Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi, Verim Komponentleri ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi
Öz
Bu çalışma, yulaf genotiplerin tane verimi, verim öğeleri ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2013-14 üretim sezonunda iki lokasyonda (Edirne ve Kırklareli) tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Denemede 9 yulaf hattı ve 5 standart çeşit (Checota, Kırklar, Kahraman, Sebat ve Y-330) kullanılmıştır. Genotiplerin tane verimi, bitki boyu, salkımda tane sayısı, salkımda tane ağırlığı ile kalite özelliklerinden 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, tane iç oranı ve kavuz oranı incelenmiştir. Tane verimi yönünden genotip x lokasyon ile tane iç oranı yönünden lokasyonlar arası hariç incelenen tüm özellikler yönünden genotip, lokasyon ve genotip x lokasyon interaksiyonları istatistiki olarak önemli bulunmuştur. İki lokasyon ortalamasına göre genotiplerin tane verimi; 413.6-810.4 (684.4) kg da-1, bitki boyu; 128.1-171.3 (154.7) cm, salkımda tane sayısı; 64.1-143.5 (92.7) adet, salkımda tane ağırlığı; 2.50-4.5 (3.06) g, 1000 tane ağırlığı; 21.1-41.3 (33.5) g, hektolitre ağırlığı; 47.0-59.8 (54.4) kg hl-1, tane iç oranı %64.7-74.1 (70.9) ve kavuz oranı; %26.0-34.9 (29.0) arasında değişim göstermiştir. Kırklareli lokasyonunda genotiplerin tane verimi, 1000 tane ağırlığı ve kavuz oranı daha yüksek olurken, Edirne lokasyonunda ise bitki boyu, salkımda tane sayısı, salkımda tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve iç tane oranı daha yüksek olarak belirlenmiştir. Tane verimi yönünden lokasyon ortalamalarına göre 810.4 kg da-1 ile 6, 776.6 kg da-1 ile 7 ve 768.7 kg da-1 ile 4 nolu genotipler en yüksek tane verimine ulaşmıştır. Standart çeşitlerden 746.4 kg da-1 ile Kahraman ve 716.5 kg da-1 ile Kırklar en yüksek tane verimine ulaşırken, 413.6 kg da-1 ile Y-330 ve 512.6 kg da-1 ile Checota en düşük tane verimi veren çeşitler olmuşlardır. İncelenen özellikler yönünden 6, 12 ve 3 nolu hatlar ile Kahraman çeşidi ön plana çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler
Yulaf (Avena sativa L.) Tane verimi Verim unsurları Kalite özellikleri
Destekleyen Kurum
Edirne Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Kaynakça
- Anonim, 2003. JMP Version 5.0.1. A Business Unit of SAS Copyright, 1989–2002 SAS Institute Inc.
- Anonim, 2013. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. http://www.ttsm.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.07.2013).
- Anonim, 2020a. TUİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. (Alıntı tarihi 24.03.2020).
- Anonim, 2020b. Milli Çeşitler Listesi. Tescilli Çeşitler Listesi. http://www.ttsm.gov.tr (Alıntı tarihi 20 Mayıs 2020).
- Anonymous 1997. Food and Drug Administration. Food labeling: health claims; oats and coronary heart disease; Final Rule. Federal Register, 62: 3583-3601.
- Buerstmayr H, Krenn N, Stephan U, Grausgruber H, Zechner E 2007. Agronomic performance and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of worldwide origin produced under central european growing conditions. Field Crops Research, 101(3): 341-351.
- Doehlert DC., McMullen MS, Hammond JJ 2001. Genotypic and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. Crop Science, 41(4):1066–1072.
- Dumlupınar Z 2010. Türkiye Orijinli Yerel Yulaf Genotiplerinin Avenin Proteinleri ile Morfolojik. Fenolojik ve Agronomik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. 112 s.
- Dumlupınar Z, Maral H, Yıldırım M, Gezginç H, Dokuyucu T, Akkaya A 2013. Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Tarımsal Özellikler Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, Konya. Sayfa; 511-516.
