preference of product with environment conscious shows that the policies to be developed by the public authority on “announcing of that using pesticides unconsciously has the negative effect on environment, human and animal health” will cause a decreasing effect on pesticides using.
Keywords: Consumer behaviour, factor analysis, Konya, pesticides, wheat
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Avcı, M.B. 2007. Trakya bölgesinde buğday, arpa, mısır ve çeltik tarımında herbisit kullanımının sürdürülebilir tarım açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bil. Enst. Edirne.
- Boz, Ö., Erol, T., Benlioğlu, S., Öncüer, C. 1998. Aydın ilindeki zirai mücadele uygulamalarının sosyo-ekonomik yönden değerlendirilmesi. Turk Entomol. Derg, 22(2): 123-136.
- Brethour, C., Weersink, A. 2001. An economic evaluation of the environmental benefits from pesticide reduction, Agr. Econ., 219-226.
- Cengiz, D., Kılınç, B. 2007. Faktör analizi ile 2006 Dünya Kupası’na katılan takımların sıralamasının belirlenmesi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 23(2): 351-370.
- Delaplane, K.S. 1996. Pesticide usage in the United States: History, benefits, risks, and trends. http://ipm.ncsu.edu/safety/factsheets/pestuse.pdf (Ulaşım: 02.11.2010).
- Demircan, V., Yılmaz, H. 2005. Isparta ili elma üretiminde tarımsal ilaç kullanımının çevresel duyarlılık ve ekonomik açıdan analizi. Ekoloji Dergisi, 14(57): 15-25.
- Erkuş, A., Toros, S., Yalçın, Ö.F. 1992. Sincan ilçesi sebze üreticilerinin zararlı ve hastalıklara karşı ilaç kullanım durumu ve ilaç kullanımının ekonomik analizi üzerine bir araştırma, Tarım Ekonomisi Derneği Tarım Ekonomisi Dergisi, 1(1): 59-66.
- Gegez, A.E. 2005. Pazarlama Araştırmaları. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
- Jolankai, P., Toth, Z., Kismanyoky, T., Farkas, I. 2008. Impacts of agrochemical treatments in a winter wheat monoculture. Agriculture: Scientific and Professional Review, 14(1): 27-30.
- Kalaycı, S. 2005. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
- Karabat, S. 2007. Manisa ili bağ alanlarında kullanılan tarımsal ilaçların gıda güvenliğine etkisinin koşullu değerleme yöntemiyle analizi ve üretici duyarlılığının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. İzmir.
- Khan, M. 2006. Consumer Behaviour And Advertising Management. New Age International (P) Ltd., New Delhi.
- Kavak, Y. 1998. Tokat ili Kazova Yöresi meyvecilik işletmelerinde tarımsal ilaç kullanımının ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi. G.O.P. Üniversitesi Fen Bil. Enst. Tokat.
- Mumford, J.D. 1981. Pest control decision making: Sugar beet in England. J. Agr. Econ., 32(1): 31-41.
- Owens, N.N., Swinton, S.M. 1997. Survey measures how much corn farmers value herbicide safety, Spring 1997 IPM Reports, Michigan State University.
- Özkan, B., Akçagöz, H.V., Karadeniz, C.F. 2002. Antalya ilinde turunçgil üretiminde tarımsal ilaç kullanımına yönelik üretici tutum ve davranışları, Anadolu Dergisi, İzmir.
- Pett, A.M., Lackey, N.R., Sullivan, J.J. 2003. Making Sense of Factor Analysis: The Use of Factor Analysis for Instrument Development in Health Care Research. Sage Publication, USA.
- Richardson, J.W., Smith, E.G., Knutson, R.D., Outlaw, J.L. 1991. Farm level impacts of reduced chemical use on southern agriculture. South J. Agr. Econ., 23(01): 27-37.
- Şengörür, B., İsa, D. 2001. Sakarya Nehri’ne ait su kalite gözlemlerinin faktör analizi. Turkish J. Eng. Env. Sci., 25(2001): 415-425.
