Öz
In this study, the effects of age, sex and birth type on the sixth month actual weight (AW) and weaning weight (WW) of Akkaraman lambs raised in Bingöl and the effects of age and gender on birth weight (BW) were investigated. As a result of the factorial ANOVA test, the AW variable differed significantly by age, gender and birth type (p<0.001) and age*sex*delivery type interaction (p<0.05). Since the interaction is important, the Tukey comparison test was performed according to the interaction, and the difference between the 6-month-old actual weights of single and female lambs was found to be significant (p<0.05). WW variable differed significantly according to birth type and gender, BW variable according to birth type, sex and birth type*gender interaction (p<0.001). In the multiple regression model investigating the effect on body weight, the effects of weaning weight, birth weight, birth type, gender and age were found to be significant (p<0.001). It is thought that it will be beneficial for researchers and breeders to consider it as a criterion in the selection of breeders, since it is affected by actual weight, birth weight, weaning weight, age, sex and birth type during the growth period of lambs.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbulut Y 2010. Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatiksel analizler ve açıklamalı SPSS çözümleri. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Akçapınar, H 2000. Koyun Yetiştiriciliği, Yenilenmiş 2. Baskı. İsmat Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara
- Altın T, Karaca O, Cemal İ 2003. Sütten Kesim Yaşının Koyunlarda Süt Verimi ve Kuzularda Büyüme ÜzerineEtkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 13(2):103-111
- Borg RC, Notter DR, Kott RW 2009. Phenotypic and Genetic Associations between Lamb Growth Traits and Adult Ewe Body Weights in Western Range Sheep. Journal of Animal Science, 87:3506-3514
- Ceyhan A, Şekeroğlu A, Duman M 2019. Niğde İlinde Yetiştirilen Akkaraman irkı koyunların bazı döl verim özellikleri ve kuzuların büyüme performansı. Türk Tarım –Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(10):1509-1514
- Demirel M, Kurbal ÖF, Aygün T, Erdoğan S, Bakıcı Y, Yılmaz A 2004. Effects of different feding levels during mating period on there productive performance of Norduz ewes and growth and survival rate of their lambs. International Journal of Biological Sciences, 4(3):283-287
- Efe E, Bek Y, Şahin M 2000. Faktöriyel Düzenlenmiş Denemeler. SPSS’te Çözümleri ile İstatistik Yöntemler II, T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayın No:10, Kahramanmaraş, p.87-100
- Elibol M, Dağ B 2004. Ereğli Koyunculuk Üretme Istasyonu’nda yetiştirilen Akkaraman, Ivesi ve Ivesi X Akkaraman Melezi (F1 X IG1) koyunlarinda kırkım sonu canli ağırlık ve bazı yapağı verim özelliklerini etkileyen faktörlerin parametrelerinin tahmini. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(34):1-10
- Gürsoy O 2005. Small Ruminant Breeds of Turkey. In: Iniguez L (Editor). Characterization of Small Ruminant Breeds in West Asia and North Africa Volume 1 West Asia. ICARDA, ISBN 92-9127-164-9
- Howell, DC 2016. Fundamental statistics for the behavioral sciences. Boston: Nelson Education.
- Kandemir Ç, Koşum N, Taşkın T, Kaymakçı M, Olgun FA, Çakır E 2013. Menemen ve Ile De France X Akkaraman Melezi Koyunların Üreme Performansı Üzerinde Vücut Kondisyon Puanlamasının Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1):72-82
- Karaca O, Altın T, Aygün T, Bingöl M, Demirel M 1996. Karakaş kuzularında kan glikoz düzeylerinin büyüme dönemine göre değişimi Y. Yıl Zir. Fak. Dergisi. 6(3):155-168
- Karagöz Y 2019. SPSS, AMOS, META Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Nobel Akademik Yayıncılık
- Koyuncu M, Öziş Altınçekiç Ş, Duru S, Duymaz Y, Karaca M 2018. Kuzuların Gelişimi Üzerine Koyunların Doğum Dönemindeki Vücut Kondisyonu ve Canlı Ağırlığın Etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6):916-925, DOI:10.18016/ksutarimdoga.vi.420321
- Montgomery DC, Peck EA, Vining GG 2001. Introduction to Linear Regression Analysis, 3rd Edition, John Wiley and Sons, New York.
