Research Article
Şavak Akkaraman Kuzuların Bazı Dönem Canlı Ağırlıkları, Canlı Ağırlık Artışları ve Vücut Ölçüleri ile Özellikler Arası İlişkiler
Abstract
Bu çalışmada, ekstansif şartlarda yetiştirilen Şavak Akkaraman kuzularının doğum ağırlığı, bazı dönemlerdeki canlı ağırlıkları, günlük canlı ağırlık artışları ve üç farklı dönemde yapılan vücut ölçülerine ait özellikleri belirlenmiştir. Şavak Akkaraman kuzularında doğum ağırlıkları alındıktan sonra, yaklaşık 11 günlük iken, sütten kesimde (ortalama 75 gün) ve meraya çıkış döneminde (ortalama 145 gün) olmak üzere üç kez canlı ağırlıkları alınmış ve bu tartımların yapıldığı günlerde de 12 farklı vücut ölçüsü üç defa alınmıştır. Bu dönemlerde belirlenen canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla; 3.55±0.12, 6.35±0.79, 17.33±0.73 ve 25.26±0.91 kg olarak tespit edilmiştir. Kuzularda; doğum, 30., 60., 90., 120., ve 150. gün canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla; 3.55±0.12, 9.91±0.57, 14.73±0.57, 19.88±0.82, 23.05±0.44 ve 26.42±0.72 kg olarak hesaplanmıştır. Kuzular tüm dönem boyunca ortalama 146±6 g günlük ağırlık artışı sağlamışlardır. Doğum-1. tartım, doğum-2. tartım, 1. tartım-2. tartım, doğum-3. tartım, 2. tartım-3. tartım arası günlük canlı ağırlık artışlarının ortalamaları sırasıyla 0.231±0.026, 0.179±0.009, 0.172±0.009, 0.146±0.006 ve 0.112±0.010 kg olarak bulunmuştur. Kuzularda alınan vücut ölçüleri; vücut uzunluğu, cidago yüksekliği, göğüs çevresi, göğüs derinliği, sağrı yüksekliği, sağrı genişliği, baş uzunluğu, baş genişliği, kulak uzunluğu, kulak genişliği, kuyruk uzunluğu ve incik çevresidir. Kuzunun yaşı ilerledikçe cinsiyetin, doğum tipinin, doğum ağırlığının, kendisinin ve ana yaşının etkileri azalmakta ve kaybolmakta, işletmeler arası farklılıklar ön plana çıkmaktadır. Her üç ölçüm döneminde de vücut ölçülerinin birbirleriyle ve özellikle canlı ağırlıklarla önemli, pozitif ve yüksek korelasyonlar tespit edilmekle birlikte, ilk ölçümde daha kuvvetli olan bu ilgilerin sonraki ölçümlerde giderek zayıfladığı gözlemlenmiştir.
References
- Ağdacı, V. (2013). Pırlaklarda Bazı Faktörlerin Bir Doğumdaki Kuzu Sayısı, Sütten Kesime Kadar Büyüme Özellikleri ve Yaşama Gücüne Etkisi. (Tez no 351269). [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. Akçapınar, H., Özbeyaz, C, Ünal, N., & Avcı, M. (2000), Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatların geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırklarından yaralanma imkanları I. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız X Akkaraman F1 ve Kıvırcık X Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science, 24(1), 71-79.
- Akçapınar, H., Ünal, N., & Özbeyaz, C. (2001). Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık ırklarından yararlanma imkanları II. Kuzularda bazı vücut ölçüleri ve toklularda bazı verim özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 41 (1), 25 – 33.
- Aksakal, V., & Macit, M. (2009). Faklı Yetiştirme Sistemleri Uygulanan İvesi ve Morkaraman Irkı Kuzuların Büyüme Gelişme ve Yaşama Gücü Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması: II. Altmış Günlük Yaşta Sütten Kesilen İvesi ve Morkaraman Kuzuların Büyüme Gelişme ve Yaşama Gücü Özellikleri. 6.Ulusal Zootekni Bilim Kongresi 24-26 Haziran 2009. Erzurum/Türkiye.
