Assessment of Phytoplankton and Water Quality of Sarıyar, Gökçekaya and Yenice Dam Lakes (Eskişehir, Ankara)
Yıl 2024,
Cilt: 27 Sayı: 4, 802 - 816, 15.08.2024
Nurhayat Dalkıran
,
Belgin Yoldaş
,
Cafer Bulut
Öz
In this study, it was aimed to determine the phytoplanktonic algal flora and trophic level using a phytoplankton-based index of three interconnected dam lakes. Phytoplankton samples were collected from five study sites in the Sarıyar dam and one site each in the Gökçekaya and Yenice dams. Phytoplankton sampling was carried out in two periods in August and November 2016. Some physicochemical variables were sampled monthly between June 2016 and May 2017. The annual average electrical conductivity was determined to be over 1000 µS/cm in all three dam lakes. According to Kruskal-Wallis analysis, ammonium nitrogen significantly decreased from Sarıyar Dam to Yenice Dam, however, nitrate nitrogen showed a statistically significant increase. While a total of 144 algal taxa were identified, 73 taxa were detected in Yenice, 64 in Gökçekaya, and 108 in Sarıyar. Detrended correspondence analysis results revealed the spatial distribution of the phytoplanktonic taxa. The highest taxa number was determined as Chlorophyta with 69 taxa, followed by Bacillariophyta with 38 taxa. When the phytoplanktonic algal flora was compared with previous studies, 95 taxa were found to be new records for these three interconnected dam lake systems. The phytoplankton trophic index results showed that the biological quality range was poor status in all three dam lakes. It has been concluded that Sarıyar, Gökçekaya, and Yenice dam lakes cannot be evaluated as suitable for trout farming activities planned to be carried out in the dam lakes.
Proje Numarası
TAGEM/HAYSÜD/2017/A11/P-03/3
Kaynakça
- Akın, B. S., Atıcı, T., Katırcıoğlu, H., & Keskin, F. (2011). Investigation of water quality on Gökcekaya Dam Lake using multivariate statistical analysis, in Eskişehir, Turkey. Environmental Earth Sciences, 63, 1251–1261. [DOI: 10.1007/s12665-010-0798-6]
- Akın, B. S., Atıcı, T., & Katırcıoğlu, H. (2008). Physicochemical, toxicological, and ecological analysis of Gökçekaya Dam Lake. African Journal of Biotechnology, 7(4), 444–449.
- Aksoy, A., & Soylu, E. N. (2023). Atasu Barajı (Trabzon, Türkiye) Alglerinin Mevsimsel Değişimi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 8(2), 239–246. https://doi.org/10.35229/jaes.1274392
- APHA. (1998). Standards methods for the examination of water and wastewater (20th ed.). American Public Health Association.
- Atıcı, T. (1999). Sarıyar Baraj Gölü (Ankara) Fitoplanktonunun Floristik ve Ekolojik Yönden İncelenmesi (Tez no: 85928) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Atıcı, T. (2002a). Nineteen new records from Sariyar Dam Reservoir phytoplankton for Turkish freshwater algae. Turkish Journal of Botany, 26, 485–490.
- Atıcı, T. (2002b). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: II- Chlorophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 8, 128–151.
- Atıcı, T. (2002c). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: III- Bacillariophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 8, 1–25.
- Atıcı, T. (2004). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: I- Cyanophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 2(12), 88–98.
- Atıcı, T., & Katırcıoğlu, H. (2009). Sarıyar Barajının (Ankara) bazı fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 8, 17–25.
- Atıcı, T., & Obalı, O. (2006). Seasonal variation of phytoplankton value of chlorophyll a in the Sariyar Dam Reservoir (Ankara, Turkey). Turkish Journal of Botany, 30, 349–357.
