Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Gaziantep, Kahramanmaraş ve Adıyaman İllerinde Bademde Zararlı Eurytoma amygdali Enderlin (Hymenoptera: Eurytomidae)’nin Popülasyon Gelişimi

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 5, 1189 - 1198, 31.10.2023

Hakan Usanmaz , Mahmut Murat Aslan

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1181880

Öz

Bu çalışmada 2016-2017 yılları arasında Gaziantep, Kahramanmaraş ve Adıyaman illeri badem bahçelerinde ana zararlı durumunda bulunan badem iç kurdu Eurytoma amygdali End. (Hymenoptera: Eurytomidae)’nin popülasyon gelişiminin belirlenmesiergin çıkış seyrinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Popülasyon takibi çalışmaları, Gaziantep (Oğuzeli, Şahinbey, Şehitkamil) Kahramanmaraş (Pazarcık) ve Adıyaman (Besni) illerinde iki yıl boyunca yürütülmüştür. Her ilçede seçilen bahçelere popülasyon takibi amacıyla şifon kafesler yerleştirilmiş olup, içerisine geçen yıldan kalan ve zararlı ile bulaşık olduğu tahmin edilen en az 200’er meyve bırakılmıştır. Şifon kafeslerin kontrolü mart ayının ortasından itibaren çalışma süresince haftalık olarak yapılmıştır. İlk erginlerin görülmesiyle birlikte, zararlının çıkış yapan erginleri ağız aspiratörü yardımıyla kafeslerden uzaklaştırılmış ve kayıt altına alınmıştır. Gaziantep’te zararlının ilk çıkışlarının nisan ayının ilk 3 haftası içerinde başladığı; Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde mart ayı sonu ile nisan ayının son haftası arasında gerçekleştiği ve Adıyaman ili Besni ilçesinde ise mart ayı sonu ile nisan ayının ilk haftasında zararlının erginlerinin doğada görülmeye başladığı belirlenmiştir. Ayrıca E.amygali’nin bölgede tek döl verdiği, popülasyonun ise en yüksek seviyesine ilk ergin çıkışından itibaren yaklaşık bir hafta içinde ulaştığı da bu çalışma ile tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Badem Eurytoma amygdali Badem içkurdu Popülasyon Çıkış zamanı

Destekleyen Kurum

TAGEM

Proje Numarası

TAGEM-BS-14 / 10-02 / 01 – 17

Teşekkür

Bu makale birinci yazarın Doktora tez çalışmasının bir bölümü olup, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenmiştir (Proje No: TAGEM-BS-14 / 10-02 / 01–17). Çalışmanın her aşamasında katkıda bulunan Zir. Yük. Müh Serpil KARADAĞ’a teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

