Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama

Ali Demir Keskiner; Mahmut Çetin

doi:10.2339/politeknik.1000596

Araştırma Makalesi

Determination of Trend and Magnitude of Drought Events in Time and Space: An Application in the Area of the Southeastern Anatolia Project (GAP)

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 1079 - 1089, 01.10.2023

Ali Demir Keskiner Mahmut Çetin

https://doi.org/10.2339/politeknik.1000596

Cited By: 3

Öz

Climate change has made analytical analysis a necessity by presenting different approaches in monitoring the spatio-temporal trend of the drought. This study carried out in Sanliurfa province, covering 50% of the Southeastern Anatolia Project (GAP) irrigation area. It is aimed to determine the spatio-temporal trend and magnitude of meteorological drought by using different methods. To this end, the long-term annual total precipitation and average annual maximum temperature series were obtained from Sanliurfa, Birecik, Akcakale, Ceylanpinari, Siverek for the years 1965-2020 and Bozova (2000-2020) meteorological observation stations. Based on the data obtained, “Erinç Drought/Aridity Index” (EDI) values calculated annually for each station; the runs (Swed-Eisenhart), autocorrelation, Mann-Kendall trend and Sen's slope tests were applied at 5% significance level. According to the runs and autocorrelation tests, it was determined that the EDI (Im) series were statistically independent. Median values of the EDI series, Mann-Kendall trend test (Z) and Sen's slope (Q) statistics for each meteorological station were utilized to produce "Mann-Kendall Trend", "Sen's Slope Trend" and "Erinç Drought Index" maps by the Inverse Distance Weighted Interpolation technique in the Geographical Information System environment. Consequently, it has been determined that the EDI values show a significant downward trend from north to south in and around Sanliurfa; the magnitude of trend, i.e. its speed, (Im/year) tends to increase in the direction of decreasing land elevation. Not surprisingly, the closer to the Syrian border, the more severe the drought episodes. Research results led us to conclude that Atatürk, Birecik and Karkamis dams can not be expected to prevent the spatial and temporal propagation of the drought from north to south in Sanliurfa, except for Bozova district.