- Atıcı, T., Ahıska, S., Altındağ, A., & Aydın, D. (2010). Ecological effects of some heavy metals (Cd, Pb, Hg, Cr) pollution of phytoplanktonic algae and zooplanktonic organisms in Sarıyar Dam Reservoir in Turkey. African Journal of Biotechnology, 7(12), 1972–1977. [DOI: 10.5897/AJB2008.000-5044](DOI: 10.5897/AJB2008.000-5044)
- Boopathi, T., & Ki, J. S. (2014). Impact of environmental factors on the regulation of cyanotoxin production. Toxins, 6(7), 1951–1978. doi:10.3390/toxins6071951
- Celekli, A., & Öztürk, B. (2014). Determination of ecological status and ecological preferences of phytoplankton using multivariate approach in a Mediterranean reservoir. Hydrobiologia, 740, 115–135. [DOI: 10.1007/s10750-014-1948-8](DOI: 10.1007/s10750-014-1948-8)
- Çelekli, A., Toudjani, A. A., Lekesiz, H. Ö., Kayhan, S., & Çetin, T. (2018). Bioassessment of ecological status of three Aegean reservoirs based on phytoplankton metrics. Turkish Journal of Water Science and Management, 2(1), 76–99. https://doi.org/10.31807/tjwsm.363608
- Dokcan, Ş. (2010). Ankara, Sarıyar Baraj Gölü Bentik Algleri( Tez no: 251382) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Gürbüz, O. A. (2020). Phytoplankton composition of Hirfanlı Dam Lake (Kırşehir-Turkey). Eurasian Journal of Biological and Chemical Sciences, 3(Suppl 1), 169–174. https://doi.org/10.46239/ ejbcs.733774
- Huber-Pestalozzi, G. (1961). Das Phytoplankton des Sübwassers. 5. Teil. Band XVI. Chlorophyceae, Volvocales. Stuttgart.
- John, D. M., Whitton, B. A., & Brook, A. J. (2003). The freshwater algal flora of the British Isles. Cambridge University Press.
- Komárek, J., & Anagnostidis, K. (1999). Sübwasserflora von Mitteleuropa, Cyanoprokaryota 1. Teil: Chroococcales. Gustav Fischer.
- Köker, L., Akçaalan, R., Oğuz, A., Gaygusuz, Ö., Gurevin, C., Akat Kose, C., Gucver, S., Karaaslan, Y., Ertürk, A., Albay, M., & Kinaci, C. (2017). Distribution of toxic cyanobacteria and cyanotoxins in Turkish waterbodies. Journal of Environmental Protection and Ecology, 18(2), 425–432.
- Köse, E., Emiroğlu, Ö., Çiçek, A., Aksu, S., Başkurt, S., Tokatlı, C., Şahin, M., & Uğurluoğlu, A. (2020). Assessment of ecologic quality in terms of heavy metal concentrations in sediment and fish on Sakarya River and Dam Lakes, Turkey. Soil and Sediment Contamination: An International Journal, 29(3), 292–303.
DOI:10.1080/15320383. 2019.1705755
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991a). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 3 Teil: Centrales, Fragilariaceae, Eunotiaceae. Gustav Fischer.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991b). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 4 Teil: Achnanthaceae, Kritische Ergänzungen zu Navicula (Lineolatae) und Gomphonema.
Gesamtliteraturverzeichnis. Gustav Fischer.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1997a). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 1 Teil: Naviculaceae. Spektrum Akademischer Verlag.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1997b). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 2 Teil: Bacillariaceae, Epithemiaceae, Surirellaceae. Spektrum Akademischer Verlag.
- Magalhães, V. F., Marinho, M. M., Domingos, P., Oliveira, A. C., Costa, S. M., Azevedo, L. O., & Azevedo. S. M. F. O. (2003). Microcystins (cyanobacteria hepatotoxins) bioaccumulation in fish and crustaceans from Sepetiba Bay (Brasil, RJ). Toxicon, 42(3), 289–295. doi:10.1016/S0041-0101(03)00144-2
- Maraşlioğlu, F., & Gönülol, A. (2014). Phytoplankton community, functional classification, and trophic state indices of Yedikır Dam Lake (Amasya). Journal of Biological and Environmental Sciences, 8(24), 133–141.
- Morkoyunlu Yüce, A., & Aktaş, M. (2020). Tahtalı, Davuldere ve Çayırköy Göletlerinin (Kocaeli) Algleri ve Su
Kaliteleri Üzerine Bir Çalışma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 1539–1550.