- Aksoy, A.R., Saatçi, M., Özbey, M. & Dalcı, M. T. (2001). Tuj Irkı Koyunların Verim Özellikleri. I. Döl Verimi ve Büyüme, Veteriner Bilim Dergisi. 17 (1), 73-77.
- Anonim. (2024). Faostat. www.faostat.org. (Alınma Tarihi; 03.06.2024).
- Avcı, H. (2019). Pırlaklarda Bazı Genetik ve Çevresel Faktörlerin Döl Verimi ve Sütten Kesim Öncesi Büyümeye Etkisinin Belirlenmesi ve Bu Özelliklere İlişkin Seleksiyon İndekslerinin Hesaplanması (Tez no 556578). [Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı], Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Baş, S., Özsoy, M.K., & Vanlı, Y. (1986). Koç Katımı Öncesi Farklı Sürelerde Yemlemenin Koyunlarda Döl Verimine, Kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücüne Etkileri. Doğa Vet. ve Hayv. Derg., 10(3), 2221-223.
- Berberoğlu, E. (2022). Balıkesir Koşullarında Yetiştirilen Pırlak Kuzuların Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçülerini Etkileyen Çevresel Faktörlerin Belirlenmesi (Tez no 745149). [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Bingöl, M., Gökdal, Ö., & Aşkın, Y. (2007). Köylü Koşullarında Yetiştirilen Norduz Kuzularının Büyüme Gelişme Özellikleri. 5. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül 2007.Van/Türkiye.
- Canatan, T., Keleş, G., Akbulut, N.K., Teke, B.E., Kan, M., Doğan. Ş., & Dağ, B. (2011). Etçi Genotiplerin Baba Hattı Olarak Kullanımı ile Elde Edilen Dağlıç Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Performansları. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 14-16 Eylül 2011). Adana/Türkiye.
- Ceyhan, A., Sezenler, T., Yüksel, M, A., & Yıldırır, M. (2013). Gökçeada Kuzuların Büyüme ve Yaşama Gücü Özellikleri Üzerine Bazı Çevre Faktörlerinin Etkisi. 8. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-7 Eylül 2013. Çanakkale/Türkiye.
- Çankaya, S., Altop, A., Kul, E. & Erener, G. (2009). Faktör Analiz Skorları Kullanılarak Karayaka Kuzularında Canlı Ağırlık Tahmini. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (2), 98-102.
- Çelikeloğlu, K. (2012). Pırlak Kuzularında Büyüme Eğrilerini Etkileyen Genetik ve Çevresel Faktörlerin Belirlenmesi ve Eğri Parametreleri Yönünden Baba Koçların Değerlendirilmesi, (Tez no 301549). Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusak Tez Merkezi.
- Çilek, S., & Gotoh, T. (2014). Effects of dam age, lamb gender, and singleton or twin status on body size of Malya Lambs in Middle Anatolia, Turkey. J. Fac. Agr., Kyushu Univ., 59 (2), 313–320.
- Çınar M., Ceyhan A. (2024). Geçiş Dönemindeki Akkaraman Koyunlarda Uygulanan Farklı Senkronizasyon Protokollerinin Döl Verimi Üzerine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 27 (5), 1217-1225
- Erol, H. & Akçadağ, H.İ. (2009). Halk Elinde Yetiştirilen Karagül Koyun Sürülerinde Bazı Verim Özellikleri, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 49(2), 91-104.
- Esenbuğa, N. (1995). Süt Protein Tipleri ile Koyunların Laktasyon Özellikleri ve Kuzuların Büyüme Karakteristikleri Arasındaki İlişkiler. (Tez no: 45059). [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- FAO (2012). Phenotypic characterization of animal genetic resources. FAO Animal Production and Health Guidelines No. 11. Rome. https://openknowledge.fao.org/handle/20.500.14283/i2686e
- Gökdal. Ö., Karakuş, F., & Ülker, H. (2003). Karakaş Koyunlarının Çeşitli Verim Özellikleri. GAP III. Tarım Kongresi 2-3 Ekim 2003. Şanlıurfa/Türkiye.