Anahtar Kelimeler

Meteorological Drought, Mann-Kendall, Sen’s Slope, Trend Map, Sanliurfa

Kaynakça

[1] https://wedocs.unep.org/20.500.11822/30158, “Safe Climate: A Report of the Special Rapporteur on Human Rights and the Environment - A/74/161”, (2019).
[1] https://wedocs.unep.org/20.500.11822/30158, “Safe Climate: A Report of the Special Rapporteur on Human Rights and the Environment - A/74/161”, (2019).
[2] Naumann G., Alfieri L., Wyser K., Mentaschi L., Betts R. A., Carrao H., Spinoni J., Vogt J. and Feyen L.,” Global changes in drought conditions under different levels of warming”, Geophysical Research Letters, 45: 3285-3296, (2018).
[2] Naumann G., Alfieri L., Wyser K., Mentaschi L., Betts R. A., Carrao H., Spinoni J., Vogt J. and Feyen L.,” Global changes in drought conditions under different levels of warming”, Geophysical Research Letters, 45: 3285-3296, (2018).
[3] https://www.unescap.org/sites/default/files/2016%20UN%20World%20Water%20Development%20Report-%20Water%20and%20Jobs.pdf
[3] https://www.unescap.org/sites/default/files/2016%20UN%20World%20Water%20Development%20Report-%20Water%20and%20Jobs.pdf
[4] Oğuz K. ve Akın B.S., “Doğu Akdeniz Havzasında sıcaklık, yağış ve aerosol değişiminin incelenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2): 244-253, (2019).
[4] Oğuz K. ve Akın B.S., “Doğu Akdeniz Havzasında sıcaklık, yağış ve aerosol değişiminin incelenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2): 244-253, (2019).
[5] https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf
[5] https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf
[6] Selek Z. ve Pınarlık M., “Yeşilırmak Havzası Çakmak Barajı rezervuarındaki sediment birikiminin araştırılması”, Politeknik Dergisi, 22(3): 715-721, (2019).
[6] Selek Z. ve Pınarlık M., “Yeşilırmak Havzası Çakmak Barajı rezervuarındaki sediment birikiminin araştırılması”, Politeknik Dergisi, 22(3): 715-721, (2019).
[7] Kuba E.B., Deniz Z.A. ve Öztürk B., “Türkiye’de 1960-2010 döneminde oluşan sıcak hava dalgalarının klimatolojik ve meteorolojik analizi”, TÜCAUM International Geography Symposium, 13-14 October, Ankara, 79-87, (2016).
[7] Kuba E.B., Deniz Z.A. ve Öztürk B., “Türkiye’de 1960-2010 döneminde oluşan sıcak hava dalgalarının klimatolojik ve meteorolojik analizi”, TÜCAUM International Geography Symposium, 13-14 October, Ankara, 79-87, (2016).
[8] Sarış F., “Türkiye'de evsel su tedarik ve tüketim istatistiklerinin değerlendirilmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1): 195-216, (2021).
[8] Sarış F., “Türkiye'de evsel su tedarik ve tüketim istatistiklerinin değerlendirilmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1): 195-216, (2021).
[9] Başakın E.E., Özger M. ve Ünal N.E., “Gri tahmin yöntemi ile İstanbul su tüketiminin modellenmesi”, Politeknik Dergisi, 22(3): 755-761, (2019).
[9] Başakın E.E., Özger M. ve Ünal N.E., “Gri tahmin yöntemi ile İstanbul su tüketiminin modellenmesi”, Politeknik Dergisi, 22(3): 755-761, (2019).
[10] İrvem A., Özbuldu M. ve Çıplak C., “Seyhan Göksu-Himmetli alt-havzasının akım verileri ile kuraklık analizi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):148-157, (2018).
[10] İrvem A., Özbuldu M. ve Çıplak C., “Seyhan Göksu-Himmetli alt-havzasının akım verileri ile kuraklık analizi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):148-157, (2018).
[11] Tonkaz T. ve Çetin M., “Effects of urbanization and land-use type on monthly extreme temperatures in a developing semi-arid region, Turkey”, Journal of Arid Environments, 68: 143–158, (2007).
[11] Tonkaz T. ve Çetin M., “Effects of urbanization and land-use type on monthly extreme temperatures in a developing semi-arid region, Turkey”, Journal of Arid Environments, 68: 143–158, (2007).
[12] Kanat Z. ve Keskin A., “Dünyada iklim değişikliği üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de mevcut durum”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1):67-78, (2018).
[12] Kanat Z. ve Keskin A., “Dünyada iklim değişikliği üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de mevcut durum”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1):67-78, (2018).
[13] https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/projectdocuments/EnvSust/UNDP-TR-Iklim_Degisikligi_Risk_Yonetimi.pdf
[13] https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/projectdocuments/EnvSust/UNDP-TR-Iklim_Degisikligi_Risk_Yonetimi.pdf
[14] Turan E.S., “Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 63-9, (2018).
[14] Turan E.S., “Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 63-9, (2018).
[15] Demircan M., Gürkan H., Eskioğlu O., Arabacı H. and Coşkun M., “Climate change projections for Turkey: Three models and two scenarios”, Turkish Journal of Water Science and Management, 1(1):22-43, (2017).
[15] Demircan M., Gürkan H., Eskioğlu O., Arabacı H. and Coşkun M., “Climate change projections for Turkey: Three models and two scenarios”, Turkish Journal of Water Science and Management, 1(1):22-43, (2017).
[16] Cebeci İ., Demirkıran O., Doğan O., Karagöz Sezer K., Öztürk Ö. ve Elbaşı F., “Türkiye’nin iller bazında kuraklık değerlendirmesi”, Toprak Su Dergisi, Özel Sayı: 169-176, (2019).
[16] Cebeci İ., Demirkıran O., Doğan O., Karagöz Sezer K., Öztürk Ö. ve Elbaşı F., “Türkiye’nin iller bazında kuraklık değerlendirmesi”, Toprak Su Dergisi, Özel Sayı: 169-176, (2019).
[17] Çetin M., “Agricultural Water Use. In: Harmancioglu N., Altinbilek D. (Eds.), Water Resources of Turkey: World Water Resources”, Vol 2, Springer, Cham, pp. 257-302, (2020).
[17] Çetin M., “Agricultural Water Use. In: Harmancioglu N., Altinbilek D. (Eds.), Water Resources of Turkey: World Water Resources”, Vol 2, Springer, Cham, pp. 257-302, (2020).
[18] Birpınar M.E. ve Tuğaç C., “Impacts of climate change on water resources of Turkey”, 4th International Conference Water Resources and Wetlands, 5-9 September, Tulcea (Romania), 145-152, (2018).
[18] Birpınar M.E. ve Tuğaç C., “Impacts of climate change on water resources of Turkey”, 4th International Conference Water Resources and Wetlands, 5-9 September, Tulcea (Romania), 145-152, (2018).
[19] Yue S. and Wang C.Y., “Regional streamflow trend detection with consideration of both temporal and spatial correlation”, International Journal of Climatology, 22(8):933-946, (2002).
[19] Yue S. and Wang C.Y., “Regional streamflow trend detection with consideration of both temporal and spatial correlation”, International Journal of Climatology, 22(8):933-946, (2002).
[20] Ojo O.I. and Ilunga M.F., “Application of nonparametric trend technique for estimation of onset and cessation of rainfall”, Air-Soil and Water Research, 11: 1-4, (2018).
[20] Ojo O.I. and Ilunga M.F., “Application of nonparametric trend technique for estimation of onset and cessation of rainfall”, Air-Soil and Water Research, 11: 1-4, (2018).
[21] Yılmaz A.G., Shanableh A., Al-Ruzouq R.I. and Kayemah N., “Spatio-temporal trend analysis of groundwater levels in Sharjah, UAE”, International Journal of Environmental Science and Development, 11(1): 9-14, (2020).
[21] Yılmaz A.G., Shanableh A., Al-Ruzouq R.I. and Kayemah N., “Spatio-temporal trend analysis of groundwater levels in Sharjah, UAE”, International Journal of Environmental Science and Development, 11(1): 9-14, (2020).
[22] Lin H., Wang J., Li F., Xie Y., Jiang C. and Sun L., ”Drought trends and the extreme drought frequency and characteristics under climate change based on SPI and HI in the upper and middle reaches of the Huai River Basin, China”, Water, 12: 1-19, (2020).
[22] Lin H., Wang J., Li F., Xie Y., Jiang C. and Sun L., ”Drought trends and the extreme drought frequency and characteristics under climate change based on SPI and HI in the upper and middle reaches of the Huai River Basin, China”, Water, 12: 1-19, (2020).
[23] Khand P.B., Kumar K.C.V., Dhungana A.R. and Dhungana S.M., “Assessing the trend of climate change in the Western Nepal”, American Journal of Environmental Sciences, 16 (6): 112-121, (2020).
[23] Khand P.B., Kumar K.C.V., Dhungana A.R. and Dhungana S.M., “Assessing the trend of climate change in the Western Nepal”, American Journal of Environmental Sciences, 16 (6): 112-121, (2020).
[24] Sharma S. and Singh P.K., “Long term spatiotemporal variability in rainfall trends over the State of Jharkhand, India”, Climate, 5 (1): 18, (2017).
[24] Sharma S. and Singh P.K., “Long term spatiotemporal variability in rainfall trends over the State of Jharkhand, India”, Climate, 5 (1): 18, (2017).
[25] Minaei M. and Irannezhad M., “Spatio-temporal trend analysis of precipitation, temperature and river discharge in the northeast of Iran in recent decades”, Theoretical and Applied Climatology, 131:167-179, (2018).
[25] Minaei M. and Irannezhad M., “Spatio-temporal trend analysis of precipitation, temperature and river discharge in the northeast of Iran in recent decades”, Theoretical and Applied Climatology, 131:167-179, (2018).
[26] Şimşek O., “Hydrological drought analysis of Mediterranean basins, Turkey”, Arabian Journal of Geosciences, 14:2136, (2021).
[26] Şimşek O., “Hydrological drought analysis of Mediterranean basins, Turkey”, Arabian Journal of Geosciences, 14:2136, (2021).
[27] Büyükyıldız M. ve Berktay A., “Parametrik olmayan testler kullanılarak Sakarya Havzası yağışlarının trend analizi”, S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., 19(2): 23-38, (2004).
[27] Büyükyıldız M. ve Berktay A., “Parametrik olmayan testler kullanılarak Sakarya Havzası yağışlarının trend analizi”, S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., 19(2): 23-38, (2004).
[28] Shadmani M., Marofi S. and Roknian M., “Trend analysis in reference evapotranspiration using Mann-Kendall and Spearman’s Rho tests in arid regions of Iran”, Water Resources Management, 26:211-224, (2012).
[28] Shadmani M., Marofi S. and Roknian M., “Trend analysis in reference evapotranspiration using Mann-Kendall and Spearman’s Rho tests in arid regions of Iran”, Water Resources Management, 26:211-224, (2012).
[29] Rahman M. A., Yunsheng L. and Sultana N., “Analysis and prediction of rainfall trends over Bangladesh using Mann–Kendall, Spearman’s rho tests and ARIMA model”, Meteorology and Atmospheric Physics, 129:409-424, (2017).