- Oehlert GW 2010. Factorial Treatment Structure, A First Course in Design and Analysis of Experiments. W. H. Freeman and Company, New York, 165-202
- Özbey O, Esen F, Aysöndü MH 2000. Kıvırcık x (Sakız x Morkaraman) Fı ve Sakız x (Kıvırcık x Morkaraman) Fı melez kuzularda verim özellikleri. I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. YYÜ Veteriner Fakültesi Dergisi, 11(2):27-33.
- Sanson DW, West TR, Tatman WR, Riley ML, Judkins MB, Moss GE 1993. Relationship of Body Composition of Mature Ewes with Condition Score and Body Weight. Journal of Animal Science, 71:1112-1126.
- Soysal Sİ, Soysal Mİ 2004. Koyunculuk, Besleme, Bakım, Sağlık Yönetimi. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul
- Sönmez R, Kaymakçı M, Eliçin A, Tuncel E, Wassmuth R, Taşkın T 2009. Türkiye koyun ıslahı çalışmaları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):43-65
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V 2012. İki Yönlü Varyans Analizi. Biyoistatistik, Ankara: Hatiboğlu Yayınları, Ankara, 87-102
- Şireli HD, Ertuğrul M 2005. Akkaraman, GD1xGD1 (Dorset Down x Akkaraman) ve Akkaraman x GD1 Genotipli Kuzularda Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçülerinin Tekrarlanma Dereceleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(1):1-6
- TAGEM 2009. Türkiye Evcil Hayvan Genetik Kaynakları, Ankara. https://www.tarim.gov.tr/ TAGEM/ Belgeler/yayin/Katalog%20T%C3% BCrk%C3%A7e.pdf, Erişim tarihi: 22.07.2021.
- Takma Ç, Atıl H, Akıllı A. 2012. Çoklu Doğrusal Regresyon ve Yapay Sinir Ağı Modellerinin Laktasyon Süt Verimlerine Uyum Yeteneklerinin Karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18(6):941-944
- Türkmen C, Çak B 2021. Çaldıran’da Yetiştirilen Akkaraman koyunlarının bazı verim özelliklerinin araştırılması. Van Sağlık bilimleri Dergisi, 14(1):63-73
- Ünal N, Akçapınar H, Atasoy F, Koçak S, Aytaç M 2004. Akkaraman, Sakız x Akkaraman ve Kıvırcık x Akkaraman melezleri (F1, G1) ile Karayaka ve Bafra koyunlarda canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hayvansal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 44(2):15-22
- Ünver Ö, Gamgam H, Altunkaynak B 2011. SPSS Uygulamalı Temel İstatistik Yöntemler, Seçkin Yayıncılık, Ankara
- Yıldız N, Denk H 2006. Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunların Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması II. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bil. Dergisi, 20(1):29-37
Öz
Bu çalışmada Bingöl’de yetiştirilen Akkaraman ırkı kuzuların altıncı ay canlı ağırlığına (AW) ve sütten kesim ağırlığına (WW) yaş, cinsiyet ve doğum tipi gibi faktörlerin etkisi ile doğum ağırlığı (BW) üzerinde yaş ve cinsiyetin etkileri araştırılmıştır. Faktöriyel ANOVA testi sonucunda, AW değişkeni yaş, cinsiyet ve doğum tipi (p<0.001) ve yaş*cinsiyet*doğum tipi interaksiyonuna göre önemli farklılık göstermiştir (p<0.05). İnteraksiyon önemli olduğundan interaksiyona göre Tukey karşılaştırma testi yapılmış, tek ve dişi kuzularda 6. aylık yaştaki canlı ağırlıkları arası farklılık önemli bulunmuştur (p<0.05). WW değişkeni doğum tipi ve cinsiyete göre, BW değişkeni ise doğum tipi, cinsiyet ve doğum tipi*cinsiyet interaksiyonuna göre önemli farklılık göstermiştir (p<0.001). Vücut ağırlığına etkiyi araştıran çoklu regresyon modelinde sütten kesim ağırlığı, doğum ağırlığı, doğum tipi, cinsiyet ve yaşın etkileri önemli bulunmuştur (p<0.001). Kuzularda büyüme döneminde doğum ağırlığı, sütten kesim ağırlığı, yaş, cinsiyet ve doğum tipinden etkilenmesi nedeniyle damızlık seçiminde kriter olarak ele alınmasının araştırmacılar ve yetiştiriciler için faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Koyun Vücut ağırlığı Sütten kesim ağırlığı Doğum tipi Bingöl
