Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Mersin İli Tarla Koşullarında Yetiştirilen Farklı Domates Çeşitlerinde Domates Güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranı

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 1, 27 - 37, 28.02.2023

Günay Aygel , Mahmut Murat Aslan

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1058984
Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, Mersin ili Mezitli ilçesi Kale köyünde bulunan açık arazide yetiştirilen 500’er adet fidenin dikim arası 40 cm, sıra arası 60 cm olarak dikilen üç farklı domates çeşidi (Elibol, Süper Lapçin ve No:14397) üzerindeki T. absoluta’nın popülasyonu takip edilerek zarar durumunun belirlenmesi amaçlanmıştır. T. absoluta’nın 2015 yılında domates yaprakların da en fazla zararı Elibol, en az zararı No:14397 domates çeşidinde görülmüş, gövde de ise No:14397 çeşidindeki zararlanma Elibol ve Süper Lapçin çeşitlerine göre daha fazla olurken, meyvedeki zararlanmada Elibol çeşidinde başlangıçta diğer çeşitlere göre fazla olmasına rağmen, ileriki tarihlerde aynı düzeye ulaşmıştır. T. absoluta’nın 2016 yılında ise yapraklarda, gövde ve meyve de Elibol çeşidindeki zararlanma Süper Lapçin’e göre daha fazla olmuştur. Delta tipi eşeysel çekici feromon tuzaklarında 2015 yılında yakalanan ergin T. absoluta sayısı tuzak başına ortalama domates çeşitlerinde, Elibol 16.02, Süper Lapçin 15.46 olurken No:14397 de 14.94 olmuştur, 2016 yılında ise ortalama Elibol 6.43 olurken Süper Lapçin 4.87 olmuştur. Total yaprak, gövde ve meyve de çeşitler arasında yapılan tek yönlü varyans analizi ile istatistiksel olarak herhangi bir fark bulunmamıştır (P>0,05). Popülasyon durumuna göre kitlesel yakalama amaçlı tuzakların kullanılması ve geliştirilmesinin ve domates yetiştiriciliğinde yaprak ayası daha küçük olan çeşitlere yer verilmesinin T. absoluta ile mücadele de önemli olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta (Domates Güvesi) Domates çeşitleri Delta Tuzaklar Popülasyon takibi