[29] Rahman M. A., Yunsheng L. and Sultana N., “Analysis and prediction of rainfall trends over Bangladesh using Mann–Kendall, Spearman’s rho tests and ARIMA model”, Meteorology and Atmospheric Physics, 129:409-424, (2017).
[30] Tonkaz T., Çetin M. ve Şimşek M., “Şanlıurfa ilinin bazı iklim parametrelerinde gözlenen değişimler”, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 18 (3): 29-38, (2003).
[30] Tonkaz T., Çetin M. ve Şimşek M., “Şanlıurfa ilinin bazı iklim parametrelerinde gözlenen değişimler”, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 18 (3): 29-38, (2003).
[31] Şimşek O., Gümüş V., Soydan N.G., Yenigün K., Kavşut M.E. ve Topçu E., “Hatay ilinde bazı meteorolojik verilerin gidiş analizi”, SDU International Technologic Science, 5 (2): 29-38, (2013).
[31] Şimşek O., Gümüş V., Soydan N.G., Yenigün K., Kavşut M.E. ve Topçu E., “Hatay ilinde bazı meteorolojik verilerin gidiş analizi”, SDU International Technologic Science, 5 (2): 29-38, (2013).
[32] Özfidaner M., Şapolyo D. ve Topaloğlu F., “Adana ilinde maksimum ve minimum sıcaklıkların gidiş analizi”, Mediterranean Agricultural Sciences, 32(2): 237-241, (2019).
[32] Özfidaner M., Şapolyo D. ve Topaloğlu F., “Adana ilinde maksimum ve minimum sıcaklıkların gidiş analizi”, Mediterranean Agricultural Sciences, 32(2): 237-241, (2019).
[33] Topçu E. ve Karaçor F., “Erzurum istasyonunun standartlaştırılmış yağış evapotranspirasyon indeksi ve bütünleşik kuraklık indeksi kullanılarak kuraklık analizi”, Politeknik Dergisi, 24(2): 565-574, (2021).
[33] Topçu E. ve Karaçor F., “Erzurum istasyonunun standartlaştırılmış yağış evapotranspirasyon indeksi ve bütünleşik kuraklık indeksi kullanılarak kuraklık analizi”, Politeknik Dergisi, 24(2): 565-574, (2021).
[34] Özfidaner M., “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
[34] Özfidaner M., “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
[35] Gocic M. and Trajkovic S., “Analysis of changes in meteorological variables using Mann-Kendall and Sen's slope estimator statistical tests in Serbia”, Global and Planetary Change, 100:172-182, (2013).
[35] Gocic M. and Trajkovic S., “Analysis of changes in meteorological variables using Mann-Kendall and Sen's slope estimator statistical tests in Serbia”, Global and Planetary Change, 100:172-182, (2013).
[36] Oğuz E. ve Oğuz K., “Şanlıurfa ili yağış ve sıcaklık trend analizi”, Su Vakfı, 5(1): 26-31, (2020).
[36] Oğuz E. ve Oğuz K., “Şanlıurfa ili yağış ve sıcaklık trend analizi”, Su Vakfı, 5(1): 26-31, (2020).
[37] Topaloğlu F., “Regional trend detection of Turkish river flows”, Nordic Hydrology,, 37 (2):165-182, (2006).
[37] Topaloğlu F., “Regional trend detection of Turkish river flows”, Nordic Hydrology,, 37 (2):165-182, (2006).
[38] Şapolyo D., “Ege Bölgesi Aylık Sıcaklık Verilerinin Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Testi İle Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[38] Şapolyo D., “Ege Bölgesi Aylık Sıcaklık Verilerinin Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Testi İle Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[39] Some'e B.S., Ezani A. and Tabari H., “Spatiotemporal trends and change point of precipitation in Iran”, Atmospheric Research, 113:1-12, (2012).
[39] Some'e B.S., Ezani A. and Tabari H., “Spatiotemporal trends and change point of precipitation in Iran”, Atmospheric Research, 113:1-12, (2012).
[40] Gümüş V., Şimşek O., Avşaroğlu Y. and Agun B., “Spatio‐temporal trend analysis of drought in the GAP Region, Turkey”, Natural Hazards, (2021).
[40] Gümüş V., Şimşek O., Avşaroğlu Y. and Agun B., “Spatio‐temporal trend analysis of drought in the GAP Region, Turkey”, Natural Hazards, (2021).
[41] Keskiner A.D. ve Akın S., “Meteoroloji̇k kuraklığın alansal ve zamansal gi̇di̇şi̇ni̇n coğrafi̇ bi̇lgi̇ si̇stemi̇ (CBS) ortamında hari̇talanması:Şanlıurfa örneği̇”, Uluslararası Küresel İklim Değişikliği Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 179-191, (2021).
[41] Keskiner A.D. ve Akın S., “Meteoroloji̇k kuraklığın alansal ve zamansal gi̇di̇şi̇ni̇n coğrafi̇ bi̇lgi̇ si̇stemi̇ (CBS) ortamında hari̇talanması:Şanlıurfa örneği̇”, Uluslararası Küresel İklim Değişikliği Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 179-191, (2021).
[42] Güler M. ve Kara T., “Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları; genel bir bakış”, Ondokuz Mayıs Ü. Zir.Fak.Der., 22(3): 322-328, (2007).
[42] Güler M. ve Kara T., “Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları; genel bir bakış”, Ondokuz Mayıs Ü. Zir.Fak.Der., 22(3): 322-328, (2007).
[43] www.harita.gov.tr/urun/il-ve-ilce-yuzolcumleri/176, “Türkiye İl ve İlçe Yüz Ölçümleri”, (2022).
[43] www.harita.gov.tr/urun/il-ve-ilce-yuzolcumleri/176, “Türkiye İl ve İlçe Yüz Ölçümleri”, (2022).
[44] Çağlak S., Özlü T. ve Gündüz S., “Şanlıurfa ili iklim özelliklerinin enterpolasyon teknikleri ile analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45): 360-372, (2016).
[44] Çağlak S., Özlü T. ve Gündüz S., “Şanlıurfa ili iklim özelliklerinin enterpolasyon teknikleri ile analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45): 360-372, (2016).
[45] Erinç S., “Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis”, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, İstanbul, (1965).
[45] Erinç S., “Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis”, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, İstanbul, (1965).
[46] Nemli D., “Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yıllık Maksimum Yağışların Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[46] Nemli D., “Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yıllık Maksimum Yağışların Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[47] Aslanbaş T., “Göller Bölgesi Su Potansiyelinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[47] Aslanbaş T., “Göller Bölgesi Su Potansiyelinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[48] Wang F., Shao W., Yu H., Kan G., He X., Zhang D., Ren M. and Wang G., “Re-evaluation of the power of the Mann-Kendall test for detecting monotonic trends in hydrometeorological time series”, Frontiers Earth Science, 8:14, (2020).
[48] Wang F., Shao W., Yu H., Kan G., He X., Zhang D., Ren M. and Wang G., “Re-evaluation of the power of the Mann-Kendall test for detecting monotonic trends in hydrometeorological time series”, Frontiers Earth Science, 8:14, (2020).
[49] Beyazıt M., “Nonstationarity of hydrological records and recent trends in trend analysis: A state-of-the-art review”, Environmental Processes, 2:527-542, (2015).
[49] Beyazıt M., “Nonstationarity of hydrological records and recent trends in trend analysis: A state-of-the-art review”, Environmental Processes, 2:527-542, (2015).
[50] Çetin M., “Su yapılarının mühendislik tasarımında hidrolojik verilerin kullanılabilirliklerinin irdelenmesi”, Türkiye İnşaat Mühendisliği XIII. Teknik Kongre ve Sergisi, Ankara, 2:513-529, (1999).
[50] Çetin M., “Su yapılarının mühendislik tasarımında hidrolojik verilerin kullanılabilirliklerinin irdelenmesi”, Türkiye İnşaat Mühendisliği XIII. Teknik Kongre ve Sergisi, Ankara, 2:513-529, (1999).
[51] Mohsin T. and Gough W.A., “Trend analysis of long-term temperature time series in the Greater Toronto Area (GTA)”, Theoretical and Applied Climatology, 101:311-327, (2010).
[51] Mohsin T. and Gough W.A., “Trend analysis of long-term temperature time series in the Greater Toronto Area (GTA)”, Theoretical and Applied Climatology, 101:311-327, (2010).
[52] Tarate S.B. and Kumar P., “Characterization and trend detection of meteorological drought for a semi-arid area of Parbhani district of Indian state of Maharashtra”, MAUSAM, 72(3): 583-596, (2021).
[52] Tarate S.B. and Kumar P., “Characterization and trend detection of meteorological drought for a semi-arid area of Parbhani district of Indian state of Maharashtra”, MAUSAM, 72(3): 583-596, (2021).
[53] Lettenmaier D.P., Wood E.F. and Wallis J.R., “Hydro-climatological trends in the Continental United States, 1948-88”, Journal of Climate, 7: 586-607, (1994).
[53] Lettenmaier D.P., Wood E.F. and Wallis J.R., “Hydro-climatological trends in the Continental United States, 1948-88”, Journal of Climate, 7: 586-607, (1994).
[54] Sen P.K., “Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s Tau”, Journal of the American Statistical Association, 63(324):1379-1389, (1968).
[54] Sen P.K., “Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s Tau”, Journal of the American Statistical Association, 63(324):1379-1389, (1968).
[55] Salmi T., Maatta A., Anttila P., Ruoho-Airola T. and Amnell T., “Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann–Kendall test and Sen’s slope estimates – the Excel template application Makesens”, Finnish Meteorological Institute, 31:1-35, (2002).
[55] Salmi T., Maatta A., Anttila P., Ruoho-Airola T. and Amnell T., “Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann–Kendall test and Sen’s slope estimates – the Excel template application Makesens”, Finnish Meteorological Institute, 31:1-35, (2002).
[56] Kaur N., Yousuf A. and Singh M.J., “Long term rainfall variability and trend analysis in lower Shivaliks of Punjab, India”, MAUSAM, 72 (3): 571-582, (2021).
[56] Kaur N., Yousuf A. and Singh M.J., “Long term rainfall variability and trend analysis in lower Shivaliks of Punjab, India”, MAUSAM, 72 (3): 571-582, (2021).
[57] Çetin M. and Diker K., “Assessing drainage problem areas by GIS: A case study in the Eastern Mediterranean region of Turkey”, Irrigation and Drainage, 52:343-353, (2003).
[57] Çetin M. and Diker K., “Assessing drainage problem areas by GIS: A case study in the Eastern Mediterranean region of Turkey”, Irrigation and Drainage, 52:343-353, (2003).
[58] Çetin M., Özcan H. ve Tülücü K., “Aşağı Seyhan Ovası IV. Merhale proje alanında toprak ve taban suyuna ilişkin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerin yersel değişimlerinin jeoistatistik yöntemle araştırılması”, Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Adana, (2001).
[58] Çetin M., Özcan H. ve Tülücü K., “Aşağı Seyhan Ovası IV. Merhale proje alanında toprak ve taban suyuna ilişkin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerin yersel değişimlerinin jeoistatistik yöntemle araştırılması”, Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Adana, (2001).
[59]https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf
[59]https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf

Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 3, 1079 - 1089, 01.10.2023

Ali Demir Keskiner Mahmut Çetin

https://doi.org/10.2339/politeknik.1000596

Cited By: 3

Öz

İklim değişikliği, kuraklık gidişinin alansal ve zamansal yayılımının izlenmesinde farklı yaklaşımları ortaya konarak analitik çözümlemeleri ihtiyaç haline getirmiştir. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında; 19 242 km²’lik büyüklüğü ile sulama alanlarının %50’sine sahip Şanlıurfa’da yürütülen bu çalışmada, farklı yöntemler kullanılarak meteorolojik kuraklığın alansal-zamansal eğiliminin ve büyüklüğünün (hızının) belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada; Şanlıurfa, Birecik, Akçakale, Ceylanpınar ve Siverek meteoroloji istasyonlarının 1965-2020, Bozova istasyonun ise 2000-2020 yıllarına ait yıllık toplam yağış ve ortalama yıllık maksimum sıcaklık serileri kullanılmıştır. Her istasyon için “Erinç Kuraklık/Aridite İndeksi”(EKİ) yıllık olarak hesaplanmış; EKİ serilerine Run (Swed-Eisenhart), Otokorelasyon, Mann-Kendall gidiş ve Sen eğim gidiş testleri %5 önem düzeyinde uygulanmıştır. Run ve otokorelasyon testine göre EKİ (Im) serilerinin bağımsız oldukları sonucuna varılmıştır. EKİ serilerinin medyan değerleri, Mann-Kendall gidiş testi ve Sen eğim gidiş analizi sonucunda hesaplanan istatistikler kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında Ters Uzaklık Yöntemi ile; “Mann-Kendall Gidiş”, “Sen Eğim Gidiş” ve “Erinç Kuraklık İndeksi” haritaları elde edilmiştir. Sonuç olarak Şanlıurfa ilinde kuzeyden güneye doğru EKİ değerlerinin azalan yönde anlamlı gidişler oluşturduğu, gidiş hızlarının (Im/yıl) azalan yönde artış gösterdiği belirlenmiştir. Beklenen bir şekilde, Suriye sınırına yaklaştıkça kuraklık şiddetinin artığı saptanmıştır. Atatürk, Birecik ve Karkamış barajlarının Şanlıurfa'daki kuzeyden güneye doğru olan alansal ve zamansal kuraklık gidişini Bozova haricinde engellemesinin beklenemeyeceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Meteorolojik Kuraklık, Sen Eğim Yöntemi, Mann-Kendall Testi, Gidiş Haritası, Şanlıurfa