- Güngör, Ö.F., Özbeyaz, C., Ünal, N., & Akçapınar, H. (2023). Karasal iklim şartlarına adaptasyon sürecindeki Bafra kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi., 26(1), 218-225.
- Güngör. 2011. Bafra Genotipinin Ankara Şartlarında Yetiştiriciliği. (Tez no 281429). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
- Hızlı, H., Takma, Ç., & Yazgan, E. (2022). Comparison of different models for estimation of direct and maternal genetic parameters on body weights in Awassi sheep. Arch. Anim. Breed., 65, 121–128.
- Işık-Adıgüzel S., & Aksoy, A.R. (2015). The growth traits of Bafra Sheep (Chioz x Karayaka B1) at Kazım Karabekir Agriculture Centre, Van Veterinary Journal, 26(2), 93-99.
- Karaca, O., Yılmaz, O., & Cemal, İ. (2011). Karya Kuzularında Büyüme Özellikleri. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 14-16 Eylül 2011). Adana/Türkiye.
- Koncagül, S., Akça, N., Vural, E.M., Karataş, A., & Bingöl, M. (2012). Zom Koyunlarının Morfolojik Özellikleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (5), 829-837, 2012DOI:10.9775/kvfd.2012.6522.
- Koyuncu, M., Tuncel, E., & Uzun, G. (2001). Karacabey Merinosu koyunlarda doğum ağırlığı ve gebelik süresine bazı çevre faktörlerinin etkileri ve genetik parametreler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 32(2), 163-167.
- Kul, S., & Akcan, A. (2002). İvesi ve Ost-Friz x İvesi Melez (F1) Kuzularda Büyüme, Yaşama Gücü ve Bazı Vücut Ölçüleri. Uludağ Üniv. J. Fac. Vet. Med., 21, 109-114.
- Kul, S., Şeker, İ., & Yıldırım, Ö. (2007). İvesi ve Tahirova x İvesi (F1)’lerde Büyüme, Yaşama Gücü ve Bazı Beden Ölçüleri. 5. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül 2007.Van/Türkiye.
- Laçin, E., & Aksoy, A. (2003). Kars bölgesinde yetiştirilen Morkaraman ve Tuj kuzularının büyüme özelliklerinin karşılaştırılması. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 9(1), 33-37.
- Mundan, D. (2003). Akkaraman, Kıvırcık X Akkaraman G1 ve Sakız X Akkaraman G1 Koyunlarda Süt Verim Özellikleri İle Kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücü. (Tez no: 138278). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özbaşer, T, F. (2010). Orta Anadolu Şartlarında Acıpayam Koyunlarının Bazı Verim Özellikleri. (Tez no 272009). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özbey, O., & Akcan, A. (2003). Morkaraman, Kıvırcık x Morkaraman (F1) ve Sakız x Morkaraman (F1) Melez Kuzularda Verim Özellikleri I. Büyüme, Yaşam Gücü, Vücut Ölçüleri. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 9(1), 15-21
- Özbey, O., Esen, F., & Aysöndü, M.H. (2000). Kıvırcık X (Sakız X Morkaraman) F1 ve Sakız X (Kıvırcık X Morkaraman) F1 melez kuzularda verim özellikleri I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. Y.Y.Ü Vet. Derg. 11 (2), 27-33.
- Özbeyaz, C., Bilgiç, Ö.F., Kocakaya, A., & Ünal, N. (2018). Eskişehir’de yetiştirici koşullarındaki İvesi koyunlarında bazı özelliklerin incelenmesi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 58 (1), 1-6.
- Özen, D., Kocakaya, A., & Özbeyaz, A. (2021). Estimating relationship between live body weight and type traits at weaning and six months of age in Bafra lambs using canonical correlation analysis. The J. Anim. Plant Sci., 31(2), 386-393.
- Özsoy, M.K. (1983). Merinos X Morkaraman X İvesi Üçlü Melez Kuzuların Verim Özellikleri Üzerine Karşılaştırılmalı Araştırma. Doğa Bilim Dergisi., VHAG, 7, 241-255, Ankara/Türkiye.