Teşekkür

Bu çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitülerince kabul edilen yüksek lisans çalışmasının bir bölümüdür. Çalışmada istatistiki analizlerini yapan Sayın Prof. Dr. Mustafa Şahin (Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Kahramanmaraş)’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Abbes, K., Harbi, A., & Chermiti, B. (2012). The Tomato Leafminer Tuta absoluta, (Meyrick) in Tunisia: Current Status and Management Strategies. European and Mediterranean Plant Protection Organization, 42(2), 226-233.
  • Abolmaaty, S. M., Hassanein, M. K., Khalil, A. A., & Abou-Hadid, F. (2010). Impact of Climatic Changes in Egypt on Degree Day’s Units and Generation Number for Tomato Leaf Miner Moth, Tuta absoluta, (Meyrick) (Lepidoptera Gelechiidae). Nature and Science, 8(11), 122-129.
  • Al-Jboory, I.J., Bader, A. K., & Al-Zaidi, S. (2012). First Observation and Identification of Some Natural Enemies Collected from Heavily Infested Tomato by Tuta absoluta, (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Jordan. Middle-East Journal of Scientific Research, 11(4), 435-438.
  • Anonim, (2020a). Food and Agricultural Organization. Available at, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL. (Erişim Tarihi: 10.01.2022).
  • Anonim, (2020b). Türkiye İstatislik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Online, http://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr. (Erişim Tarihi: 06.01.2022).
  • Barrientos, R., Apablaza, J., Norero, A., & Estay, P. (1998). Temperatura Basey Constante Termica De Desarrollo De La Polilla Del Tomate, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Cienciae Investigacion Agraria, 25(3), 133-137.
  • Bech, R. A. (2009). Federal Import Quarantine Order for Host Materials of Tomato Leafminer, Tuta absoluta (Meyrick). Plant Protection and Quarantine, U.S. Department of Agriculture Animal and Plant Health Inspection Service, 5pp.
  • Cabello, T., Gallego, J. R., Vila, E., Soler, A., Del Pino, M., Carnero, A., Hernández-Suárez, E., & Polaszek, A. (2009). Biological Control of The South American Tomato Pinworm, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae), with Releases of Trichogramma achaeae (Hym.:Trichogrammatidae) in Tomato Greenhouse of Spain. International Organisation for Biological and Integrated Control/West Palaearctic Regional Section Bulletin, 49, 225-230.
  • Çekin, D., & Yaşar, B. (2015). Tuta absoluta’nın Farklı Domates Çeşitleri Üzerinde Yaşam Çizelgesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(2), 199-206.
  • Desneux, N., Luna, M. G., Guillemaud, T., & Urbaneja, A. (2011). The Invasive South American Tomato Pinworm, Tuta absoluta, Continues to Spread in Afro-Eurasia and Beyond: The New Threat to Tomato World Production. Journal of Pest Science, 84, 403-408.
  • Desneux, N., Wajnberg, E., Wyckhuys, K. A. G., Burgio, G., Arpaia, S., Vasques, C. A. N., Cabrera, J. G., Ruescas D. C., Tabone, E., Frandon, J., Pizzol, J., Poncet, C., Cabello, T, & Urbaneja, A. (2010). Biological Invasion of European Tomato Crops by Tuta absoluta: Ecology, Geographic Expansion and Prospects for Biological Control. Journal of Pest Science, 83, 197-215.
  • EPPO, (2005). Data Sheets on Quarentine Pests: Tuta absoluta. Organisation Européenne Et Méditerranéenne Pour La Protection Des Plantes. European and Mediterranean Plant Protection Organization, 35, 434-435.
  • EPPO, (2010). Reporting Service-Pest and Diseases. No 1, Paris, 2010-01-01 (Access date: 08.02.2010).
  • Erler, F., Can, M., Erdoğan, M., Ateş, A. Ö., & Pradier, T. (2010). New Record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) on Greenhouse-Grown Tomato in South Western Turkey (Antalya). Journal of Entomology Sciences, 45(4), 392-393.
  • Gahramanova, G., & Mamay, M. (2020). Population Development and Infestation Rate of Tomato Leafminer [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] in Tomato and Eggplant Greenhouses in Absheron Region of Azerbaijan. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(4), 372-380.
  • Karabüyük, F., Portakaldalı, M., & Ulusoy, M. R. (2011). Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanlarında Domates Yaprak Galeri Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)]’nin Yayılışı ve Konukçuları. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye, 28-30 Haziran 2011, ss.496.
  • Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., & Ulusoy, M. R. (2011). Mersin İli Domates Seralarında Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Yaygınlığı ve Zarar Durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2), 339-347.
  • Kılıç, T. (2010). First Record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38(3), 243-244.
  • Lietti, M. M. M., Botto, E., & Alzogaray, R. A. (2005). Insecticide Resistance in Argentine Populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology, 34(1), 113-119.
  • Mamay, M., & Yanık, E. (2012). Şanlıurfa’da Domates Alanlarında Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin Ergin Populasyon Gelişiminin Belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3), 189-198.
  • Miranda, M. M. M., Picanco, M., Zanuncio, J. C., & Guderes, R. N. C. (1998). Ecological Life Table of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Biocontrol Sciences Technology, 8(4), 597-606.
  • Ostrauskas, H., & Ivinskis, P. (2010). Records of the Tomato Pinworm Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Lithuania. Acta Zoologica Lituanica, 20(2), 151-155.
  • Özkan, Z., Ünlü, L., & Ögün, E. (2017). Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Domates Güvesi (Tuta absoluta Meyrick)’ne Karşı Kullanılan Feromon ve Ferolite Tuzaklarının Etkinliğinin Karşılaştırılması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(4), 394-403.
  • Siqueira, H. A. A., Guedes, R. N. C., Fragoso, D. B., & Magalhães, L. C. (2001). Abamectin Resistance and Synergism in Brazilian Populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Pest Management, 47(4), 247-251.
  • Tatlı, E., & Göçmen, H. (2011). Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae)’nin Batı Akdeniz Bölgesi Domates Üretim Alanlarında Yayılışının ve Popülasyon Değişiminin İzlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye, 28-30 Haziran 2011, ss.496.
  • Torres, J. B., Faria, C.A., Evangelista, W. S., & Pratissoli, D. (2001). Within-Plant Distribution of The Leaf Miner Tuta absoluta (Meyrick) Immatures in Processing Tomatoes, With Notes on Plant Phenology. Internatıonal Journal of Pest Management, 47(3), 173-178.
  • Türkmen, Y. M., & Kazak, C. (2021). Bazı Domates Çeşitlerinin Milas (Muğla) Tarla Koşullarında Tuta absoluta’nın Ergin Öncesi Popülasyon Yoğunluklarına Etkileri. Çukurova Journal of Agricultural and Food Sciences, 36(1), 149-156.