- Tanrıvermiş, H. 2000. Orta Sakarya Havzası’nda Domates Üretiminde Tarımsal İlaç Kullanımının Ekonomik Analizi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara.
- Tavşancıl, E. 2006. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Tirkeş, Ç. 2008. Yeşil pazarlama: Türkiye’de organik gıda ürünlerinin kullanımını arttırmaya yöneliik stratejiler. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bil. Enst. İstanbul.
- Yurdakul, O., Özgür, A.F., Akbay, C. 1994. Çukurova’da tarımsal ilaç kullanımının ekonomik analizi, TOAG-922 Nolu Proje Kesin Raporu, Adana.
- Zeren, O., Kumbur, H., Taşdemir, H. 1996. İçel ilinde tarımsal ilaç pazarlama kullanım tekniği ve etkinliği üzerinde araştırmalar. Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımı, Mersin, s. 259-269.
- Zilberman, D., Schmitz, A., Casterline, G., Lichtenberg, E., Siebert, J.B. 1991. The economics of pesticide use and regulation. Science, 253(5019): 518-522.
Öz
Bu çalışmanın amacı, buğday üretiminde kullanılan tarım ilaçları (BÜKTİ) seçimine etki eden davranışların faktör analizi yöntemi kullanılarak incelenmesidir. Bu davranışların birbirleriyle ilişkileri, yaygın kullanım alanına sahip temel bileşenler faktör analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, buğday üreticilerinin BÜKTİ seçimini etkileyen tüketici davranışlarının; kalite tercihi, çevre bilinci ile ürün tercihi, marka sadakati, yeni ürün tercihi, ambalaja göre ürün tercihi ve internet üzerinden araştırma yaparak ürün tercihi faktör gruplarında toplandıkları görülmektedir. Varyans açıklama oranının en yüksek olduğu birinci faktör grubundaki (kalite tercihi) değişkenler birlikte incelendiğinde; buğday üreticilerinin tarım ilaçları kullanmanın ürün verimine ve kalitesine dolayısıyla karlılığa doğrudan etkisi olduğunu düşündükleri görülmektedir. Bu durum BÜKTİ seçiminde buğday üreticilerinin yoğun olarak kaliteli ürüne yönelmelerini de beraberinde getirmektedir. İkinci faktör grubunun (çevre bilinci ile ürün tercihi) varyans açıklama oranının ilk gruba göre daha düşük olması, hâlihazırda BÜKTİ tercihinde ürün kalitesi ve karlılığın çevre bilincine göre etkisinin daha fazla olduğunu göstermektedir. BÜKTİ tercihinde kalite tercihinin önemli olması piyasada faaliyet gösteren firmaların markalaşmaya önem vermeleri gerektiğini; çevre bilinci ile ürün tercih etme eğilimi ise kamu otoritesi tarafından geliştirilecek “bilinçsiz tarım ilaçları kullanımının çevre, insan ve hayvan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin duyurulması” politikalarının tarım ilaçları kullanımını azaltıcı bir etki oluşturacağını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Buğday faktör analizi Konya tarım ilaçları tüketici davranışları
Kaynakça
- Avcı, M.B. 2007. Trakya bölgesinde buğday, arpa, mısır ve çeltik tarımında herbisit kullanımının sürdürülebilir tarım açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bil. Enst. Edirne.
- Boz, Ö., Erol, T., Benlioğlu, S., Öncüer, C. 1998. Aydın ilindeki zirai mücadele uygulamalarının sosyo-ekonomik yönden değerlendirilmesi. Turk Entomol. Derg, 22(2): 123-136.
- Brethour, C., Weersink, A. 2001. An economic evaluation of the environmental benefits from pesticide reduction, Agr. Econ., 219-226.
- Cengiz, D., Kılınç, B. 2007. Faktör analizi ile 2006 Dünya Kupası’na katılan takımların sıralamasının belirlenmesi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 23(2): 351-370.