- Öztürk. (1998) Van Yöresi Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması. (Tez no 70683). [Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Sarı, M., Önk, K., Aksoy, A.R., Tilki, M., & Işık-Adıgüzel, S. (2014). Hemşin Kuzularında büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hayvancılık Araşt. Enst. Derg., 54 (1), 15-20.
- SPSS, (2013). IBM SPSS Statistics 21.0 for Windows. Armonk, NY.
- Şahin, Ö., Boztepe, S. & Keskin, İ., (2018). Anadolu Merinosu Erkek Kuzularında Besi Dönemi Vücut Ölçülerine Ait Orta-lamalardan Canlı Ağırlık, Canlı Ağırlık Artışı ve Yem Tüketiminin Tahmini, Selçuk Journal Agr Food Sci, 32 (2), 142-145.
- Şen, M., & Uğurlu, M. (2021). Romanov Koyun Irkında Döl Verimi Özellikleri, Yaşama Gücü, Büyüme Performansı ve Bazı Vücut Ölçüleri, Atatürk Üni. Veteriner Bilimleri Derg. 16(2), 155-163.
- Şen, U., Aksoy, Y., Şirin, E., Kaptan, M., Ulutaş, Z., & Kuran, M. (2009). Türkiye’de Karayaka Koyunu. 6. Zootekni Bilim Kongresi. 24-26 Haziran 2009. 24-26 Haziran 2009. Erzurum/Türkiye.
- Şireli, H.D., & Ertuğrul, M. (2004). Dorset Down X Akkaraman (GD1), Akkaraman ve Akkaraman X GD1 genotipli kuzularda büyüme eğrilerinin logistic model ile tahmini. Tarım Bilimleri Dergisi., 10(4), 375-380.
- Tekerli, M., Akçan, A., Akıncı, Z., & Gündoğan, M. (2001). Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi Koyunlarının Afyon Koşullarındaki Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Yayın No: 34.
- TUİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu., Erişim: http://www.tuik.gov.tr/.
- Ulusan, H.O.K., & Bekyürek, T. (1996). Ramlıç ve Dağlıç Koyunlarında Doğum Ağırlığının Kalıtım ve Tekrarlanma Dereceleri ile Doğum Ağırlığını Etkileyen Bazı Faktörlerin Hesaplanması. Kafkas Üniv. Vet. Fak. 2 (2), 219-224.
- Ülker, H., Gökdal, Ö., Aygün, T., & Karakuş, F. (2004). Karakaş ve Norduz Koyunlarının Temel Üreme Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Dergisi., 14(1), 59-63.
- Ünal N. (2002). Akkaraman ve Sakız X Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü, büyüme ve bazı vücut ölçüleri. Turk Journal of Veterinary and Animal Sciences, 26, 109-116.
- Ünal, N. (1998). Orta Anadolu Merinoslarında Önemli Verim Özellikleri ve Bunların Geliştirilmesi için Bir Seleksiyon İndeksinin Hesaplanması (Tez no 80077). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Ünal, N., Akçapınar, H., Atasoy, F., & Aytac, M. (2006). Some reproductive and growth traits of crossbred genotypes produced by crossing local sheep breeds of Kıvırcık x White Karaman and Chios x White Karaman in steppe conditions, Arch. Anim. Breed., 49, 55–63.
- Vanlı, Y., & Özsoy, M.K. (1983). Saf ve Melez Kuzuların Vücut Ağırlıklarına Etkili Faktörler ve Vücut Ağırlıklarının Saf Irk Genotip Oranlarına Göre Değişimi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 14 (3-4), 91-103, Erzurum/Türkiye.
