Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max. (L.) Merrill) Çeşitlerinin Önemli Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Ali Rahmi Kaya

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.691990

Araştırma Makalesi

Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max. (L.) Merrill) Çeşitlerinin Önemli Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 4, 1012 - 1020, 31.08.2020

Ali Rahmi Kaya

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.691990

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma, Kahramanmaraş şartlarında ana ürün olarak yetiştirilen 12 soya fasulyesi (Glycine max (L.) Merrill) çeşidinde kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme arazisinde 2016 yılında yürütülmüştür. Denemede materyal olarak Arısoy, Atakişi, Ataem, Bravo, Cinsoy, Çetinbey, May 5312, May 5414, Nova, SA 88, Türksoy ve Umut soya fasulyesi çeşitleri kullanılmıştır. Denemede yağ oranı, miristik asit oranı, palmitik asit oranı, palmiteloik asit oranı, heptadekanoik asit oranı, stearik asit oranı, oleik asit oranı, linoleik asit oranı, linolenik asit oranı, araşidik asit oranı, behenik asit oranı ve lignoserik asit oranı, yağ stabilite değerlerinden oleik asit/linoleik asit oranı, iyodin değeri, dane verimi ve yüz dane ağırlığı incelenmiştir. Çalışma sonucunda, soya fasulyesi çeşitlerinde yağ oranı, oleik asit, linoleik asit, linolenik asit ve tohum verimi gibi incelenen bazı önemli özelliklere ait değerlerin sırasıyla, %18.003 - 23.303, %22.115 - 26.254, %51.240 - 55.505, %6.534 - 7.560 ve 1705 - 3285 kg ha-1 arasında değiştiği saptanmıştır. Çeşitler arasındaki farklılıkların incelenen tüm özellikler için çok önemli olduğu bulunmuştur. Yağ oranı (%23.303) en yüksek bulunan Ataem çeşidinde palmiteloik asit (%0.088), oleik asit (%26.254), araşidik asit (%0.186) ve O/L değeri (%0.513) en yüksek bulunurken, stearik asit (4.306) ve behenik asit (%0.353) bakımından ise çeşitler arasında ikinci sırada yer almıştır. Çalışma sonucunda Mayıs 5414 çeşidinde dane verimi (3145 kg ha-1), heptadekanoik asit (%0.086), linoleik asit (%55.505) ve iyot değeri (115.16) en yüksek iken TU 88 çeşidinde miristik asit (%0.067), palmitik asit (%11.026) ve behenik asit (%0.355) en yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Glycine max (L.) Merrill, Kalite, Soya fasulyesi, Yağ asitleri, Yağ oranı

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

Acun S 2007. Chemical Characterization of Ayvalık Monocultivar Olive Oils. İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology. Food Engineering Department, M.Sc. Thesis, 25 sy.
Anonim 2020a. Dünya Soya Fasulyesi Üretimi, 2018. http://www.faostat.fao.org/ (Son erişim tarihi: 21.02.2020).
Anonim 2020b. Türkiye ve Kahramanmaraş Soya Ekonomik Veriler http://www.tuik.gov.tr/(Son erişim tarihi: 21.02.2020).
Anonim 2020c. Türk Gıda Kodeksi Bitki Adı ile Anılan Yağlar Tebliği. https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/ 2012/04/20120412-7.htm (Erişim Tarihi 21.02.2020).
Arıoğlu H, H 2014. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:220, A-70, Adana.
Bakoğlu A, Ayçiçek M 2003. Elazığ Şartlarında Soya Fasulyesinin (Glycine Max L.) Tarımsal Özellikleri ve Tohum Verimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Müh. Bilimleri Dergisi, 17(1): 52-58.
Baydar H, Turgut İ 1999. Yağlı Tohumlu Bitkilerde Yağ Asitleri Kompozisyonunun Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere ve Ekolojik Bölgelere Göre Değişimi. T.J. of Agriculture and Forestry 23 (Ek Sayı 1): 81-86.
Cuniberti MB, Herrero RM, Martinez MJ, Silva M, Baigorri HE, Para R, Weilenmann E, Masiero B 2004. Fatty Acids Composition of The Argention Soybean Evaluated in Different Latitudes and Planting Dates. VII. World Soybean Research Conference, 228-229, February 29 March 5, Brazil.
Demirkıran A 1996. Kahramanmaraş Koşullarında Uygulanan Farklı Fosforlu Gübre Dozlarının Bazı Yerfıstığı Çeşitlerinin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 20 sy.
Dwivedi SN, Pupalla S, Maleki P, Ozias-Akins R, Ortiz 2014. Peanut Improvement for Human Health. 2014. In: Plant Breeding Reviews, J. Janick, Ed., Vol 38, pp 141-183.
Gaspers NA 1984. International Soybean Variety Experiment Eight Report of Results 1980-81 Intsoy Series Number 26. Collage of Agriculture University Illions at Urbana-Champaing.
Güneş A 2006. İkinci Ürün Soya (Glycine Max (L.) Merrill ) Tarımında Farklı Azot Doz ve Uygulama Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa. 63 sy.
Kan A, Çelik SA, Çoksarı G, Üstün A 2011. Farklı Soya Fasulyesi Çeşit ve Çeşit Adaylarının İç Anadolu Bölgesi Ekolojik Koşullarında Bazı Verim ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi, Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011, Bursa, Cilt II, 10561059.
Karasu A, Öz M, Göksoy AT 2002. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max L. (Merill.) Çeşitlerinin Bursa Koşullarına Adaptasyonu Konusunda Bir Çalışma. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2): 25-34.
Kılınç A 2018. İkinci Ürün Soya Tarımında Farklı Dozlarda Uygulanan Azotlu Gübrenin Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana. 100 sy.
Liu K 2004. Soybeans as a Powerhouse of Nutrients and Phytochemicals. In: Soybeans as Functional Foods and Ingredients (Chapter 1). AOCS Press, Illionis. ISBN 1-893997-33-2.
Mounts TL, Warner K, List GR, Kleiman R, Fehr WR, Hammond, EG, Wilcox JR1988. Effect of Altered Fatty Acid Composition on Soybean Oil Stability. J.of the American Oil Chemists’ Society (JAOCS), 65(4): 624-628.
Özer İ, Bağcı SA 2017. The Determination of Soybean (Glycine max L. Merr.) Genotypes on Konya Ecological Conditions for Yield and quality. International Journal of Environmental Trends (IJENT) 1(1): 1-5.
Steel RGD and JH Torrie 1980. Principles and Procedures of Statistics. McGrawHill Book Company Inc., Second Edition, New York.
Tayyar Ş, Gül MK 2007. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max. L. (Merill.) Genotiplerinin Ana Ürün Olarak Biga Şartlarındaki Performansları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, (J. Agric. Sci.), 17(2): 55-99.
Wilson RF 2004. Seed Composition. Soybeans: Improvement, Production, and Uses (Ed. By H.R. Boerma and J.E.Specht) 3rd Edition, Chapter 13, pp 621-677, Agronomy Series No:16. Madison,Wisconsin, 1144 p.
Yaver S, Paşa C 2009. Tekirdağ Koşullarındaki Bazı Soya Fasulyesi Çeşitlerinin Verim Kriterleri Üzerinde Bir Araştırmadır. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay, Cilt I, 197-200.
Yıldız N, Bircan H 1991. Araştırma ve Deneme Metotları. Atatürk Üniversitesi Yay. No; 697, Ziraat Fakültesi Yay. No:305, Ders Kitapları Serisi No:57, s,277 Erzurum

