Öz
Çalışmada Doğu Akdeniz Bölgesi tarım işletmelerinde oluşan iş kazaları ve etkili faktörler belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu amaçla bölgeyi oluşturan illerin tarımsal özelliklerini yansıtacak her ilden; merkez ve üç ilçeden toplam 166 işletme sayısı oransal örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Veriler anket aracılığı ile işletme sahipleri ya da sorumluları ile yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirilmiştir. Bölgedeki tarım işletmelerinin %21.1’inde iş kazaları gerçekleşmiştir. Kazalara sırası ile tarım makinaları, tarım traktörleri, elektrik çarpması, hayvanlar ve diğer araçlar neden olmuştur. Kazalar; şarampole uçma (%42.9), sıkışma-ezilme (%31.4), vücudu bir parçaya kaptırma (%14.3), vücuda herhangi bir parçanın çarpması (%5.7), traktörden düşme (%2.9) ve traktörün çarpması/başka araçla çarpışma (%2.9) şeklinde gerçekleşmiştir. Tarım makinalarından kaynaklı iş kazaları en fazla pulluk (%17.1) ve ekim makinası (%17.1) ile olmuştur. Kazazedelerin %69.6’sının hafif yaralandığı, %10.9’unun ağır yaralandığı ve %4.3’ünün ise kısmen fiziksel engelli olarak görülmüştür. Bölgedeki işletmelerde kazaya karışan traktörlerin %38.2’si 0-5 yaş, %41.2’si 6-10 yaş, %2.9’u 11-15 yaş, %8.8’i 16-20 yaş ve %8.7’si ise 21+ yaş grubundadır. İşletmecilerin eğitim düzeyleri ile iş kazası oluşma durumu arasında istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmaktadır (X2=8.25; P=0.041). Traktör yıllık bakım yapılma durumu ile iş kazası oluşma durumu arasında pozitif bir bağıntı bulunmaktadır (X2=5.49; P=0.019). Traktör yaşı ile iş kazası oluşma durumu arasında istatistiksel olarak önemli bir ilişki bulunmaktadır (X2=3.98; P=0.046).
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
KSÜ BAP Birim Koordinatörlüğü
Proje Numarası
2017/6-4 YLS
Teşekkür
Çalışmaya maddi destek sağlayan Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi Koordinatörlüğü’ne (BAP: Proje No: 2017/6-4 YLS) teşekkür ederleriz.
Kaynakça
- Akbolat D, Evren N, Yılmaz Ş 2007. Isparta İl Sınırları İçinde 1995- 2003 Yılları Arasında Meydana Gelen Traktör ve Tarım İş Makineleri Kazalarının Değerlendirilmesi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 7-14.
- Aktuna A 2017. Tarım Sektöründe Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçevesinde Bilgi, Tutum ve Algı Düzeyleri: Tekirdağ Süleymanpaşa Örneği. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma İktisadı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 138s.
- Alçayır A 2018. Konya İli Çumra İlçesi Tarım İşletmelerinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım Makineleri Kaynaklı İş Kazalarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 59s.
- Anonim, 1999. Tekerlekli Tarım ve Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı 23576. 7 Ocak 1999.
- Aybek A, Hurşitoğlu Ç 2002. Kahramanmaraş Yöresi Tarım İşletmelerinin Mekanizasyon Özellikleri Ve Bu Özellikler Arası İlişkiler. KSÜ Fen Ve Mühendislik Dergisi, 5 (2): 105-113.
- Aybek A, Sabancı A 2001. Tarım Makineleri İle Çalışmada Oluşan İş Kazaları, Kaza Giderleri, Kazaların Önlenmesi ve Önemli Güvenlik Kuralları. Sekizinci Ergonomi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 25-26 Ekim 2001.
- Baş T 2008. Anket. Anket Nasıl Hazırlanır? Nasıl Uygulanır? Nasıl Değerlendirilir? (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık, 255s, Ankara.
- Baydaş F, Altuntaş E 2017. Türkiye’deki Bazı Yörelere Ait Traktör ve Tarım Makinaları Kullanımından Kaynaklanan İş Kazalarına Ait Sonuçların Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6 (1): 33-45.
- Bülbül H 2006. Ankara’nın Bazı İlçelerinde Tarım Alet ve Makineleri İle Çalışmada Gerçekleşen İş Kazalarının İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 47s.
- Doğan H 1992. Çukurova Bölgesinde Tarımsal Mekanizasyon İş Güvenliği Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 54s.
- Erbörü N 2014. Ankara İli Polatlı İlçesi Sarıoba Köyündeki Mevsimlik Tarım İşçilerinde İş Kazası Sıklığı ve İlişkili Etmenler. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 125s.
- Gölbaşı M 2002. Tarım Alet-Makine ve Traktörlerin Kullanımından Kaynaklanan İş Kazaları Nedenlerinin ve Tahmini Kaza Maliyetleri İndeksinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 235s.