  • Arambourg, Y., Fauvel, F., & Chevin, H. (1983). Eurytoma amygdali End. et sa présence en France. Un Nouveau Chalcidien Ravageur De L'amandier. Arboric. Fruti, 358: 27–28.
  • Barut, G. B. G. (2007). Kahramanmaraş koşullarında bademlerde zararlı badem içkurdu, Eurytoma Amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)’ nin bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerine çalışmalar (Tez no: 177100). [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Baktır, İ., & Aker, A. (2015). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin’de organik badem yetiştirme olanaklarının araştırılması. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi, Rize, Türkiye, 06-09 Ekim 2015, ss:124.
  • Baspinar, H., Doll, D., & Jhalendra Rijal, J. R. (2018). Pest management in organic almond. Handbook of pest management in organic farming. CAB International, pp. 328-347.
  • Bolu, H., Ozgen, I., & Cinar, M. (2005). Dominancy of insect families and species recorded in almond orchards of Turkey. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 40(1-2), 145-157.
  • Bolu, H., & Özgen, İ. (2007). Badem içkurdunun (Eurytoma amygdali Enderlein)(Hymenoptera: Eurytomidae) yayılış alanları, bulaşma oranları ve parazitoidleri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3-4), 59-65.
  • Cakar, L. (1980). Eurytoma amygdali End. (Hym.: Chalcidoidea, Eurytomidae), A pest of almond in Macedonia. Zastita Bilija Belgrad, 31(3), 263-272.
  • Doğanlar, O., Yıldırım, A. E., & Doğanlar, M. (2006). Natural enemy complex of Eurytoma amygdali Enderlein, 1907 (Hymenoptera, Eurytomidae) in Eastern Mediterranean Region of Turkey; Notes on their interaction and effectiveness. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 2(6), 282-286.
  • Duval, H., & Millan, M. (2008). Emergence dates of Eurytoma amygdali Enderlein adults in the south-east of France and control strategy. In 14. Grempa Meeting on Pistachios and Almonds (Vol. 94). CIHEAM.
  • Ekici, V., & Günaydın, T. (1969). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da (Eurytoma amygdali End.) üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, Ek yayın, 1.
  • FAO, (2020). Dünya badem üretimi. http://www. fao.org/faostat/en/. (Alınma Tarihi: 30.07.2022).
  • Ibrahim, M. Y., Al-Fouzoo, T., & Al-Naser, Z. (2008). Biological and ecological studies on the almond fruit wasp, Eurytoma amygdali End.,(Hymenoptera: Eurytomidae) at Homs Governorate-Syria. Jordan Journal of Agricultural Science, 4(1), 103-114.
  • Kaplan, M. (2022). Determination of Tropinota hirta (Poda) (Coleoptera: Cetoniidae) Caught in Different Traps Feeding on Almond (Prunus amygdalus Linnaeus) Flowers Entomological News 130(3), 286-295.
  • Katsoyannos, B. I., Kouloussis, N. A., & Bassiliou, A. (1992). Monitoring populations of the almond seed wasp, Eurytoma amygdali, with sex pheromone traps and other means, and optimal timing of chemical control. Entomologia experimentalis et applicata, 62(1), 9-16.
  • Kouloussis, N. A., & Katsoyannos, B. I. (1993). Egg distribution patterns in the almond seed wasp, Eurytoma amygdali. Entomologia experimentalis et applicata, 66(1), 31-38.
  • Kouloussis, N. A., & Katsoyannos, B. I. (1995). Distribution and activities of Eurytoma amygdali (Hymenoptera: Eurytomidae) wasps on almond trees. Annals of the Entomological Society of America, 88(4), 547-553.
  • Kouloussis, N.A. (2008). Almond Seed Wasp E. amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae). in Capinera, J. L (Ed). Encyclopedia of Entomology. Springer, New York. pp.134-136.
  • Küden, A. B., Küden, A., Bayazit, S., Çömlekçioğlu, S., İmrak, B., & Rehber Dikkaya, Y. (2000). Badem yetiştiriciliği. Tübitak-Tarp Yayınları. Ankara, 18.
  • Mentjelos, J., & Atjemis, A. (1970). Studies on the biology and control of Eurytoma amygdali in Greece. Journal of Economic Entomology, 63(6), 1934-1936.
  • Nizamlıoğlu, K. (1957). Türkiye meyve ağacı zararlıları ve mücadelesi. Koruma Tarım İlaçları AŞ Neşriyatı, 5, 134-146.
  • Meister, R.T. (2010). Crop Protection of Handbook. Wilaughby, OH.
  • Nizamlıoğlu, K. (1962). Türkiye ziraatına zararlı olan böcekler ve mücadelesi fasikül 4, 63 - 65.
  • Plaut, H. N. (1971). On the biology of the adult of the almond wasp, Eurytoma amygdali End.(Hym., Eurytomidae), in Israel. Bulletin of Entomological Research, 61(2), 275-281.
  • Talhouk, A. S. (1977). Contribution to theknowledge of almond pests in eastMediterranean countries. V. Fruit-feedinginsects, Eurytoma amygdali and Anarsia lineatella. Zeitschrift für Angewandte Entomologie, 83, 145-154.
  • Tehranifar, A., Kafi, M., & Adli, M. (2002). Almond growing: botany, choose of stock and scionwood, cultural practices, pests and diseases, processing and sorting. Jahad-e-Daneshgahi, Mashhad, Iran.
  • Tsourgianni, A. (1989). Biology and control of Eurytoma plotnikovi Nikol’skaya (Hymenoptera: Eurytomidae) a pistachio fruit wasp. In Symposium Abstracts, Pesticides and Alternatives. Crete, No. 83.
  • Tolga, M.F. (2018). Muğla ve Manisa illeri badem ağaçlarında böcek ve akar türleri, önemli zararlı türlerin popülasyon değişiminin ve mücadelesine yönelik bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi (Tez no: 498543). [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Tzanakakis, M. E., Karakassis, E. J., Tsaklidis, G., Karabina, E. C., Argalavini, I. C., & Arabatzis, I. G. (1991). Diapause termination in the almond seed wasp, Eurytoma amygdali Enderlein (Hym., Eurytomidae), in northern Greece and under certain photoperiods and temperatures. Journal of Applied Entomology, 111(1-5), 86-98.
  • Yeşilyaprak, M. (2015). Şanlıurfa ili badem bahçelerinde zararlı olan badem içkurdu [(Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)]'nun yaygınlığı ve zarar durumunun tespiti (Tez no: 444116). [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Yiğit, T., Özgen, İ., Canbay, A. & Koç, İ. (2020). Infestation Rate of Almond Seed Wasp (Eurytema amygdali Enderlein., Hymenoptera: Eurytomidae) on Important Commercial Almond Varieties in Malatya Province (Turkey) International Journal of Innovative Engineering Applications, 4,(1), 9-12.
  • Zerova, M. D., & Fursov, V. N. (1991). The palaearctic species of Eurytoma (Hymenoptera: Eurytomidae) developing in stone fruits (Rosaceae: Prunoideae). Bulletin of entomological research, 81(2), 209-219