Population Density and Infestation Rate of Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) on Different Tomato Varieties in Mersin Field Conditions

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 1, 27 - 37, 28.02.2023

Günay Aygel , Mahmut Murat Aslan

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1058984
Cited By: 2

Öz

This study was conducted to determine the effects of T. absoluta on three different tomato varieties (Elibol, Super Lapçin, and No: 14397) planted with 40 cm spacing and 60 cm row spacing of 500 seedlings grown in the open field in a kale village of Mezitli district of Mersin province. It is aimed to determine the damage status by following the population in 2015; the most damage of T. absoluta on tomato leaves was seen in Elibol, the minor damage was seen in tomato variety No:14397, while the damage on the stem was more in No:14397 than Elibol and Super Lapçin, while the fruit damage was seen in the Elibol variety at the beginning. Although it was more than the varieties, it reached the same level on the following dates. In 2016, damage to leaves, stems, and fruit of T. absoluta was more in Elibol variety than Super Lapçin. The average number of adult T. absoluta caught in delta-type sexual attractive pheromone traps in 2015 was 16.02 for Elibol, 15.46 for Super Lapçin, and 14.94 for No:14397 in tomato cultivars per trap. No statistically significant difference was found in the whole leaf, stem, and fruit with a one-way analysis of variance between cultivars (P>0.05). It has been determined that the use and development of traps for mass trapping according to the population status and the use of varieties with smaller leaf blades in tomato cultivation are also crucial in control against T. absoluta.

Anahtar Kelimeler

Tuta absoluta (Tomato Leaf Miner) Tomato varieties Delta traps Population monitoring