Determination of Important Quality Properties of Some Soybean (Glycine max. (L.) Merrill) Varieties Grown as Main Products

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 4, 1012 - 1020, 31.08.2020

Ali Rahmi Kaya

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.691990

Cited By: 3

Öz

This research was conducted to determine the quality characteristics of 12 soybean (Glycine max (L.) Merrill) cultivars grown as the main product in Kahramanmaraş ecological conditions. The study was carried out in 2016 at the Kahramanmaraş Eastern Mediterranean Gateway Agricultural Research Institute trial site. In the experiment, Arısoy, Atakişi, Ataem, Bravo, Cinsoy, Çetinbey, May 5312, May 5414, Nova, SA 88, Türksoy and Umut soybean varieties were studied. Oil ratio, myristic acid, palmitic acid, palmiteloic acid, heptadecanoic acid, stearic acid, oleic acid, linoleic acid, linolenic acid, arachidic acid, behenic acid and lignoceric acid ratio, oleic acid/linoleic acid ratio; one of the oil stability criteria, iodine value, grain yield and hundred seed weight were investigated. As a result of the study, the values of some important properties examined in soybean varieties such as oil content, oleic acid, linoleic acid, linoleic acid, and seed yield, were varied between 18.003 - 23.303%, 22.115 - 26.254%, 51.240 - 55.505%, 6.534 - 7.560% and 1705 - 3285 kg ha-1, respectively. Important differences between varieties were found for all the characteristics studied. In the variety of Ataem, which had the highest oil rate (23.30%), palmitoleic acid (0.088%), oleic acid (26.254%), arachidic acid (0.186%) and O/L value (0.513%) were highest, while in terms of stearic acid (4,306) and behenic acid (0.353%), it was as ranked second among varieties. As a result of the study, grain yield (3145 kg ha-1), heptadecanoic acid (% 0.086), linoleic acid(% 55.505) and iodine value (115.16) were the highest for May 5414 cultivar, while, myristic acid(% 0.067), palmitic acid(% 11.026) and behenic acid (% 0.355) were the highest in cultivar TU 88.