Population Development of Eurytoma amygdali Enderlin (Hymenoptera: Eurytomidae) Harmful in Almonds in Gaziantep, Kahramanmaraş and Adıyaman Provinces

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 5, 1189 - 1198, 31.10.2023

Hakan Usanmaz , Mahmut Murat Aslan

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1181880

Öz

In this study, it was aimed to determine the population development of the almond seed wasp Eurytoma amygdali End. (Hymenoptera: Eurytomidae). Population follow-up studies were carried out regularly for two years in the provinces of Gaziantep (Oğuzeli, Şahinbey, Şehitkamil), Kahramanmaraş (Pazarcık) and Adıyaman (Besni). Chiffon cages have been placed in the selected orchards in each district for the purpose of monitoring the population, and at least 200 fruits from last year, which are estimated to be infested with pests, are left inside. Chiffon cages were checked weekly during the study, starting from mid-March. After the first adults were seen, the emerging adults of the pest were removed from the cages with the help of a mouth aspirator and recorded. In Gaziantep, the first emergence of the pest started in the first 3 weeks of April; It has been determined that it occurs between the end of March and the last week of April in Pazarcık district of Kahramanmaraş province, and the adults of the pest begin to appear in nature at the end of March and the first week of April in Besni district of Adıyaman province. In addition, it was determined that E.amygali gave only one offspring in the region, and the population reached its highest level in about a week from the first adult emergence