Kaynakça

  • Abbes, K., Harbi, A., & Chermiti, B. (2012). The Tomato Leafminer Tuta absoluta, (Meyrick) in Tunisia: Current Status and Management Strategies. European and Mediterranean Plant Protection Organization, 42(2), 226-233.
  • Abolmaaty, S. M., Hassanein, M. K., Khalil, A. A., & Abou-Hadid, F. (2010). Impact of Climatic Changes in Egypt on Degree Day’s Units and Generation Number for Tomato Leaf Miner Moth, Tuta absoluta, (Meyrick) (Lepidoptera Gelechiidae). Nature and Science, 8(11), 122-129.
  • Al-Jboory, I.J., Bader, A. K., & Al-Zaidi, S. (2012). First Observation and Identification of Some Natural Enemies Collected from Heavily Infested Tomato by Tuta absoluta, (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Jordan. Middle-East Journal of Scientific Research, 11(4), 435-438.
  • Anonim, (2020a). Food and Agricultural Organization. Available at, https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL. (Erişim Tarihi: 10.01.2022).
  • Anonim, (2020b). Türkiye İstatislik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Online, http://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr. (Erişim Tarihi: 06.01.2022).
  • Barrientos, R., Apablaza, J., Norero, A., & Estay, P. (1998). Temperatura Basey Constante Termica De Desarrollo De La Polilla Del Tomate, Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae). Cienciae Investigacion Agraria, 25(3), 133-137.
  • Bech, R. A. (2009). Federal Import Quarantine Order for Host Materials of Tomato Leafminer, Tuta absoluta (Meyrick). Plant Protection and Quarantine, U.S. Department of Agriculture Animal and Plant Health Inspection Service, 5pp.
  • Cabello, T., Gallego, J. R., Vila, E., Soler, A., Del Pino, M., Carnero, A., Hernández-Suárez, E., & Polaszek, A. (2009). Biological Control of The South American Tomato Pinworm, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae), with Releases of Trichogramma achaeae (Hym.:Trichogrammatidae) in Tomato Greenhouse of Spain. International Organisation for Biological and Integrated Control/West Palaearctic Regional Section Bulletin, 49, 225-230.
  • Çekin, D., & Yaşar, B. (2015). Tuta absoluta’nın Farklı Domates Çeşitleri Üzerinde Yaşam Çizelgesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 21(2), 199-206.
  • Desneux, N., Luna, M. G., Guillemaud, T., & Urbaneja, A. (2011). The Invasive South American Tomato Pinworm, Tuta absoluta, Continues to Spread in Afro-Eurasia and Beyond: The New Threat to Tomato World Production. Journal of Pest Science, 84, 403-408.
  • Desneux, N., Wajnberg, E., Wyckhuys, K. A. G., Burgio, G., Arpaia, S., Vasques, C. A. N., Cabrera, J. G., Ruescas D. C., Tabone, E., Frandon, J., Pizzol, J., Poncet, C., Cabello, T, & Urbaneja, A. (2010). Biological Invasion of European Tomato Crops by Tuta absoluta: Ecology, Geographic Expansion and Prospects for Biological Control. Journal of Pest Science, 83, 197-215.
  • EPPO, (2005). Data Sheets on Quarentine Pests: Tuta absoluta. Organisation Européenne Et Méditerranéenne Pour La Protection Des Plantes. European and Mediterranean Plant Protection Organization, 35, 434-435.
  • EPPO, (2010). Reporting Service-Pest and Diseases. No 1, Paris, 2010-01-01 (Access date: 08.02.2010).
  • Erler, F., Can, M., Erdoğan, M., Ateş, A. Ö., & Pradier, T. (2010). New Record of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) on Greenhouse-Grown Tomato in South Western Turkey (Antalya). Journal of Entomology Sciences, 45(4), 392-393.
  • Gahramanova, G., & Mamay, M. (2020). Population Development and Infestation Rate of Tomato Leafminer [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] in Tomato and Eggplant Greenhouses in Absheron Region of Azerbaijan. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(4), 372-380.
  • Karabüyük, F., Portakaldalı, M., & Ulusoy, M. R. (2011). Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanlarında Domates Yaprak Galeri Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)]’nin Yayılışı ve Konukçuları. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye, 28-30 Haziran 2011, ss.496.
  • Karut, K., Kazak, C., Döker, İ., & Ulusoy, M. R. (2011). Mersin İli Domates Seralarında Domates Yaprak Galeri Güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Yaygınlığı ve Zarar Durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35(2), 339-347.
  • Kılıç, T. (2010). First Record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38(3), 243-244.
  • Lietti, M. M. M., Botto, E., & Alzogaray, R. A. (2005). Insecticide Resistance in Argentine Populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Neotropical Entomology, 34(1), 113-119.
  • Mamay, M., & Yanık, E. (2012). Şanlıurfa’da Domates Alanlarında Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)(Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin Ergin Populasyon Gelişiminin Belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(3), 189-198.
  • Miranda, M. M. M., Picanco, M., Zanuncio, J. C., & Guderes, R. N. C. (1998). Ecological Life Table of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). Biocontrol Sciences Technology, 8(4), 597-606.
  • Ostrauskas, H., & Ivinskis, P. (2010). Records of the Tomato Pinworm Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae) in Lithuania. Acta Zoologica Lituanica, 20(2), 151-155.
  • Özkan, Z., Ünlü, L., & Ögün, E. (2017). Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Domates Güvesi (Tuta absoluta Meyrick)’ne Karşı Kullanılan Feromon ve Ferolite Tuzaklarının Etkinliğinin Karşılaştırılması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(4), 394-403.
  • Siqueira, H. A. A., Guedes, R. N. C., Fragoso, D. B., & Magalhães, L. C. (2001). Abamectin Resistance and Synergism in Brazilian Populations of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae). International Journal of Pest Management, 47(4), 247-251.
  • Tatlı, E., & Göçmen, H. (2011). Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick)] (Lepidoptera: Gelechidae)’nin Batı Akdeniz Bölgesi Domates Üretim Alanlarında Yayılışının ve Popülasyon Değişiminin İzlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye, 28-30 Haziran 2011, ss.496.
  • Torres, J. B., Faria, C.A., Evangelista, W. S., & Pratissoli, D. (2001). Within-Plant Distribution of The Leaf Miner Tuta absoluta (Meyrick) Immatures in Processing Tomatoes, With Notes on Plant Phenology. Internatıonal Journal of Pest Management, 47(3), 173-178.
  • Türkmen, Y. M., & Kazak, C. (2021). Bazı Domates Çeşitlerinin Milas (Muğla) Tarla Koşullarında Tuta absoluta’nın Ergin Öncesi Popülasyon Yoğunluklarına Etkileri. Çukurova Journal of Agricultural and Food Sciences, 36(1), 149-156.
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar

Günay Aygel 0000-0003-3816-5698

Mahmut Murat Aslan 0000-0002-4586-1301

Yayımlanma Tarihi 28 Şubat 2023
Gönderilme Tarihi 17 Ocak 2022
Kabul Tarihi 7 Mart 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 26 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Aygel, G., & Aslan, M. M. (2023). Mersin İli Tarla Koşullarında Yetiştirilen Farklı Domates Çeşitlerinde Domates Güvesi Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 26(1), 27-37. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1058984

Cited By

Batı Akdeniz Bölgesi’nde Domates Yetiştiriciliğinin Ana Zararlısı Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Popülasyon Takibi ve Bulaşıklık Oranlarının Belirlenmesi
Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.24180/ijaws.1445816
Determination of Changes in Physicochemical and Microbiological Properties of Tomato Paste Exposed to Different Gases of Cold Plasma Technique
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1201966
 Kapak Resmi İndir

21082



2022-JIF = 0.500

2022-JCI = 0.170

Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

       Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)

      Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)


88x31.png 

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

                 


Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
e-ISSN: 2619-9149