https://doi.org/10.21597/jist.666823
- Phillips, G., Lyche-Solheim, A., Skjelbred, B., Mischke, U., Drakare, S., Free, G., Ja¨rvinen, M., de Hoyos, C., Morabito, G., Poikane, S. et al. (2013). A phytoplankton trophic index to assess the status of lakes for the water framework directive. Hydrobiologia, 704, 75–95. DOI:10.1007/s10750-012-1390-8
- Sönmez, F., Örnekçi, G. N., Koçer, M. A. T., & Uslu, A. A. (2022). A study on planktonic and epipelic algae occurring in Karakaya Dam Lake (Elazığ, Türkiye). LimnoFish, 8(3), 258–268. [doi: 10.17216/ LimnoFish.873166]
- Ter Braak, C. J. F., & Prentice, I. C. (1988). A theory of gradient analysis. Advances in Ecological Research, 18, 271–317. https://doi.org/10.1016/ S0065-2504(08)60183-X
- Varol, M. (2020). Spatio-temporal changes in surface water quality and sediment phosphorus content of a large reservoir in Turkey. Environmental Pollution, 259, 113860. https://doi.org/10.1016/ j.envpol.2019.113860
- Varol, M., Gökot, B., Bekleyen, A., & Şen, B. (2012). Spatial and temporal variations in surface water quality of the dam reservoirs in the Tigris River basin, Turkey. Catena, 92, 11–21. https://doi.org/10.1016/j.catena.2011.11.013
- Yılmaz, N., Yardımcı, C. H., Yardımcı, R. E., & Elhag, M. (2022). An investigation on phytoplankton composition and bacterial load relationship in a drinking water resource: Büyükçekmece Dam Lake (Istanbul, Türkiye). Desalination Water Treatment, 273, 203–211. [doi: 10.5004/dwt.2022.28873]
Sarıyar, Gökçekaya ve Yenice Baraj Göllerinin (Eskişehir, Ankara) Fitoplanktonunun ve Su Kalitesinin Değerlendirilmesi
Yıl 2024,
Cilt: 27 Sayı: 4, 802 - 816, 15.08.2024
Nurhayat Dalkıran
,
Belgin Yoldaş
,
Cafer Bulut
Öz
Bu çalışmada birbiri ile bağlantılı üç baraj gölünün fitoplanktonik alg florasının ve fitoplankton temelli indeks kullanarak trofik seviyesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sarıyar Baraj gölünden beş, Gökçekaya ve Yenice baraj göllerinden ise birer istasyondan fitoplankton örnekleri toplanmıştır. Fitoplankton örneklemesi Ağustos ve Kasım 2016 tarihlerinde iki dönem olacak şekilde yapılmıştır. Bazı fizikokimyasal değişkenler ise Haziran 2016 - Mayıs 2017 tarihleri arasında aylık olarak örneklenmiştir. Elektriksel iletkenliğin yıllık ortalaması her üç baraj gölünde de 1000 µS/cm’in üzerinde olduğu belirlenmiştir. Kruskal-Wallis analizine göre amonyum azotu Sarıyar Barajı’ndan Yenice Barajı’na doğru anlamlı bir azalma gösterirken, nitrat azotu ise istatistiksel olarak anlamlı bir artış göstermiştir. Her üç baraj gölünde toplam 144 alg taksonu belirlenirken, Yenice baraj gölünde 73, Gökçekaya baraj gölünde 64 ve Sarıyar baraj gölünde 108 alg taksonu tespit edilmiştir. Eğilimsiz Uyum Analizi sonuçları takson sayısındaki mekânsal dağılımı belirgin olarak ortaya çıkarmıştır. Takson çeşitliliği en yüksek divizyo 69 taksonla Chlorophyta olarak belirlenmiş, bu divizyoyu 38 taksonla Bacillariophyta takip etmiştir. Fitoplanktonik alg florası daha önce yapılan çalışmalar ile karşılaştırıldığında 95 taksonun birbiri ile bağlantılı bu üç baraj gölü sistemi için yeni kayıt olduğu tespit edilmiştir. Fitoplankton trofik indeks sonuçları her üç baraj gölünde de biyolojik kalite oranının zayıf seviyede olduğunu göstermiştir. Baraj göllerinde yapılması planlanan alabalık yetiştiriciliği faaliyetleri için Sarıyar, Gökçekaya ve Yenice baraj göllerinin uygun değerlendirilemediği sonucuna varılmıştır.
Etik Beyan
Bu çalışma özgün bir çalışmadır. Çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davranılmıştır.