Kaynakça

[1] https://wedocs.unep.org/20.500.11822/30158, “Safe Climate: A Report of the Special Rapporteur on Human Rights and the Environment - A/74/161”, (2019).
[1] https://wedocs.unep.org/20.500.11822/30158, “Safe Climate: A Report of the Special Rapporteur on Human Rights and the Environment - A/74/161”, (2019).
[2] Naumann G., Alfieri L., Wyser K., Mentaschi L., Betts R. A., Carrao H., Spinoni J., Vogt J. and Feyen L.,” Global changes in drought conditions under different levels of warming”, Geophysical Research Letters, 45: 3285-3296, (2018).
[2] Naumann G., Alfieri L., Wyser K., Mentaschi L., Betts R. A., Carrao H., Spinoni J., Vogt J. and Feyen L.,” Global changes in drought conditions under different levels of warming”, Geophysical Research Letters, 45: 3285-3296, (2018).
[3] https://www.unescap.org/sites/default/files/2016%20UN%20World%20Water%20Development%20Report-%20Water%20and%20Jobs.pdf
[3] https://www.unescap.org/sites/default/files/2016%20UN%20World%20Water%20Development%20Report-%20Water%20and%20Jobs.pdf
[4] Oğuz K. ve Akın B.S., “Doğu Akdeniz Havzasında sıcaklık, yağış ve aerosol değişiminin incelenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2): 244-253, (2019).
[4] Oğuz K. ve Akın B.S., “Doğu Akdeniz Havzasında sıcaklık, yağış ve aerosol değişiminin incelenmesi”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2): 244-253, (2019).
[5] https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf
[5] https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar4_wg2_full_report.pdf
[6] Selek Z. ve Pınarlık M., “Yeşilırmak Havzası Çakmak Barajı rezervuarındaki sediment birikiminin araştırılması”, Politeknik Dergisi, 22(3): 715-721, (2019).
[6] Selek Z. ve Pınarlık M., “Yeşilırmak Havzası Çakmak Barajı rezervuarındaki sediment birikiminin araştırılması”, Politeknik Dergisi, 22(3): 715-721, (2019).
[7] Kuba E.B., Deniz Z.A. ve Öztürk B., “Türkiye’de 1960-2010 döneminde oluşan sıcak hava dalgalarının klimatolojik ve meteorolojik analizi”, TÜCAUM International Geography Symposium, 13-14 October, Ankara, 79-87, (2016).
[7] Kuba E.B., Deniz Z.A. ve Öztürk B., “Türkiye’de 1960-2010 döneminde oluşan sıcak hava dalgalarının klimatolojik ve meteorolojik analizi”, TÜCAUM International Geography Symposium, 13-14 October, Ankara, 79-87, (2016).
[8] Sarış F., “Türkiye'de evsel su tedarik ve tüketim istatistiklerinin değerlendirilmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1): 195-216, (2021).
[8] Sarış F., “Türkiye'de evsel su tedarik ve tüketim istatistiklerinin değerlendirilmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 19(1): 195-216, (2021).
[9] Başakın E.E., Özger M. ve Ünal N.E., “Gri tahmin yöntemi ile İstanbul su tüketiminin modellenmesi”, Politeknik Dergisi, 22(3): 755-761, (2019).
[9] Başakın E.E., Özger M. ve Ünal N.E., “Gri tahmin yöntemi ile İstanbul su tüketiminin modellenmesi”, Politeknik Dergisi, 22(3): 755-761, (2019).
[10] İrvem A., Özbuldu M. ve Çıplak C., “Seyhan Göksu-Himmetli alt-havzasının akım verileri ile kuraklık analizi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):148-157, (2018).
[10] İrvem A., Özbuldu M. ve Çıplak C., “Seyhan Göksu-Himmetli alt-havzasının akım verileri ile kuraklık analizi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):148-157, (2018).
[11] Tonkaz T. ve Çetin M., “Effects of urbanization and land-use type on monthly extreme temperatures in a developing semi-arid region, Turkey”, Journal of Arid Environments, 68: 143–158, (2007).
[11] Tonkaz T. ve Çetin M., “Effects of urbanization and land-use type on monthly extreme temperatures in a developing semi-arid region, Turkey”, Journal of Arid Environments, 68: 143–158, (2007).
[12] Kanat Z. ve Keskin A., “Dünyada iklim değişikliği üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de mevcut durum”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1):67-78, (2018).
[12] Kanat Z. ve Keskin A., “Dünyada iklim değişikliği üzerine yapılan çalışmalar ve Türkiye'de mevcut durum”, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (1):67-78, (2018).
[13] https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/projectdocuments/EnvSust/UNDP-TR-Iklim_Degisikligi_Risk_Yonetimi.pdf
[13] https://www.undp.org/content/dam/turkey/docs/projectdocuments/EnvSust/UNDP-TR-Iklim_Degisikligi_Risk_Yonetimi.pdf
[14] Turan E.S., “Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 63-9, (2018).
[14] Turan E.S., “Türkiye'nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 63-9, (2018).
[15] Demircan M., Gürkan H., Eskioğlu O., Arabacı H. and Coşkun M., “Climate change projections for Turkey: Three models and two scenarios”, Turkish Journal of Water Science and Management, 1(1):22-43, (2017).
[15] Demircan M., Gürkan H., Eskioğlu O., Arabacı H. and Coşkun M., “Climate change projections for Turkey: Three models and two scenarios”, Turkish Journal of Water Science and Management, 1(1):22-43, (2017).
[16] Cebeci İ., Demirkıran O., Doğan O., Karagöz Sezer K., Öztürk Ö. ve Elbaşı F., “Türkiye’nin iller bazında kuraklık değerlendirmesi”, Toprak Su Dergisi, Özel Sayı: 169-176, (2019).
[16] Cebeci İ., Demirkıran O., Doğan O., Karagöz Sezer K., Öztürk Ö. ve Elbaşı F., “Türkiye’nin iller bazında kuraklık değerlendirmesi”, Toprak Su Dergisi, Özel Sayı: 169-176, (2019).
[17] Çetin M., “Agricultural Water Use. In: Harmancioglu N., Altinbilek D. (Eds.), Water Resources of Turkey: World Water Resources”, Vol 2, Springer, Cham, pp. 257-302, (2020).
[17] Çetin M., “Agricultural Water Use. In: Harmancioglu N., Altinbilek D. (Eds.), Water Resources of Turkey: World Water Resources”, Vol 2, Springer, Cham, pp. 257-302, (2020).
[18] Birpınar M.E. ve Tuğaç C., “Impacts of climate change on water resources of Turkey”, 4th International Conference Water Resources and Wetlands, 5-9 September, Tulcea (Romania), 145-152, (2018).
[18] Birpınar M.E. ve Tuğaç C., “Impacts of climate change on water resources of Turkey”, 4th International Conference Water Resources and Wetlands, 5-9 September, Tulcea (Romania), 145-152, (2018).
[19] Yue S. and Wang C.Y., “Regional streamflow trend detection with consideration of both temporal and spatial correlation”, International Journal of Climatology, 22(8):933-946, (2002).
[19] Yue S. and Wang C.Y., “Regional streamflow trend detection with consideration of both temporal and spatial correlation”, International Journal of Climatology, 22(8):933-946, (2002).
[20] Ojo O.I. and Ilunga M.F., “Application of nonparametric trend technique for estimation of onset and cessation of rainfall”, Air-Soil and Water Research, 11: 1-4, (2018).
[20] Ojo O.I. and Ilunga M.F., “Application of nonparametric trend technique for estimation of onset and cessation of rainfall”, Air-Soil and Water Research, 11: 1-4, (2018).
[21] Yılmaz A.G., Shanableh A., Al-Ruzouq R.I. and Kayemah N., “Spatio-temporal trend analysis of groundwater levels in Sharjah, UAE”, International Journal of Environmental Science and Development, 11(1): 9-14, (2020).