- Erbaş DÖ, Mut Z 2013. Saf Hat Yulaf Genotiplerinin Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Konya. Sayfa; 160-168.
- Gül İ, Akıncı C, Çölkesen M 1999. Diyarbakır koşullarında uygun tane ve ot amaçlı yetiştirilebilecek yulaf çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. Sayfa; 117-125. 8-11 Haziran. KONYA.
- Hoffmann LA 1995. World production and use of oats. In: Welch. R.W., (ed.). The Oat Crop-Production and Utilization. Chapman and Hall. London. pp. 34-61.
- İnan AS, Özbaş MO, Çağırgan Mİ 2005. İnsan beslenmesinde kullanılan yulaf hatlarının tarımsal ve kalite özelikleri bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II: 1153-1155. 5-6 Eylül 2005. Antalya.
- Maral H 2009. Yulaf Çeşitlerinin Azotlu Gübrelemeye Tane Verimi, Azot Kullanımı ve Verim Özellikleri Yönünden Tepkisi. K.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş. 50s.
- Mut Z, Akay H, Sezer İ, Gülümser A, Öner F, Erbaşı ÖD 2011. Farklı Orijinli Yulaf (Avena sativa l.) Genotiplerinin Samsun Ekolojik Koşullarında Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Tespiti. 9. Tarla Bitkileri Kongresi 12-15 Eylül 2011 Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller Cilt I. Sayfa; 88-93.
- Naneli İ, Sakin MA 2017. Bazı Yulaf Çeşitlerinin (Avena sativa L.) Farklı Lokasyonlarda Verim ve Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 26 ( Özel Sayı): 37-44. E-ISSN: 2146-8176.
- Peterson DM, Wesenberg DM, Burrup DE, Erickson CA 2005. Relationships among agronomic traits and grain composition in oat genotypes grown in different environments. Crop Science, 45(4): 1249-1255.
- Tamm I 2003. Genetic and Environmental Variation of Grain Yield of Oat Varieties. Agronomy Research, 1(1): 93-97.
- Kahraman T, Avcı R, Tülek A 2013. Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinde Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellkleri Üzerine Çeşit ve Çevrenin Etkileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Konya. Sayfa; 39-44.
- Kahraman T, Avcı R, Kurt C 2015. Trakya-Marmara Bölgesinde Bazı Yulaf (Avene sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi. Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Araştırılması. 11. Tarla Bitkileri Kongresi. 7-10 Eylül. Çanakkale. s. 204-207
- Kahraman T, Kurt C, Subaşı AS, Özderen T, Yıldız Ö, Büyükkileci C, Sanal T 2017. Trakya-Maramara Bölgesinde İnsan Beslenmesine Uygun Yulaf Genotiplerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (Özel Sayı) : 105-111, E-ISSN: 2146-8176
- Kara R, Dumlupınar Z, Hışır Y, Dokuyucu T, Akkaya A 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Yulaf Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007, Erzurum. S: 121-125.
- Sarı N, İmamoğlu A 2011. Menemen Ekolojik Koşullarına Uygun Yulaf Hatlarının Belirlenmesi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 21 (1): 16-25.
- Sarı N, İmamoğlu A, Yıldız Ö 2012. Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 1: 18-32.
- Sayar MS 2017. Ülkemiz ve Bölgemizdeki Yem Bitkisi Tarımına Genel Bakış. Diyarbakır Tarım, sayfa: 30-34, Diyarbakır.
- Serin Y, Tan M 2009. “Türkiye’de Yem Bitkileri Tarımının Bugünkü Durumu”. Yem Bitkileri. Genel Bölüm, Cilt I. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, 29-33.
- Şahin M, Akçacık AG, Aydoğan S, Hamzaoğlu S, Çeri S, Demir B 2017. Yulaf (Avena sativa spp.) Tanesinde Bazı Fiziksel Özellikler ve Besin Bileşenlerinin Tespiti. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, Journal of Bahri Dagdas Animal Research 6 (1):23-28.