Kaynakça
- Akbulut Y 2010. Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatiksel analizler ve açıklamalı SPSS çözümleri. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
- Akçapınar, H 2000. Koyun Yetiştiriciliği, Yenilenmiş 2. Baskı. İsmat Matbaacılık Ltd. Şti., Ankara
- Altın T, Karaca O, Cemal İ 2003. Sütten Kesim Yaşının Koyunlarda Süt Verimi ve Kuzularda Büyüme ÜzerineEtkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 13(2):103-111
- Borg RC, Notter DR, Kott RW 2009. Phenotypic and Genetic Associations between Lamb Growth Traits and Adult Ewe Body Weights in Western Range Sheep. Journal of Animal Science, 87:3506-3514
- Ceyhan A, Şekeroğlu A, Duman M 2019. Niğde İlinde Yetiştirilen Akkaraman irkı koyunların bazı döl verim özellikleri ve kuzuların büyüme performansı. Türk Tarım –Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(10):1509-1514
- Demirel M, Kurbal ÖF, Aygün T, Erdoğan S, Bakıcı Y, Yılmaz A 2004. Effects of different feding levels during mating period on there productive performance of Norduz ewes and growth and survival rate of their lambs. International Journal of Biological Sciences, 4(3):283-287
- Efe E, Bek Y, Şahin M 2000. Faktöriyel Düzenlenmiş Denemeler. SPSS’te Çözümleri ile İstatistik Yöntemler II, T.C. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Rektörlüğü Yayın No:10, Kahramanmaraş, p.87-100
- Elibol M, Dağ B 2004. Ereğli Koyunculuk Üretme Istasyonu’nda yetiştirilen Akkaraman, Ivesi ve Ivesi X Akkaraman Melezi (F1 X IG1) koyunlarinda kırkım sonu canli ağırlık ve bazı yapağı verim özelliklerini etkileyen faktörlerin parametrelerinin tahmini. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(34):1-10
- Gürsoy O 2005. Small Ruminant Breeds of Turkey. In: Iniguez L (Editor). Characterization of Small Ruminant Breeds in West Asia and North Africa Volume 1 West Asia. ICARDA, ISBN 92-9127-164-9
- Howell, DC 2016. Fundamental statistics for the behavioral sciences. Boston: Nelson Education.
- Kandemir Ç, Koşum N, Taşkın T, Kaymakçı M, Olgun FA, Çakır E 2013. Menemen ve Ile De France X Akkaraman Melezi Koyunların Üreme Performansı Üzerinde Vücut Kondisyon Puanlamasının Etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1):72-82
- Karaca O, Altın T, Aygün T, Bingöl M, Demirel M 1996. Karakaş kuzularında kan glikoz düzeylerinin büyüme dönemine göre değişimi Y. Yıl Zir. Fak. Dergisi. 6(3):155-168
- Karagöz Y 2019. SPSS, AMOS, META Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Nobel Akademik Yayıncılık
- Koyuncu M, Öziş Altınçekiç Ş, Duru S, Duymaz Y, Karaca M 2018. Kuzuların Gelişimi Üzerine Koyunların Doğum Dönemindeki Vücut Kondisyonu ve Canlı Ağırlığın Etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6):916-925, DOI:10.18016/ksutarimdoga.vi.420321
- Montgomery DC, Peck EA, Vining GG 2001. Introduction to Linear Regression Analysis, 3rd Edition, John Wiley and Sons, New York.