Destekleyen Kurum
Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Numarası
TAGEM/HAYSÜD/2017/A11/P-03/3
Teşekkür
Bu çalışma Sarıyar, Gökçekaya ve Yenice Baraj Gölleri’nin (Eskişehir, Ankara) Trofik Seviyesi ve Alabalık Yetiştiriciliği Açısından İncelenmesi (Proje No: TAGEM/HAYSÜD/2017/A11/P-03/3) adlı proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu proje çalışmasının arazi ve laboratuvar çalışmalarında katkı sağlayan tüm arkadaşlara teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Akın, B. S., Atıcı, T., Katırcıoğlu, H., & Keskin, F. (2011). Investigation of water quality on Gökcekaya Dam Lake using multivariate statistical analysis, in Eskişehir, Turkey. Environmental Earth Sciences, 63, 1251–1261. [DOI: 10.1007/s12665-010-0798-6]
- Akın, B. S., Atıcı, T., & Katırcıoğlu, H. (2008). Physicochemical, toxicological, and ecological analysis of Gökçekaya Dam Lake. African Journal of Biotechnology, 7(4), 444–449.
- Aksoy, A., & Soylu, E. N. (2023). Atasu Barajı (Trabzon, Türkiye) Alglerinin Mevsimsel Değişimi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 8(2), 239–246. https://doi.org/10.35229/jaes.1274392
- APHA. (1998). Standards methods for the examination of water and wastewater (20th ed.). American Public Health Association.
- Atıcı, T. (1999). Sarıyar Baraj Gölü (Ankara) Fitoplanktonunun Floristik ve Ekolojik Yönden İncelenmesi (Tez no: 85928) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Atıcı, T. (2002a). Nineteen new records from Sariyar Dam Reservoir phytoplankton for Turkish freshwater algae. Turkish Journal of Botany, 26, 485–490.
- Atıcı, T. (2002b). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: II- Chlorophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 8, 128–151.
- Atıcı, T. (2002c). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: III- Bacillariophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 8, 1–25.
- Atıcı, T. (2004). Sarıyar Barajı Planktonik Algleri Kısım: I- Cyanophyta. SDÜ. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 2(12), 88–98.
- Atıcı, T., & Katırcıoğlu, H. (2009). Sarıyar Barajının (Ankara) bazı fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Çevre Bilimleri Dergisi, 8, 17–25.
- Atıcı, T., & Obalı, O. (2006). Seasonal variation of phytoplankton value of chlorophyll a in the Sariyar Dam Reservoir (Ankara, Turkey). Turkish Journal of Botany, 30, 349–357.
- Atıcı, T., Ahıska, S., Altındağ, A., & Aydın, D. (2010). Ecological effects of some heavy metals (Cd, Pb, Hg, Cr) pollution of phytoplanktonic algae and zooplanktonic organisms in Sarıyar Dam Reservoir in Turkey. African Journal of Biotechnology, 7(12), 1972–1977. [DOI: 10.5897/AJB2008.000-5044](DOI: 10.5897/AJB2008.000-5044)
- Boopathi, T., & Ki, J. S. (2014). Impact of environmental factors on the regulation of cyanotoxin production. Toxins, 6(7), 1951–1978. doi:10.3390/toxins6071951
- Celekli, A., & Öztürk, B. (2014). Determination of ecological status and ecological preferences of phytoplankton using multivariate approach in a Mediterranean reservoir. Hydrobiologia, 740, 115–135. [DOI: 10.1007/s10750-014-1948-8](DOI: 10.1007/s10750-014-1948-8)
- Çelekli, A., Toudjani, A. A., Lekesiz, H. Ö., Kayhan, S., & Çetin, T. (2018). Bioassessment of ecological status of three Aegean reservoirs based on phytoplankton metrics. Turkish Journal of Water Science and Management, 2(1), 76–99. https://doi.org/10.31807/tjwsm.363608
- Dokcan, Ş. (2010). Ankara, Sarıyar Baraj Gölü Bentik Algleri( Tez no: 251382) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Gürbüz, O. A. (2020). Phytoplankton composition of Hirfanlı Dam Lake (Kırşehir-Turkey). Eurasian Journal of Biological and Chemical Sciences, 3(Suppl 1), 169–174. https://doi.org/10.46239/ ejbcs.733774
- Huber-Pestalozzi, G. (1961). Das Phytoplankton des Sübwassers. 5. Teil. Band XVI. Chlorophyceae, Volvocales. Stuttgart.
- John, D. M., Whitton, B. A., & Brook, A. J. (2003). The freshwater algal flora of the British Isles. Cambridge University Press.