Anahtar Kelimeler

Almond Eurytoma amygdali Almond Seed Wasp Population Emergence Time

Proje Numarası

TAGEM-BS-14 / 10-02 / 01 – 17

Kaynakça

  • Arambourg, Y., Fauvel, F., & Chevin, H. (1983). Eurytoma amygdali End. et sa présence en France. Un Nouveau Chalcidien Ravageur De L'amandier. Arboric. Fruti, 358: 27–28.
  • Barut, G. B. G. (2007). Kahramanmaraş koşullarında bademlerde zararlı badem içkurdu, Eurytoma Amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)’ nin bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi üzerine çalışmalar (Tez no: 177100). [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Baktır, İ., & Aker, A. (2015). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetin’de organik badem yetiştirme olanaklarının araştırılması. Doğu Karadeniz II. Organik Tarım Kongresi, Rize, Türkiye, 06-09 Ekim 2015, ss:124.
  • Baspinar, H., Doll, D., & Jhalendra Rijal, J. R. (2018). Pest management in organic almond. Handbook of pest management in organic farming. CAB International, pp. 328-347.
  • Bolu, H., Ozgen, I., & Cinar, M. (2005). Dominancy of insect families and species recorded in almond orchards of Turkey. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 40(1-2), 145-157.
  • Bolu, H., & Özgen, İ. (2007). Badem içkurdunun (Eurytoma amygdali Enderlein)(Hymenoptera: Eurytomidae) yayılış alanları, bulaşma oranları ve parazitoidleri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3-4), 59-65.
  • Cakar, L. (1980). Eurytoma amygdali End. (Hym.: Chalcidoidea, Eurytomidae), A pest of almond in Macedonia. Zastita Bilija Belgrad, 31(3), 263-272.
  • Doğanlar, O., Yıldırım, A. E., & Doğanlar, M. (2006). Natural enemy complex of Eurytoma amygdali Enderlein, 1907 (Hymenoptera, Eurytomidae) in Eastern Mediterranean Region of Turkey; Notes on their interaction and effectiveness. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 2(6), 282-286.
  • Duval, H., & Millan, M. (2008). Emergence dates of Eurytoma amygdali Enderlein adults in the south-east of France and control strategy. In 14. Grempa Meeting on Pistachios and Almonds (Vol. 94). CIHEAM.
  • Ekici, V., & Günaydın, T. (1969). Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da (Eurytoma amygdali End.) üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, Ek yayın, 1.
  • FAO, (2020). Dünya badem üretimi. http://www. fao.org/faostat/en/. (Alınma Tarihi: 30.07.2022).
  • Ibrahim, M. Y., Al-Fouzoo, T., & Al-Naser, Z. (2008). Biological and ecological studies on the almond fruit wasp, Eurytoma amygdali End.,(Hymenoptera: Eurytomidae) at Homs Governorate-Syria. Jordan Journal of Agricultural Science, 4(1), 103-114.
  • Kaplan, M. (2022). Determination of Tropinota hirta (Poda) (Coleoptera: Cetoniidae) Caught in Different Traps Feeding on Almond (Prunus amygdalus Linnaeus) Flowers Entomological News 130(3), 286-295.
  • Katsoyannos, B. I., Kouloussis, N. A., & Bassiliou, A. (1992). Monitoring populations of the almond seed wasp, Eurytoma amygdali, with sex pheromone traps and other means, and optimal timing of chemical control. Entomologia experimentalis et applicata, 62(1), 9-16.
  • Kouloussis, N. A., & Katsoyannos, B. I. (1993). Egg distribution patterns in the almond seed wasp, Eurytoma amygdali. Entomologia experimentalis et applicata, 66(1), 31-38.
  • Kouloussis, N. A., & Katsoyannos, B. I. (1995). Distribution and activities of Eurytoma amygdali (Hymenoptera: Eurytomidae) wasps on almond trees. Annals of the Entomological Society of America, 88(4), 547-553.
  • Kouloussis, N.A. (2008). Almond Seed Wasp E. amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae). in Capinera, J. L (Ed). Encyclopedia of Entomology. Springer, New York. pp.134-136.
  • Küden, A. B., Küden, A., Bayazit, S., Çömlekçioğlu, S., İmrak, B., & Rehber Dikkaya, Y. (2000). Badem yetiştiriciliği. Tübitak-Tarp Yayınları. Ankara, 18.