- Delaplane, K.S. 1996. Pesticide usage in the United States: History, benefits, risks, and trends. http://ipm.ncsu.edu/safety/factsheets/pestuse.pdf (Ulaşım: 02.11.2010).
- Demircan, V., Yılmaz, H. 2005. Isparta ili elma üretiminde tarımsal ilaç kullanımının çevresel duyarlılık ve ekonomik açıdan analizi. Ekoloji Dergisi, 14(57): 15-25.
- Erkuş, A., Toros, S., Yalçın, Ö.F. 1992. Sincan ilçesi sebze üreticilerinin zararlı ve hastalıklara karşı ilaç kullanım durumu ve ilaç kullanımının ekonomik analizi üzerine bir araştırma, Tarım Ekonomisi Derneği Tarım Ekonomisi Dergisi, 1(1): 59-66.
- Gegez, A.E. 2005. Pazarlama Araştırmaları. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
- Jolankai, P., Toth, Z., Kismanyoky, T., Farkas, I. 2008. Impacts of agrochemical treatments in a winter wheat monoculture. Agriculture: Scientific and Professional Review, 14(1): 27-30.
- Kalaycı, S. 2005. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
- Karabat, S. 2007. Manisa ili bağ alanlarında kullanılan tarımsal ilaçların gıda güvenliğine etkisinin koşullu değerleme yöntemiyle analizi ve üretici duyarlılığının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. İzmir.
- Khan, M. 2006. Consumer Behaviour And Advertising Management. New Age International (P) Ltd., New Delhi.
- Kavak, Y. 1998. Tokat ili Kazova Yöresi meyvecilik işletmelerinde tarımsal ilaç kullanımının ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi. G.O.P. Üniversitesi Fen Bil. Enst. Tokat.
- Mumford, J.D. 1981. Pest control decision making: Sugar beet in England. J. Agr. Econ., 32(1): 31-41.
- Owens, N.N., Swinton, S.M. 1997. Survey measures how much corn farmers value herbicide safety, Spring 1997 IPM Reports, Michigan State University.
- Özkan, B., Akçagöz, H.V., Karadeniz, C.F. 2002. Antalya ilinde turunçgil üretiminde tarımsal ilaç kullanımına yönelik üretici tutum ve davranışları, Anadolu Dergisi, İzmir.
- Pett, A.M., Lackey, N.R., Sullivan, J.J. 2003. Making Sense of Factor Analysis: The Use of Factor Analysis for Instrument Development in Health Care Research. Sage Publication, USA.
- Richardson, J.W., Smith, E.G., Knutson, R.D., Outlaw, J.L. 1991. Farm level impacts of reduced chemical use on southern agriculture. South J. Agr. Econ., 23(01): 27-37.
- Şengörür, B., İsa, D. 2001. Sakarya Nehri’ne ait su kalite gözlemlerinin faktör analizi. Turkish J. Eng. Env. Sci., 25(2001): 415-425.
- Tanrıvermiş, H. 2000. Orta Sakarya Havzası’nda Domates Üretiminde Tarımsal İlaç Kullanımının Ekonomik Analizi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara.
- Tavşancıl, E. 2006. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Tirkeş, Ç. 2008. Yeşil pazarlama: Türkiye’de organik gıda ürünlerinin kullanımını arttırmaya yöneliik stratejiler. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bil. Enst. İstanbul.
- Yurdakul, O., Özgür, A.F., Akbay, C. 1994. Çukurova’da tarımsal ilaç kullanımının ekonomik analizi, TOAG-922 Nolu Proje Kesin Raporu, Adana.
- Zeren, O., Kumbur, H., Taşdemir, H. 1996. İçel ilinde tarımsal ilaç pazarlama kullanım tekniği ve etkinliği üzerinde araştırmalar. Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımı, Mersin, s. 259-269.
- Zilberman, D., Schmitz, A., Casterline, G., Lichtenberg, E., Siebert, J.B. 1991. The economics of pesticide use and regulation. Science, 253(5019): 518-522.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tarım Ekonomisi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ekim 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 29 Sayı: 3 |