[21] Yılmaz A.G., Shanableh A., Al-Ruzouq R.I. and Kayemah N., “Spatio-temporal trend analysis of groundwater levels in Sharjah, UAE”, International Journal of Environmental Science and Development, 11(1): 9-14, (2020).
[22] Lin H., Wang J., Li F., Xie Y., Jiang C. and Sun L., ”Drought trends and the extreme drought frequency and characteristics under climate change based on SPI and HI in the upper and middle reaches of the Huai River Basin, China”, Water, 12: 1-19, (2020).
[22] Lin H., Wang J., Li F., Xie Y., Jiang C. and Sun L., ”Drought trends and the extreme drought frequency and characteristics under climate change based on SPI and HI in the upper and middle reaches of the Huai River Basin, China”, Water, 12: 1-19, (2020).
[23] Khand P.B., Kumar K.C.V., Dhungana A.R. and Dhungana S.M., “Assessing the trend of climate change in the Western Nepal”, American Journal of Environmental Sciences, 16 (6): 112-121, (2020).
[23] Khand P.B., Kumar K.C.V., Dhungana A.R. and Dhungana S.M., “Assessing the trend of climate change in the Western Nepal”, American Journal of Environmental Sciences, 16 (6): 112-121, (2020).
[24] Sharma S. and Singh P.K., “Long term spatiotemporal variability in rainfall trends over the State of Jharkhand, India”, Climate, 5 (1): 18, (2017).
[24] Sharma S. and Singh P.K., “Long term spatiotemporal variability in rainfall trends over the State of Jharkhand, India”, Climate, 5 (1): 18, (2017).
[25] Minaei M. and Irannezhad M., “Spatio-temporal trend analysis of precipitation, temperature and river discharge in the northeast of Iran in recent decades”, Theoretical and Applied Climatology, 131:167-179, (2018).
[25] Minaei M. and Irannezhad M., “Spatio-temporal trend analysis of precipitation, temperature and river discharge in the northeast of Iran in recent decades”, Theoretical and Applied Climatology, 131:167-179, (2018).
[26] Şimşek O., “Hydrological drought analysis of Mediterranean basins, Turkey”, Arabian Journal of Geosciences, 14:2136, (2021).
[26] Şimşek O., “Hydrological drought analysis of Mediterranean basins, Turkey”, Arabian Journal of Geosciences, 14:2136, (2021).
[27] Büyükyıldız M. ve Berktay A., “Parametrik olmayan testler kullanılarak Sakarya Havzası yağışlarının trend analizi”, S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., 19(2): 23-38, (2004).
[27] Büyükyıldız M. ve Berktay A., “Parametrik olmayan testler kullanılarak Sakarya Havzası yağışlarının trend analizi”, S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., 19(2): 23-38, (2004).
[28] Shadmani M., Marofi S. and Roknian M., “Trend analysis in reference evapotranspiration using Mann-Kendall and Spearman’s Rho tests in arid regions of Iran”, Water Resources Management, 26:211-224, (2012).
[28] Shadmani M., Marofi S. and Roknian M., “Trend analysis in reference evapotranspiration using Mann-Kendall and Spearman’s Rho tests in arid regions of Iran”, Water Resources Management, 26:211-224, (2012).
[29] Rahman M. A., Yunsheng L. and Sultana N., “Analysis and prediction of rainfall trends over Bangladesh using Mann–Kendall, Spearman’s rho tests and ARIMA model”, Meteorology and Atmospheric Physics, 129:409-424, (2017).
[29] Rahman M. A., Yunsheng L. and Sultana N., “Analysis and prediction of rainfall trends over Bangladesh using Mann–Kendall, Spearman’s rho tests and ARIMA model”, Meteorology and Atmospheric Physics, 129:409-424, (2017).
[30] Tonkaz T., Çetin M. ve Şimşek M., “Şanlıurfa ilinin bazı iklim parametrelerinde gözlenen değişimler”, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 18 (3): 29-38, (2003).
[30] Tonkaz T., Çetin M. ve Şimşek M., “Şanlıurfa ilinin bazı iklim parametrelerinde gözlenen değişimler”, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 18 (3): 29-38, (2003).
[31] Şimşek O., Gümüş V., Soydan N.G., Yenigün K., Kavşut M.E. ve Topçu E., “Hatay ilinde bazı meteorolojik verilerin gidiş analizi”, SDU International Technologic Science, 5 (2): 29-38, (2013).
[31] Şimşek O., Gümüş V., Soydan N.G., Yenigün K., Kavşut M.E. ve Topçu E., “Hatay ilinde bazı meteorolojik verilerin gidiş analizi”, SDU International Technologic Science, 5 (2): 29-38, (2013).
[32] Özfidaner M., Şapolyo D. ve Topaloğlu F., “Adana ilinde maksimum ve minimum sıcaklıkların gidiş analizi”, Mediterranean Agricultural Sciences, 32(2): 237-241, (2019).
[32] Özfidaner M., Şapolyo D. ve Topaloğlu F., “Adana ilinde maksimum ve minimum sıcaklıkların gidiş analizi”, Mediterranean Agricultural Sciences, 32(2): 237-241, (2019).
[33] Topçu E. ve Karaçor F., “Erzurum istasyonunun standartlaştırılmış yağış evapotranspirasyon indeksi ve bütünleşik kuraklık indeksi kullanılarak kuraklık analizi”, Politeknik Dergisi, 24(2): 565-574, (2021).
[33] Topçu E. ve Karaçor F., “Erzurum istasyonunun standartlaştırılmış yağış evapotranspirasyon indeksi ve bütünleşik kuraklık indeksi kullanılarak kuraklık analizi”, Politeknik Dergisi, 24(2): 565-574, (2021).
[34] Özfidaner M., “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
[34] Özfidaner M., “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2007).
[35] Gocic M. and Trajkovic S., “Analysis of changes in meteorological variables using Mann-Kendall and Sen's slope estimator statistical tests in Serbia”, Global and Planetary Change, 100:172-182, (2013).
[35] Gocic M. and Trajkovic S., “Analysis of changes in meteorological variables using Mann-Kendall and Sen's slope estimator statistical tests in Serbia”, Global and Planetary Change, 100:172-182, (2013).
[36] Oğuz E. ve Oğuz K., “Şanlıurfa ili yağış ve sıcaklık trend analizi”, Su Vakfı, 5(1): 26-31, (2020).
[36] Oğuz E. ve Oğuz K., “Şanlıurfa ili yağış ve sıcaklık trend analizi”, Su Vakfı, 5(1): 26-31, (2020).
[37] Topaloğlu F., “Regional trend detection of Turkish river flows”, Nordic Hydrology,, 37 (2):165-182, (2006).
[37] Topaloğlu F., “Regional trend detection of Turkish river flows”, Nordic Hydrology,, 37 (2):165-182, (2006).
[38] Şapolyo D., “Ege Bölgesi Aylık Sıcaklık Verilerinin Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Testi İle Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[38] Şapolyo D., “Ege Bölgesi Aylık Sıcaklık Verilerinin Bölgesel Ortalama Mann-Kendall Testi İle Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[39] Some'e B.S., Ezani A. and Tabari H., “Spatiotemporal trends and change point of precipitation in Iran”, Atmospheric Research, 113:1-12, (2012).
[39] Some'e B.S., Ezani A. and Tabari H., “Spatiotemporal trends and change point of precipitation in Iran”, Atmospheric Research, 113:1-12, (2012).
[40] Gümüş V., Şimşek O., Avşaroğlu Y. and Agun B., “Spatio‐temporal trend analysis of drought in the GAP Region, Turkey”, Natural Hazards, (2021).
[40] Gümüş V., Şimşek O., Avşaroğlu Y. and Agun B., “Spatio‐temporal trend analysis of drought in the GAP Region, Turkey”, Natural Hazards, (2021).