- Hard DL, Myers JR, Gerberich SG 2002. Traumatic Injuries in Agriculture. Journal of Agricultural Safety and Health, 8 (1): 51-65. Miran B 2015. Temel İstatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- Nakip M 2006. Pazarlama Araştırmaları Teknikleri ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Genişletilmiş 2.Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Newbold P 1995. Statistical for Business and Economics. Prentice-Hall, New Jersey.
- Tekin VN 2009. SPSS Uygulamalı İstatistik Teknikleri (2. Baskı). Seçkin Yayıncılık, 274s, Ankara.
- Öz E 2005. Ege Bölgesi’nde meydana gelen traktör kazalarının tarımsal iş güvenliği açısından değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (2): 191-202.
- Özkan A, Dilay Y 2020. Karaman İlinde Tarımsal Üretimde Traktör ve Tarım Makineleri Kaynaklı Kazaların Değerlendirilmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 16 (1): 32-39.
- Öztürk İ 2008. Tokat İl Sınırları İçerisinde Tarım Makineleri Kazaları ve İş Güvenliği Üzerinde Bir Araştırma. GOÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 132s.
- Peker A, Özkan A 1994. 1973-1993 Yılları Arasında Karaman Yöresinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım İş Makineleri Kazalarının Değerlendirilmesi. Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi, 20- 22 Eylül, S: 475-484, Antalya.
- Perktaş MS 2007. Türkiye’de Traktörlerin Karıştığı Trafik Kazalarının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Trafik Planlaması ve Uygulaması Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 90s.
- Sağlam C, Çetin N, Kuş ZA 2017. Kayseri İlinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım Makinaları Kazalarının Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6 (Özel sayı): 20-34.
- Şenel H 2006. Doğu Akdeniz Bölgesinde Yaygın Traktörlerin Teknik Özellikleri ve Kullanıcı Değerlendirmeleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 49s.
- Ünal HG, Yaman K, Gök A 2008. Analysis of Agricultural Accidents in Turkey. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (1): 38-45.
- Yavuz H, Şimşek Z 2012. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Alanında Dünyada Yapılan Çalışmalar. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 55: 27-32.
- Yıldırım C, Altuntaş E 2015. Tokat İlinde Traktör ve Tarım Makinaları Kullanımından Kaynaklanan İş Kazalarının İş Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (1): 77-90.
- Yılmaz S 2018. Türkiye’de Tarımsal Mekanizasyon Düzeyi Ve Traktör Parkı Yenilenme Oranlarının Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 146s.
- Yücel S 2012. Erzurum İlinde Traktör ve Alet – Makine Kullanımı Sırasında Oluşan Kazalar ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 64s.
Öz
In this study, occupational accidents and influential factors in the agricultural enterprises in the Eastern Mediterranean Region were determined and evaluated. For this purpose, total number of 166 enterprises from the central and three districts were selected by proportional sampling method from each province reflecting the agricultural characteristics of the provinces that form the region. The data were carried out by means of face-to-face surveys with enterprise owners or their managers. Occupational accidents occurred as 21.1% of the agricultural enterprises in the region. The accidents were caused by agricultural machinery, agricultural tractors, electric shock, animals and other vehicles, respectively. The accidents occured in the type of flying to the stockade (42.9%), jamming crushing (31.4%), sucking the body in a part (14.3%), part hitting on the body (5.7%) falling from the tractor (2.9%) and crashing of tractor/crashing with another vehicle (2.9%). Occupational accidents caused by agricultural machinery were mostly with plow (17.1%) and sowing machine (17.1%) respectively. It was observed that 69.6% of the casualtys were slightly injured, 10.9% were seriously injured and 4.3% were partially physically disabled, respectively. And also, 38.2% of the tractors involved in the accident in the region were 0-5 years old, 41.2% were 6-10 years old, 2.9% were 11-15 years old, 8.8% were 16-20 years old and 8.7% were 21+ age group. There is a statistically significant relationship between the education level of the operators and the occurrence of occupational accidents (X2=8.25; P=0.041). There is a positive correlation between the annual maintenance of the tractor and the occurrence of occupational accidents (X2=5.49; P=0.019). There is a statistically significant relationship between the age of tractors and the occurrence of occupational accidents (X2=3.98; P=0.046).
Anahtar Kelimeler
Agricultural enterprises Occupational accidents Eastern Mediterranean Region
Proje Numarası
2017/6-4 YLS
Kaynakça
- Akbolat D, Evren N, Yılmaz Ş 2007. Isparta İl Sınırları İçinde 1995- 2003 Yılları Arasında Meydana Gelen Traktör ve Tarım İş Makineleri Kazalarının Değerlendirilmesi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 7-14.
- Aktuna A 2017. Tarım Sektöründe Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçevesinde Bilgi, Tutum ve Algı Düzeyleri: Tekirdağ Süleymanpaşa Örneği. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma İktisadı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 138s.
- Alçayır A 2018. Konya İli Çumra İlçesi Tarım İşletmelerinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım Makineleri Kaynaklı İş Kazalarının Belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 59s.
- Anonim, 1999. Tekerlekli Tarım ve Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı 23576. 7 Ocak 1999.