- Oehlert GW 2010. Factorial Treatment Structure, A First Course in Design and Analysis of Experiments. W. H. Freeman and Company, New York, 165-202
- Özbey O, Esen F, Aysöndü MH 2000. Kıvırcık x (Sakız x Morkaraman) Fı ve Sakız x (Kıvırcık x Morkaraman) Fı melez kuzularda verim özellikleri. I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. YYÜ Veteriner Fakültesi Dergisi, 11(2):27-33.
- Sanson DW, West TR, Tatman WR, Riley ML, Judkins MB, Moss GE 1993. Relationship of Body Composition of Mature Ewes with Condition Score and Body Weight. Journal of Animal Science, 71:1112-1126.
- Soysal Sİ, Soysal Mİ 2004. Koyunculuk, Besleme, Bakım, Sağlık Yönetimi. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., İstanbul
- Sönmez R, Kaymakçı M, Eliçin A, Tuncel E, Wassmuth R, Taşkın T 2009. Türkiye koyun ıslahı çalışmaları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23(2):43-65
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V 2012. İki Yönlü Varyans Analizi. Biyoistatistik, Ankara: Hatiboğlu Yayınları, Ankara, 87-102
- Şireli HD, Ertuğrul M 2005. Akkaraman, GD1xGD1 (Dorset Down x Akkaraman) ve Akkaraman x GD1 Genotipli Kuzularda Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçülerinin Tekrarlanma Dereceleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(1):1-6
- TAGEM 2009. Türkiye Evcil Hayvan Genetik Kaynakları, Ankara. https://www.tarim.gov.tr/ TAGEM/ Belgeler/yayin/Katalog%20T%C3% BCrk%C3%A7e.pdf, Erişim tarihi: 22.07.2021.
- Takma Ç, Atıl H, Akıllı A. 2012. Çoklu Doğrusal Regresyon ve Yapay Sinir Ağı Modellerinin Laktasyon Süt Verimlerine Uyum Yeteneklerinin Karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18(6):941-944
- Türkmen C, Çak B 2021. Çaldıran’da Yetiştirilen Akkaraman koyunlarının bazı verim özelliklerinin araştırılması. Van Sağlık bilimleri Dergisi, 14(1):63-73
- Ünal N, Akçapınar H, Atasoy F, Koçak S, Aytaç M 2004. Akkaraman, Sakız x Akkaraman ve Kıvırcık x Akkaraman melezleri (F1, G1) ile Karayaka ve Bafra koyunlarda canlı ağırlık ve yapağı özellikleri. Lalahan Hayvansal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 44(2):15-22
- Ünver Ö, Gamgam H, Altunkaynak B 2011. SPSS Uygulamalı Temel İstatistik Yöntemler, Seçkin Yayıncılık, Ankara
- Yıldız N, Denk H 2006. Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunların Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması II. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bil. Dergisi, 20(1):29-37
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Ekim 2021 |
| Kabul Tarihi | 31 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
Cited By
The effect of climate index on growth values from birth to breeding in Akkaraman sheep
Tropical Animal Health and Production
https://doi.org/10.1007/s11250-024-03901-7
Reproductive and productive characteristics in Bafra (Chios × Karayaka) ewes, growth, carcass performance and survivability of lambs
Revista Científica de la Facultad de Ciencias Veterinarias
https://doi.org/10.52973/rcfcv-e33283
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.