Etik İlkeler ve Yayın Politikası

The Journal of Turkish Phytopathology dergisi, Türkiye Fitopatoloji Derneği tarafından 1972 yılından beri yayınlanmaktadır. Dergide, Fitopatoloji bilim dalı içinde yer alan konularda yapılmış orijinal araştırmalar ve biyolojik gözlemler yayınlanır. Dergide yayınlanması istenilen makaleler, web sayfasında belirtilen kurallar doğrultusunda hazırlanarak, gerekli diğer belgelerle birlikte DergiPark sistemi üzerinden gönderilmelidir.
Makalelerin değerlendirilmesinde en az iki hakemin görüşü alınmaktadır. Hakemlerin yazarlar ile doğrudan iletişime geçmediği çift yönlü kör hakemlik sisteminin benimsendiği dergiye, makale yüklenirken kişisel bilgilerin ve çalışma detaylarının istendiği bir de kapak sayfası yüklenmektedir. Bu kapak sayfası makalenin künyesi niteliğinde olup makale içinde yer alan yazarları tanımlayan ya da çalışmanın kaynağını ifşa eden özel bilgileri makale içinden ayırmayı amaçlamaktadır. Kabul edilip yayın aşamasına gelen makalelere, bu bilgiler sonradan eklenmektedir. Makalelerde bilgisayar programları kullanılarak intihal kontrolü yapılmakta ve intihal oranının %20’nin altında olması istenmektedir. Makalede etik kural ihlali saptanırsa ve yazarın cevabı yetersiz kalırsa bu durum yazarın kurumuna bildirilir.
Gönderilen makalenin yayınlanma süreci şu şekilde işlemektedir. Baş editör yeni yüklenmiş makaleyi kapsam yönünden inceler ve değerlendirir. Yayınlanabilir kalitede olup olmadığına bakar (Kapsam dışı ve düşük kaliteli makaleler reddedilerek yazarına iade edilir). Baş editör makaleyi ön kontrol yapacak olan personele havale ederek tüm dergi yazım kuralları yönünden incelenmesini sağlar. Bu aşamada gerekirse makale yazarına geri yollanarak makalesini bu kurallara uygun revize etmesi istenir. Şekilsel olarak dergi kurallarına uygun hale getirilen makale konu ile ilgili bir editöre yönlendirilir. Editör konuya hâkim iki hakem belirler ve varsa yazar bilgilerini silerek hakemlere yollar. En az iki hakem görüşü ile kendi düşüncelerini harmanlayarak makalenin yayınlanması için bir kanaat oluşturur. Eğer bu kanaat olumsuz ise makale gerekçe belirtilerek red edilir. Olumlu ise makale yazara yollanır ve hakem ile editörün istediği düzeltmeleri yapması ya da sorularını cevaplaması istenir. Gelen düzeltilmiş makaleyi editör inceleyerek kabul ya da red kararı verir (Bu aşamada makale gözden geçirilmesi için yazara tekrar yollanabilir ya da başka hakemlerin de görüşü alınabilir). Kabul edilen makale düzenleme aşamasına geçirilerek yazarlara ve çalışmaya ait bilgiler eklenir, yazarın son halini görmesi/incelemesi sağlanır. Geliş tarihi dikkate alınarak kabul gören makaleler takip eden sayıda basılır.
Dergi Committee on Publication Ethics (COPE)’de belirtilen bilimsel etik kuralları/politikaları benimser ve okuyucuların, yazarların, hakemlerin, editörlerin de bu kurallara uymasını bekler.

Yazar
Yazarlar Fitopatoloji bilim dalında hazırladıkları özgün araştırma makalelerini dergiye yollamalıdır.
Tüm bilimsel etik kurallara (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayım, dilimleme, haksız yazarlık konularında) uyması beklenir.
Makalelerini daha önce bir yerde yayınlamamış veya yayınlanması için eş zamanlı olarak başka bir dergiye yollamamış olması gerekmektedir. Ayrıca Telif Hakkı Devir Formunu doldurmalıdır.
Yazarlar yararlanılan her kaynağı kaynakçada kurallarına uygun olarak belirtmeli ve makale içinde atıf yapmalıdır.
Makaleye katkı sağlayan herkesi yazar olarak makaleye yazmalı ve fikren katkısı olmayanları yazar listesine eklememelidir. Daha sonradan yazar sırası değiştirme, ekleme ve çıkarma yapmamalıdır.
Varsa çıkar çatışmalarını nedenleriyle birlikte editöre önceden bildirmelidir.
Makalenin üretilmesinde maddi destek sağlayan TÜBİTAK, DPT, BAP vs. kaynakların belirtilmesi ve gerekli izinlerin ilgili yerlerden alınmasından sorumludur. Ayrıca makale bir tez ürünü ise bu durumu bildirmelidir. Bilimsel toplantılarda sadece özeti basılan çalışmaların da yine bildirilmesinden hükümlüdür.
İstenmesi durumunda makale ham verilerini editöre sağlayabilmeli ve 5 sene bu verileri saklamalıdır.
Kullanılan her türlü yayınlanmamış ve atıf gösterilemeyen veri/ bulgu/ çözüm/ öneri/ fotoğraf/ ölçek/ anketi ayrıca belirtmeli ve kişilerden açıkça izin aldıklarını belirtmeli/belgelemelidir.
Yayın basılıncaya ya da online yayınlanıncaya kadar -her aşamada- gördükleri hataları bildirerek düzelttirmeleri ya da makaleyi geri çekme için detayları editör ile paylaşmalıdır.
İnsan ve hayvan haklarına etik kurallar çerçevesinde yaklaşmalı ve eğer gerekliyse etik kurul raporlarını (söz konusu çalışma için alınmış, tarihi uygun) editöre iletmeli ve makale içinde de yöntem kısmında belirtmelidir.