- Aybek A, Hurşitoğlu Ç 2002. Kahramanmaraş Yöresi Tarım İşletmelerinin Mekanizasyon Özellikleri Ve Bu Özellikler Arası İlişkiler. KSÜ Fen Ve Mühendislik Dergisi, 5 (2): 105-113.
- Aybek A, Sabancı A 2001. Tarım Makineleri İle Çalışmada Oluşan İş Kazaları, Kaza Giderleri, Kazaların Önlenmesi ve Önemli Güvenlik Kuralları. Sekizinci Ergonomi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 25-26 Ekim 2001.
- Baş T 2008. Anket. Anket Nasıl Hazırlanır? Nasıl Uygulanır? Nasıl Değerlendirilir? (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık, 255s, Ankara.
- Baydaş F, Altuntaş E 2017. Türkiye’deki Bazı Yörelere Ait Traktör ve Tarım Makinaları Kullanımından Kaynaklanan İş Kazalarına Ait Sonuçların Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6 (1): 33-45.
- Bülbül H 2006. Ankara’nın Bazı İlçelerinde Tarım Alet ve Makineleri İle Çalışmada Gerçekleşen İş Kazalarının İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. AÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 47s.
- Doğan H 1992. Çukurova Bölgesinde Tarımsal Mekanizasyon İş Güvenliği Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 54s.
- Erbörü N 2014. Ankara İli Polatlı İlçesi Sarıoba Köyündeki Mevsimlik Tarım İşçilerinde İş Kazası Sıklığı ve İlişkili Etmenler. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İş Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 125s.
- Gölbaşı M 2002. Tarım Alet-Makine ve Traktörlerin Kullanımından Kaynaklanan İş Kazaları Nedenlerinin ve Tahmini Kaza Maliyetleri İndeksinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 235s.
- Hard DL, Myers JR, Gerberich SG 2002. Traumatic Injuries in Agriculture. Journal of Agricultural Safety and Health, 8 (1): 51-65. Miran B 2015. Temel İstatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
- Nakip M 2006. Pazarlama Araştırmaları Teknikleri ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Genişletilmiş 2.Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Newbold P 1995. Statistical for Business and Economics. Prentice-Hall, New Jersey.
- Tekin VN 2009. SPSS Uygulamalı İstatistik Teknikleri (2. Baskı). Seçkin Yayıncılık, 274s, Ankara.
- Öz E 2005. Ege Bölgesi’nde meydana gelen traktör kazalarının tarımsal iş güvenliği açısından değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (2): 191-202.
- Özkan A, Dilay Y 2020. Karaman İlinde Tarımsal Üretimde Traktör ve Tarım Makineleri Kaynaklı Kazaların Değerlendirilmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 16 (1): 32-39.
- Öztürk İ 2008. Tokat İl Sınırları İçerisinde Tarım Makineleri Kazaları ve İş Güvenliği Üzerinde Bir Araştırma. GOÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 132s.
- Peker A, Özkan A 1994. 1973-1993 Yılları Arasında Karaman Yöresinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım İş Makineleri Kazalarının Değerlendirilmesi. Tarımsal Mekanizasyon 15. Ulusal Kongresi, 20- 22 Eylül, S: 475-484, Antalya.
- Perktaş MS 2007. Türkiye’de Traktörlerin Karıştığı Trafik Kazalarının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Trafik Planlaması ve Uygulaması Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 90s.
- Sağlam C, Çetin N, Kuş ZA 2017. Kayseri İlinde Meydana Gelen Traktör ve Tarım Makinaları Kazalarının Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6 (Özel sayı): 20-34.
- Şenel H 2006. Doğu Akdeniz Bölgesinde Yaygın Traktörlerin Teknik Özellikleri ve Kullanıcı Değerlendirmeleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 49s.
- Ünal HG, Yaman K, Gök A 2008. Analysis of Agricultural Accidents in Turkey. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (1): 38-45.
- Yavuz H, Şimşek Z 2012. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Alanında Dünyada Yapılan Çalışmalar. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 55: 27-32.
- Yıldırım C, Altuntaş E 2015. Tokat İlinde Traktör ve Tarım Makinaları Kullanımından Kaynaklanan İş Kazalarının İş Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32 (1): 77-90.
- Yılmaz S 2018. Türkiye’de Tarımsal Mekanizasyon Düzeyi Ve Traktör Parkı Yenilenme Oranlarının Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 146s.
- Yücel S 2012. Erzurum İlinde Traktör ve Alet – Makine Kullanımı Sırasında Oluşan Kazalar ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makineleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 64s.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 2017/6-4 YLS |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Eylül 2020 |
| Kabul Tarihi | 2 Mart 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |
Cited By
“Pat pat” tarım aracıyla oluşan damar yaralanmasının eşlik ettiği iş kazalarının değerlendirilmesi
Anatolian Journal of Emergency Medicine
https://doi.org/10.54996/anatolianjem.1122349
“İnsanca İş” Kavramı Özelinde Türkiye’de Su Ürünleri Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği
Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi
https://doi.org/10.33720/kisgd.988946
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.