Anahtar Kelimeler

Glycine max (L.) Merrill, Quality, Soybean, Fatty acids, Oil ratio

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

Acun S 2007. Chemical Characterization of Ayvalık Monocultivar Olive Oils. İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology. Food Engineering Department, M.Sc. Thesis, 25 sy.
Anonim 2020a. Dünya Soya Fasulyesi Üretimi, 2018. http://www.faostat.fao.org/ (Son erişim tarihi: 21.02.2020).
Anonim 2020b. Türkiye ve Kahramanmaraş Soya Ekonomik Veriler http://www.tuik.gov.tr/(Son erişim tarihi: 21.02.2020).
Anonim 2020c. Türk Gıda Kodeksi Bitki Adı ile Anılan Yağlar Tebliği. https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/ 2012/04/20120412-7.htm (Erişim Tarihi 21.02.2020).
Arıoğlu H, H 2014. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No:220, A-70, Adana.
Bakoğlu A, Ayçiçek M 2003. Elazığ Şartlarında Soya Fasulyesinin (Glycine Max L.) Tarımsal Özellikleri ve Tohum Verimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Müh. Bilimleri Dergisi, 17(1): 52-58.
Baydar H, Turgut İ 1999. Yağlı Tohumlu Bitkilerde Yağ Asitleri Kompozisyonunun Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere ve Ekolojik Bölgelere Göre Değişimi. T.J. of Agriculture and Forestry 23 (Ek Sayı 1): 81-86.
Cuniberti MB, Herrero RM, Martinez MJ, Silva M, Baigorri HE, Para R, Weilenmann E, Masiero B 2004. Fatty Acids Composition of The Argention Soybean Evaluated in Different Latitudes and Planting Dates. VII. World Soybean Research Conference, 228-229, February 29 March 5, Brazil.
Demirkıran A 1996. Kahramanmaraş Koşullarında Uygulanan Farklı Fosforlu Gübre Dozlarının Bazı Yerfıstığı Çeşitlerinin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 20 sy.
Dwivedi SN, Pupalla S, Maleki P, Ozias-Akins R, Ortiz 2014. Peanut Improvement for Human Health. 2014. In: Plant Breeding Reviews, J. Janick, Ed., Vol 38, pp 141-183.
Gaspers NA 1984. International Soybean Variety Experiment Eight Report of Results 1980-81 Intsoy Series Number 26. Collage of Agriculture University Illions at Urbana-Champaing.
Güneş A 2006. İkinci Ürün Soya (Glycine Max (L.) Merrill ) Tarımında Farklı Azot Doz ve Uygulama Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa. 63 sy.
Kan A, Çelik SA, Çoksarı G, Üstün A 2011. Farklı Soya Fasulyesi Çeşit ve Çeşit Adaylarının İç Anadolu Bölgesi Ekolojik Koşullarında Bazı Verim ve Kalite Özeliklerinin Belirlenmesi, Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011, Bursa, Cilt II, 10561059.
Karasu A, Öz M, Göksoy AT 2002. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max L. (Merill.) Çeşitlerinin Bursa Koşullarına Adaptasyonu Konusunda Bir Çalışma. Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2): 25-34.
Kılınç A 2018. İkinci Ürün Soya Tarımında Farklı Dozlarda Uygulanan Azotlu Gübrenin Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana. 100 sy.
Liu K 2004. Soybeans as a Powerhouse of Nutrients and Phytochemicals. In: Soybeans as Functional Foods and Ingredients (Chapter 1). AOCS Press, Illionis. ISBN 1-893997-33-2.
Mounts TL, Warner K, List GR, Kleiman R, Fehr WR, Hammond, EG, Wilcox JR1988. Effect of Altered Fatty Acid Composition on Soybean Oil Stability. J.of the American Oil Chemists’ Society (JAOCS), 65(4): 624-628.
Özer İ, Bağcı SA 2017. The Determination of Soybean (Glycine max L. Merr.) Genotypes on Konya Ecological Conditions for Yield and quality. International Journal of Environmental Trends (IJENT) 1(1): 1-5.
Steel RGD and JH Torrie 1980. Principles and Procedures of Statistics. McGrawHill Book Company Inc., Second Edition, New York.
Tayyar Ş, Gül MK 2007. Bazı Soya Fasulyesi (Glycine Max. L. (Merill.) Genotiplerinin Ana Ürün Olarak Biga Şartlarındaki Performansları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, (J. Agric. Sci.), 17(2): 55-99.
Wilson RF 2004. Seed Composition. Soybeans: Improvement, Production, and Uses (Ed. By H.R. Boerma and J.E.Specht) 3rd Edition, Chapter 13, pp 621-677, Agronomy Series No:16. Madison,Wisconsin, 1144 p.
Yaver S, Paşa C 2009. Tekirdağ Koşullarındaki Bazı Soya Fasulyesi Çeşitlerinin Verim Kriterleri Üzerinde Bir Araştırmadır. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay, Cilt I, 197-200.
Yıldız N, Bircan H 1991. Araştırma ve Deneme Metotları. Atatürk Üniversitesi Yay. No; 697, Ziraat Fakültesi Yay. No:305, Ders Kitapları Serisi No:57, s,277 Erzurum

Toplam 23 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Ali Rahmi Kaya 0000-0003-0318-6034
Proje Numarası	Yok
Yayımlanma Tarihi	31 Ağustos 2020
Gönderilme Tarihi	20 Şubat 2020
Kabul Tarihi	8 Mayıs 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020Cilt: 23 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Kaya, A. R. (2020). Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max. (L.) Merrill) Çeşitlerinin Önemli Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 23(4), 1012-1020. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.691990