- Yağbasanlar T, Çölkesen M, Kırtok Y, Kılınç M 1991. Çukurova Koşullarında Bazı Yulaf Çeşitlerinin Başlıca Tarımsal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi. 6(1): 95-110.
Öz
This study was conducted at two locations (Edirne and Kırklareli) in a randomized complete block design with four replications in 2013 and 2014 growing season in order to determine grain yield, yield parameters and quality traits of the oat genotypes. Overall, 9 oat lines and 5 commercial varieties (Checota, Kırklar, Kahraman, Sebat ve Y-330) were usud in the experiment. The traits such as grain yield, plant height, grain number per panicle, grain weight per panicle, thousand grain weight, test weight, groat percentage and husk rate quality parameter performances of genotypes were investigated. The difference between genotype, environment and variety x environment interaction were found statistically significant in terms of all properties studied except genotype x location interaction of grain yield and between location of groat percentage. According to the average of two locations of the grain yield, plant height, grain number per panicle, grain weight per panicle, 1000 grain weight, test weight, goat percent and husk rate of oat lines ranged between; 413.6-810.4 (684.4) kg da-1, 128.1-172.5 (154.7) cm, 64.1-143.5 (92.7) %, 2.50-4.15 (3.06) g, 21.1-41.3 (33.5) g, 47.0-59.8 (54.4) kg hl-1, 64.7-78.0 (71.3) % and 20.8-34.9 (28.6)%, respectively. In Kırklareli location, the grain yield, 1000 grain weight and husk rate of the genotypes were higher, while plant height, grain number per panicle, grain weight per panicle, test weight and groat percentage were higher in Edirne. The oat line 6 sustained the highest grain yield with 810.4 kg da-1 and followed by oat line 7 with 776.6 kg da-1 and oat line 4 with 768.7 kg da-1 in terms of grain yield for mean of two locations. In the check varieties, Kahraman sustained the highest grain yield with 746.4 kg da-1 and followed by Kırklar with 716.5 kg da-1 while the lowest grain yield was obtained from the Y-330 with 413.6 kg da-1 and Checota variety with 512.6 kg da-1. The oat lines 6, 12 and 3 and Kahraman variety were better for the purpose of observed traits.
Anahtar Kelimeler
Oat (Avena sativa L.) Grain yield Yield component Quality traits
Kaynakça
- Anonim, 2003. JMP Version 5.0.1. A Business Unit of SAS Copyright, 1989–2002 SAS Institute Inc.
- Anonim, 2013. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. http://www.ttsm.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.07.2013).
- Anonim, 2020a. TUİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. (Alıntı tarihi 24.03.2020).
- Anonim, 2020b. Milli Çeşitler Listesi. Tescilli Çeşitler Listesi. http://www.ttsm.gov.tr (Alıntı tarihi 20 Mayıs 2020).
- Anonymous 1997. Food and Drug Administration. Food labeling: health claims; oats and coronary heart disease; Final Rule. Federal Register, 62: 3583-3601.
- Buerstmayr H, Krenn N, Stephan U, Grausgruber H, Zechner E 2007. Agronomic performance and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of worldwide origin produced under central european growing conditions. Field Crops Research, 101(3): 341-351.
- Doehlert DC., McMullen MS, Hammond JJ 2001. Genotypic and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. Crop Science, 41(4):1066–1072.
- Dumlupınar Z 2010. Türkiye Orijinli Yerel Yulaf Genotiplerinin Avenin Proteinleri ile Morfolojik. Fenolojik ve Agronomik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. 112 s.
- Dumlupınar Z, Maral H, Yıldırım M, Gezginç H, Dokuyucu T, Akkaya A 2013. Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Tarımsal Özellikler Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, Konya. Sayfa; 511-516.
- Erbaş DÖ, Mut Z 2013. Saf Hat Yulaf Genotiplerinin Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Konya. Sayfa; 160-168.
- Gül İ, Akıncı C, Çölkesen M 1999. Diyarbakır koşullarında uygun tane ve ot amaçlı yetiştirilebilecek yulaf çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. Sayfa; 117-125. 8-11 Haziran. KONYA.