  • Mentjelos, J., & Atjemis, A. (1970). Studies on the biology and control of Eurytoma amygdali in Greece. Journal of Economic Entomology, 63(6), 1934-1936.
  • Nizamlıoğlu, K. (1957). Türkiye meyve ağacı zararlıları ve mücadelesi. Koruma Tarım İlaçları AŞ Neşriyatı, 5, 134-146.
  • Meister, R.T. (2010). Crop Protection of Handbook. Wilaughby, OH.
  • Nizamlıoğlu, K. (1962). Türkiye ziraatına zararlı olan böcekler ve mücadelesi fasikül 4, 63 - 65.
  • Plaut, H. N. (1971). On the biology of the adult of the almond wasp, Eurytoma amygdali End.(Hym., Eurytomidae), in Israel. Bulletin of Entomological Research, 61(2), 275-281.
  • Talhouk, A. S. (1977). Contribution to theknowledge of almond pests in eastMediterranean countries. V. Fruit-feedinginsects, Eurytoma amygdali and Anarsia lineatella. Zeitschrift für Angewandte Entomologie, 83, 145-154.
  • Tehranifar, A., Kafi, M., & Adli, M. (2002). Almond growing: botany, choose of stock and scionwood, cultural practices, pests and diseases, processing and sorting. Jahad-e-Daneshgahi, Mashhad, Iran.
  • Tsourgianni, A. (1989). Biology and control of Eurytoma plotnikovi Nikol’skaya (Hymenoptera: Eurytomidae) a pistachio fruit wasp. In Symposium Abstracts, Pesticides and Alternatives. Crete, No. 83.
  • Tolga, M.F. (2018). Muğla ve Manisa illeri badem ağaçlarında böcek ve akar türleri, önemli zararlı türlerin popülasyon değişiminin ve mücadelesine yönelik bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesi (Tez no: 498543). [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Tzanakakis, M. E., Karakassis, E. J., Tsaklidis, G., Karabina, E. C., Argalavini, I. C., & Arabatzis, I. G. (1991). Diapause termination in the almond seed wasp, Eurytoma amygdali Enderlein (Hym., Eurytomidae), in northern Greece and under certain photoperiods and temperatures. Journal of Applied Entomology, 111(1-5), 86-98.
  • Yeşilyaprak, M. (2015). Şanlıurfa ili badem bahçelerinde zararlı olan badem içkurdu [(Eurytoma amygdali Enderlein (Hymenoptera: Eurytomidae)]'nun yaygınlığı ve zarar durumunun tespiti (Tez no: 444116). [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Yiğit, T., Özgen, İ., Canbay, A. & Koç, İ. (2020). Infestation Rate of Almond Seed Wasp (Eurytema amygdali Enderlein., Hymenoptera: Eurytomidae) on Important Commercial Almond Varieties in Malatya Province (Turkey) International Journal of Innovative Engineering Applications, 4,(1), 9-12.
  • Zerova, M. D., & Fursov, V. N. (1991). The palaearctic species of Eurytoma (Hymenoptera: Eurytomidae) developing in stone fruits (Rosaceae: Prunoideae). Bulletin of entomological research, 81(2), 209-219
Toplam 31 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar

Hakan Usanmaz 0000-0001-8187-3169

Mahmut Murat Aslan 0000-0002-4586-1301

Proje Numarası TAGEM-BS-14 / 10-02 / 01 – 17
Erken Görünüm Tarihi 27 Mayıs 2023
Yayımlanma Tarihi 31 Ekim 2023
Gönderilme Tarihi 30 Eylül 2022
Kabul Tarihi 3 Ocak 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 26 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Usanmaz, H., & Aslan, M. M. (2023). Gaziantep, Kahramanmaraş ve Adıyaman İllerinde Bademde Zararlı Eurytoma amygdali Enderlin (Hymenoptera: Eurytomidae)’nin Popülasyon Gelişimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 26(5), 1189-1198. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1181880
 Kapak Resmi İndir

21082



2022-JIF = 0.500

2022-JCI = 0.170

Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

       Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)

      Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)


88x31.png 

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

                 


Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
e-ISSN: 2619-9149