Hakem
Hakemler sadece uzmanlık alanlarına uygun makaleleri kabul etmelidir.
Din, dil, ırk, cinsiyet, uyruk, siyasi ve ticari konularda yanlı davranmadan tamamıyla objektif ve gizlilik ile makaleyi değerlendirmelidir. İçinde veriler ve orijinal fikirler olmasından dolayı makalenin değerlendirme süreci sonunda saklamadan tamamen yok etmelidir.
Çıkar çatışması ya da birliğini fark etmeleri durumunda editöre bu durumu bildirmeli ve değerlendirmeden çekilmelidir.
Değerlendirmeleri görgü kuralları içinde nazik, yapıcı pozitif bir bilimsel dille aktarmalı ve olumsuz kötü dilden sakınmalıdır. Değerlendirme makaleyi olgunlaştıracak nitelikte olmalıdır.
Tanınan süreler içinde değerlendirmelerini bitirmelidir.
Kimliklerini ifşa edecek herhangi bir yazı yazmamalı, çalıştıkları dosyalarda kendileri belirtir bilgileri silmeleri (dosya özelliklerinden de) ve kimliklerini gizli tutmalıdır.

Editör
Derginin kalitesini arttırmak için uğraşmalı, yazım kurallarını devamlı güncellemeli ve iyileştirmelidir. Okuyucuları, yazarları, hakemleri ve yeni editörleri yazım kuralları ve süreç konusunda bilgilendirmelidir.
Din, dil, ırk, cinsiyet, uyruk, siyasi ve ticari konularda yanlı davranmadan tamamıyla objektif davranarak hiçbir yazara ayrımcılık göstermeden makaleleri değerlendirmeli, olası çıkar çatışmalarını önlemek için önlemler almalıdır.
Etik kurallara uyulup uyulmadığını kontrol etmeli, etik kuralların çiğnendiği hallerde yazarların cevap haklarını saklı tutmalı, değerlendirmeli, olumsuz değerlendirme durumunda gerekli yerlere bu durumu rapor etmelidir.
Editörler kararlarını tamamen yayıncı ve diğer kişilerden bağımsız olarak, konusu uzmanı hakemlerin dönütlerini de dikkate alarak vermelidir.
Yazarların, hakemlerin ve okuyucuların ihtiyaç duyduğu dergi ve makalelerle ilgili bilgileri sağlamalıdır. Ayrıca yayınlanıncaya kadarki süreçte yazar ve hakemleri bilgilendirmeli, cevap haklarını saklı tutmalıdır.
Yayınlanması konusunda olumlu ya da olumsuz karar verirken makalenin özgün ve dergi kapsamı içinde yer aldığını, geçerli ve güvenilir bir yönteme sahip olduğunu ve bulguların açık ve anlaşılır olduğunu kontrol etmelidir. Ayrıca makale içindeki hata ve tutarsızlıkların düzeltilmesi için yazarları bilgilendirmelidir. Olumsuz durumlarda makalenin red nedenlerini yazarlara gerekçesiyle iletmelidir. Yazarların çalışmalarını tekrar gözden geçirmesini isteyebilir ve düzeltmesi için zaman tanımalıdır.
Çift yönlü hakemlik sisteminin zarar görmemesi için gayret göstermeli ve makalenin zamanında ve tarafsız değerlendirilmesini sağlamalıdır.
Yazarların makalelerinin son durumu hakkındaki sorularına cevap vermelidir.
Akademik görgü kurallarına uymayan ve bilimsel olmayan değerlendirmelerin önüne geçmeye çalışmadır.
Makale verilerinin yayınlanıncaya kadar korunmasını sağlamalıdır.
Etik kurul raporu gerektiren ancak ibraz edilmeyen ve yöntem kısmında belirtilmeyen makaleleri reddetmelidir.

Yayıncı
Kamu yararını gözeten ve kâr amacı gütmeyen yayıncı bilimsel etik kuralları benimser ve editör, hakem, yazar ve okuyucuların etik kurallara uymasını bekler.
Yayıncı makalenin yayınlanıp yayınlanmaması kararının editörün sorumluluğunda olduğunu kabul eder. Ayrıca yukarıda bahsedilen tüm etik kurallar dahilinde hareket eder.
Okuyucuların tüm dergi sayılarına ve ilgili makalelere ücretsiz erişimini sağlar.
Sahip olduğu iletişim gücünü sadece hedef kitlesini bilgilendirmek için kullanır.
Yayınlanmış her makalenin geçmişten günümüze arşivlenmesini ve erişilebilmesini sağlar.

Türkiye Fitopatoloji Derneği | http://www.fitopatoloji.org.tr