- Komárek, J., & Anagnostidis, K. (1999). Sübwasserflora von Mitteleuropa, Cyanoprokaryota 1. Teil: Chroococcales. Gustav Fischer.
- Köker, L., Akçaalan, R., Oğuz, A., Gaygusuz, Ö., Gurevin, C., Akat Kose, C., Gucver, S., Karaaslan, Y., Ertürk, A., Albay, M., & Kinaci, C. (2017). Distribution of toxic cyanobacteria and cyanotoxins in Turkish waterbodies. Journal of Environmental Protection and Ecology, 18(2), 425–432.
- Köse, E., Emiroğlu, Ö., Çiçek, A., Aksu, S., Başkurt, S., Tokatlı, C., Şahin, M., & Uğurluoğlu, A. (2020). Assessment of ecologic quality in terms of heavy metal concentrations in sediment and fish on Sakarya River and Dam Lakes, Turkey. Soil and Sediment Contamination: An International Journal, 29(3), 292–303.
DOI:10.1080/15320383. 2019.1705755
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991a). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 3 Teil: Centrales, Fragilariaceae, Eunotiaceae. Gustav Fischer.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1991b). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 4 Teil: Achnanthaceae, Kritische Ergänzungen zu Navicula (Lineolatae) und Gomphonema.
Gesamtliteraturverzeichnis. Gustav Fischer.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1997a). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 1 Teil: Naviculaceae. Spektrum Akademischer Verlag.
- Krammer, K., & Lange-Bertalot, H. (1997b). Süβwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae 2 Teil: Bacillariaceae, Epithemiaceae, Surirellaceae. Spektrum Akademischer Verlag.
- Magalhães, V. F., Marinho, M. M., Domingos, P., Oliveira, A. C., Costa, S. M., Azevedo, L. O., & Azevedo. S. M. F. O. (2003). Microcystins (cyanobacteria hepatotoxins) bioaccumulation in fish and crustaceans from Sepetiba Bay (Brasil, RJ). Toxicon, 42(3), 289–295. doi:10.1016/S0041-0101(03)00144-2
- Maraşlioğlu, F., & Gönülol, A. (2014). Phytoplankton community, functional classification, and trophic state indices of Yedikır Dam Lake (Amasya). Journal of Biological and Environmental Sciences, 8(24), 133–141.
- Morkoyunlu Yüce, A., & Aktaş, M. (2020). Tahtalı, Davuldere ve Çayırköy Göletlerinin (Kocaeli) Algleri ve Su
Kaliteleri Üzerine Bir Çalışma. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 1539–1550.
https://doi.org/10.21597/jist.666823
- Phillips, G., Lyche-Solheim, A., Skjelbred, B., Mischke, U., Drakare, S., Free, G., Ja¨rvinen, M., de Hoyos, C., Morabito, G., Poikane, S. et al. (2013). A phytoplankton trophic index to assess the status of lakes for the water framework directive. Hydrobiologia, 704, 75–95. DOI:10.1007/s10750-012-1390-8
- Sönmez, F., Örnekçi, G. N., Koçer, M. A. T., & Uslu, A. A. (2022). A study on planktonic and epipelic algae occurring in Karakaya Dam Lake (Elazığ, Türkiye). LimnoFish, 8(3), 258–268. [doi: 10.17216/ LimnoFish.873166]
- Ter Braak, C. J. F., & Prentice, I. C. (1988). A theory of gradient analysis. Advances in Ecological Research, 18, 271–317. https://doi.org/10.1016/ S0065-2504(08)60183-X
- Varol, M. (2020). Spatio-temporal changes in surface water quality and sediment phosphorus content of a large reservoir in Turkey. Environmental Pollution, 259, 113860. https://doi.org/10.1016/ j.envpol.2019.113860
- Varol, M., Gökot, B., Bekleyen, A., & Şen, B. (2012). Spatial and temporal variations in surface water quality of the dam reservoirs in the Tigris River basin, Turkey. Catena, 92, 11–21. https://doi.org/10.1016/j.catena.2011.11.013
- Yılmaz, N., Yardımcı, C. H., Yardımcı, R. E., & Elhag, M. (2022). An investigation on phytoplankton composition and bacterial load relationship in a drinking water resource: Büyükçekmece Dam Lake (Istanbul, Türkiye). Desalination Water Treatment, 273, 203–211. [doi: 10.5004/dwt.2022.28873]