- Hoffmann LA 1995. World production and use of oats. In: Welch. R.W., (ed.). The Oat Crop-Production and Utilization. Chapman and Hall. London. pp. 34-61.
- İnan AS, Özbaş MO, Çağırgan Mİ 2005. İnsan beslenmesinde kullanılan yulaf hatlarının tarımsal ve kalite özelikleri bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II: 1153-1155. 5-6 Eylül 2005. Antalya.
- Maral H 2009. Yulaf Çeşitlerinin Azotlu Gübrelemeye Tane Verimi, Azot Kullanımı ve Verim Özellikleri Yönünden Tepkisi. K.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş. 50s.
- Mut Z, Akay H, Sezer İ, Gülümser A, Öner F, Erbaşı ÖD 2011. Farklı Orijinli Yulaf (Avena sativa l.) Genotiplerinin Samsun Ekolojik Koşullarında Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Tespiti. 9. Tarla Bitkileri Kongresi 12-15 Eylül 2011 Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller Cilt I. Sayfa; 88-93.
- Naneli İ, Sakin MA 2017. Bazı Yulaf Çeşitlerinin (Avena sativa L.) Farklı Lokasyonlarda Verim ve Kalite Parametrelerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 26 ( Özel Sayı): 37-44. E-ISSN: 2146-8176.
- Peterson DM, Wesenberg DM, Burrup DE, Erickson CA 2005. Relationships among agronomic traits and grain composition in oat genotypes grown in different environments. Crop Science, 45(4): 1249-1255.
- Tamm I 2003. Genetic and Environmental Variation of Grain Yield of Oat Varieties. Agronomy Research, 1(1): 93-97.
- Kahraman T, Avcı R, Tülek A 2013. Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinde Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellkleri Üzerine Çeşit ve Çevrenin Etkileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Konya. Sayfa; 39-44.
- Kahraman T, Avcı R, Kurt C 2015. Trakya-Marmara Bölgesinde Bazı Yulaf (Avene sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi. Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Araştırılması. 11. Tarla Bitkileri Kongresi. 7-10 Eylül. Çanakkale. s. 204-207
- Kahraman T, Kurt C, Subaşı AS, Özderen T, Yıldız Ö, Büyükkileci C, Sanal T 2017. Trakya-Maramara Bölgesinde İnsan Beslenmesine Uygun Yulaf Genotiplerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26 (Özel Sayı) : 105-111, E-ISSN: 2146-8176
- Kara R, Dumlupınar Z, Hışır Y, Dokuyucu T, Akkaya A 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Yulaf Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007, Erzurum. S: 121-125.
- Sarı N, İmamoğlu A 2011. Menemen Ekolojik Koşullarına Uygun Yulaf Hatlarının Belirlenmesi. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 21 (1): 16-25.
- Sarı N, İmamoğlu A, Yıldız Ö 2012. Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 1: 18-32.
- Sayar MS 2017. Ülkemiz ve Bölgemizdeki Yem Bitkisi Tarımına Genel Bakış. Diyarbakır Tarım, sayfa: 30-34, Diyarbakır.
- Serin Y, Tan M 2009. “Türkiye’de Yem Bitkileri Tarımının Bugünkü Durumu”. Yem Bitkileri. Genel Bölüm, Cilt I. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir, 29-33.
- Şahin M, Akçacık AG, Aydoğan S, Hamzaoğlu S, Çeri S, Demir B 2017. Yulaf (Avena sativa spp.) Tanesinde Bazı Fiziksel Özellikler ve Besin Bileşenlerinin Tespiti. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, Journal of Bahri Dagdas Animal Research 6 (1):23-28.
- Yağbasanlar T, Çölkesen M, Kırtok Y, Kılınç M 1991. Çukurova Koşullarında Bazı Yulaf Çeşitlerinin Başlıca Tarımsal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi. 6(1): 95-110.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Temmuz 2020 |
| Kabul Tarihi | 26 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Cilt: 24 Sayı: 5 |
Cited By
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.