[41] Keskiner A.D. ve Akın S., “Meteoroloji̇k kuraklığın alansal ve zamansal gi̇di̇şi̇ni̇n coğrafi̇ bi̇lgi̇ si̇stemi̇ (CBS) ortamında hari̇talanması:Şanlıurfa örneği̇”, Uluslararası Küresel İklim Değişikliği Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 179-191, (2021).
[41] Keskiner A.D. ve Akın S., “Meteoroloji̇k kuraklığın alansal ve zamansal gi̇di̇şi̇ni̇n coğrafi̇ bi̇lgi̇ si̇stemi̇ (CBS) ortamında hari̇talanması:Şanlıurfa örneği̇”, Uluslararası Küresel İklim Değişikliği Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 179-191, (2021).
[42] Güler M. ve Kara T., “Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları; genel bir bakış”, Ondokuz Mayıs Ü. Zir.Fak.Der., 22(3): 322-328, (2007).
[42] Güler M. ve Kara T., “Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları; genel bir bakış”, Ondokuz Mayıs Ü. Zir.Fak.Der., 22(3): 322-328, (2007).
[43] www.harita.gov.tr/urun/il-ve-ilce-yuzolcumleri/176, “Türkiye İl ve İlçe Yüz Ölçümleri”, (2022).
[43] www.harita.gov.tr/urun/il-ve-ilce-yuzolcumleri/176, “Türkiye İl ve İlçe Yüz Ölçümleri”, (2022).
[44] Çağlak S., Özlü T. ve Gündüz S., “Şanlıurfa ili iklim özelliklerinin enterpolasyon teknikleri ile analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45): 360-372, (2016).
[44] Çağlak S., Özlü T. ve Gündüz S., “Şanlıurfa ili iklim özelliklerinin enterpolasyon teknikleri ile analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45): 360-372, (2016).
[45] Erinç S., “Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis”, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, İstanbul, (1965).
[45] Erinç S., “Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis”, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 41, İstanbul, (1965).
[46] Nemli D., “Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yıllık Maksimum Yağışların Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[46] Nemli D., “Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Yıllık Maksimum Yağışların Trend Analizi”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[47] Aslanbaş T., “Göller Bölgesi Su Potansiyelinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[47] Aslanbaş T., “Göller Bölgesi Su Potansiyelinin Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi (MSc), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2017).
[48] Wang F., Shao W., Yu H., Kan G., He X., Zhang D., Ren M. and Wang G., “Re-evaluation of the power of the Mann-Kendall test for detecting monotonic trends in hydrometeorological time series”, Frontiers Earth Science, 8:14, (2020).
[48] Wang F., Shao W., Yu H., Kan G., He X., Zhang D., Ren M. and Wang G., “Re-evaluation of the power of the Mann-Kendall test for detecting monotonic trends in hydrometeorological time series”, Frontiers Earth Science, 8:14, (2020).
[49] Beyazıt M., “Nonstationarity of hydrological records and recent trends in trend analysis: A state-of-the-art review”, Environmental Processes, 2:527-542, (2015).
[49] Beyazıt M., “Nonstationarity of hydrological records and recent trends in trend analysis: A state-of-the-art review”, Environmental Processes, 2:527-542, (2015).
[50] Çetin M., “Su yapılarının mühendislik tasarımında hidrolojik verilerin kullanılabilirliklerinin irdelenmesi”, Türkiye İnşaat Mühendisliği XIII. Teknik Kongre ve Sergisi, Ankara, 2:513-529, (1999).
[50] Çetin M., “Su yapılarının mühendislik tasarımında hidrolojik verilerin kullanılabilirliklerinin irdelenmesi”, Türkiye İnşaat Mühendisliği XIII. Teknik Kongre ve Sergisi, Ankara, 2:513-529, (1999).
[51] Mohsin T. and Gough W.A., “Trend analysis of long-term temperature time series in the Greater Toronto Area (GTA)”, Theoretical and Applied Climatology, 101:311-327, (2010).
[51] Mohsin T. and Gough W.A., “Trend analysis of long-term temperature time series in the Greater Toronto Area (GTA)”, Theoretical and Applied Climatology, 101:311-327, (2010).
[52] Tarate S.B. and Kumar P., “Characterization and trend detection of meteorological drought for a semi-arid area of Parbhani district of Indian state of Maharashtra”, MAUSAM, 72(3): 583-596, (2021).
[52] Tarate S.B. and Kumar P., “Characterization and trend detection of meteorological drought for a semi-arid area of Parbhani district of Indian state of Maharashtra”, MAUSAM, 72(3): 583-596, (2021).
[53] Lettenmaier D.P., Wood E.F. and Wallis J.R., “Hydro-climatological trends in the Continental United States, 1948-88”, Journal of Climate, 7: 586-607, (1994).
[53] Lettenmaier D.P., Wood E.F. and Wallis J.R., “Hydro-climatological trends in the Continental United States, 1948-88”, Journal of Climate, 7: 586-607, (1994).
[54] Sen P.K., “Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s Tau”, Journal of the American Statistical Association, 63(324):1379-1389, (1968).
[54] Sen P.K., “Estimates of the regression coefficient based on Kendall’s Tau”, Journal of the American Statistical Association, 63(324):1379-1389, (1968).
[55] Salmi T., Maatta A., Anttila P., Ruoho-Airola T. and Amnell T., “Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann–Kendall test and Sen’s slope estimates – the Excel template application Makesens”, Finnish Meteorological Institute, 31:1-35, (2002).
[55] Salmi T., Maatta A., Anttila P., Ruoho-Airola T. and Amnell T., “Detecting trends of annual values of atmospheric pollutants by the Mann–Kendall test and Sen’s slope estimates – the Excel template application Makesens”, Finnish Meteorological Institute, 31:1-35, (2002).
[56] Kaur N., Yousuf A. and Singh M.J., “Long term rainfall variability and trend analysis in lower Shivaliks of Punjab, India”, MAUSAM, 72 (3): 571-582, (2021).
[56] Kaur N., Yousuf A. and Singh M.J., “Long term rainfall variability and trend analysis in lower Shivaliks of Punjab, India”, MAUSAM, 72 (3): 571-582, (2021).
[57] Çetin M. and Diker K., “Assessing drainage problem areas by GIS: A case study in the Eastern Mediterranean region of Turkey”, Irrigation and Drainage, 52:343-353, (2003).
[57] Çetin M. and Diker K., “Assessing drainage problem areas by GIS: A case study in the Eastern Mediterranean region of Turkey”, Irrigation and Drainage, 52:343-353, (2003).
[58] Çetin M., Özcan H. ve Tülücü K., “Aşağı Seyhan Ovası IV. Merhale proje alanında toprak ve taban suyuna ilişkin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerin yersel değişimlerinin jeoistatistik yöntemle araştırılması”, Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Adana, (2001).
[58] Çetin M., Özcan H. ve Tülücü K., “Aşağı Seyhan Ovası IV. Merhale proje alanında toprak ve taban suyuna ilişkin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerin yersel değişimlerinin jeoistatistik yöntemle araştırılması”, Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Adana, (2001).
[59]https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf
[59]https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf

Toplam 118 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Mühendislik
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Ali Demir Keskiner 0000-0002-7930-9363 Mahmut Çetin 0000-0001-5751-0958
Yayımlanma Tarihi	1 Ekim 2023
Gönderilme Tarihi	25 Eylül 2021
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2023 Cilt: 26 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Keskiner, A. D., & Çetin, M. (2023). Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama. Politeknik Dergisi, 26(3), 1079-1089. https://doi.org/10.2339/politeknik.1000596
AMA	Keskiner AD, Çetin M. Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama. Politeknik Dergisi. Ekim 2023;26(3):1079-1089. doi:10.2339/politeknik.1000596
Chicago	Keskiner, Ali Demir, ve Mahmut Çetin. “Kuraklık Gidiş Ve Büyüklüğünün Zaman Ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama”. Politeknik Dergisi 26, sy. 3 (Ekim 2023): 1079-89. https://doi.org/10.2339/politeknik.1000596.
EndNote	Keskiner AD, Çetin M (01 Ekim 2023) Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama. Politeknik Dergisi 26 3 1079–1089.
IEEE	A. D. Keskiner ve M. Çetin, “Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama”, Politeknik Dergisi, c. 26, sy. 3, ss. 1079–1089, 2023, doi: 10.2339/politeknik.1000596.
ISNAD	Keskiner, Ali Demir - Çetin, Mahmut. “Kuraklık Gidiş Ve Büyüklüğünün Zaman Ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama”. Politeknik Dergisi 26/3 (Ekim 2023), 1079-1089. https://doi.org/10.2339/politeknik.1000596.
JAMA	Keskiner AD, Çetin M. Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama. Politeknik Dergisi. 2023;26:1079–1089.
MLA	Keskiner, Ali Demir ve Mahmut Çetin. “Kuraklık Gidiş Ve Büyüklüğünün Zaman Ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama”. Politeknik Dergisi, c. 26, sy. 3, 2023, ss. 1079-8, doi:10.2339/politeknik.1000596.
Vancouver	Keskiner AD, Çetin M. Kuraklık Gidiş ve Büyüklüğünün Zaman ve Mekan Boyutunda Belirlenmesi: Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Alanında Bir Uygulama. Politeknik Dergisi. 2023;26(3):1079-8.