- Yakışan, MB., Yılmaz A. (2024). Diyarbakır İlinde Yetiştirilen Karakaş Koyunlarında Doğum ve Çeşitli Dönem Canlı Ağırlıkları., Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi., 4 (1), 27:40
- Yağcı, S., Baş, S., & Tatlıyer, A., (2018). Şavak Akkaraman Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Büyüme ve Yaşama Gücü Özellikleri, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 58 (2), 81-88
- Yavuz, İ. H. (2015). Akkaraman Kuzularında Yaşama Gücü, Büyüme ve Vücut Ölçüleri, (Tez no 387547) [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Yıldız, N., & Denk, H. (2006). Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması. 2. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri. F. Ü. Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(1), 29-37.
- Yılmaz, M. (2017). Bazı Koyun Irk ve Tiplerinin Kuzu Üretim Etkinliğinin Belirlenmesi. T.C. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 51s, Tekirdağ.
- Yüceer, B., Ünal, N., & Özbaşer, F, T. (2013). Halk Elinde Yetiştirilen SakızXAkkaraman G1 Koyunlarında Bazı Verim Özellikleri. 8. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-7 Eylül 2013. Çanakkale/Türkiye.
- Zülkadir, U., Şahin, Ö., Aytekin, İ. & Boztepe, S. (2008). Malya Kuzularda Canlı Ağırlık ve Bazı Vücut Ölçülerinin Tekrarlanma Dereceleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (45), 89-93.
Live Weights, Daily Live Weight Gains, and Body Measurements of Şavak Akkaraman Lambs in Some Periods and Relationships Between Traits
Abstract
In this study, the characteristics of Şavak Akkaraman lambs raised under extensive conditions, including birth weight, live weight in some periods, daily live weight gain, and body measurements taken in three different periods, were determined. After the birth weights of Şavak Akkaraman lambs were taken, their live weights were taken three times, when they were approximately 11 days old, at weaning (75 days on average), and during the pasture period (145 days on average), and on the days of these weighings, 12 different body measurements were taken three times. The live weight averages determined in these periods are, respectively It was determined as 3.55±0.12, 6.35±0.79, 17.33±0.73, and 25.26±0.91 kg. In lambs; Average live weights at birth, 30th, 60th, 90th, 120th, and 150th days, respectively; It was calculated as 3.55±0.12, 9.91±0.57, 14.73±0.57, 19.88±0.82, 23.05±0.44 and 26.42±0.72 kg. Lambs gained an average daily weight of 146±6 g throughout the entire period. Birth-1. weighing, birth-2. weighing, 1st weighing-2nd. weighing, birth-3. weighing, 2nd weighing-3rd. The means of daily live weight gains between weighings were found to be 0.231±0.026, 0.179±0.009, 0.172±0.009, 0.146±0.006, and 0.112±0.010 kg, respectively. Body measurements taken on lambs: body length, withers height, chest circumference, chest depth, rump height, rump width, head length, head width, ear length, ear width, tail length, and shin circumference. As the lamb ages, the effects of sex, birth type, birth weight, and the age of the lamb decrease and disappear, and differences between farms come to the fore. Although significant, positive, and high correlations were detected between body measurements with each other and especially with live weights in all three measurement periods, it was observed that these correlations, which were stronger in the first measurement, gradually weakened in subsequent measurements.
References
- Ağdacı, V. (2013). Pırlaklarda Bazı Faktörlerin Bir Doğumdaki Kuzu Sayısı, Sütten Kesime Kadar Büyüme Özellikleri ve Yaşama Gücüne Etkisi. (Tez no 351269). [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. Akçapınar, H., Özbeyaz, C, Ünal, N., & Avcı, M. (2000), Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatların geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık koyun ırklarından yaralanma imkanları I. Akkaraman koyunlarda döl verimi, Akkaraman, Sakız X Akkaraman F1 ve Kıvırcık X Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü ve büyüme. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science, 24(1), 71-79.
- Akçapınar, H., Ünal, N., & Özbeyaz, C. (2001). Kuzu eti üretimine uygun ana ve baba hatlarının geliştirilmesinde Akkaraman, Sakız ve Kıvırcık ırklarından yararlanma imkanları II. Kuzularda bazı vücut ölçüleri ve toklularda bazı verim özellikleri. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 41 (1), 25 – 33.
- Aksakal, V., & Macit, M. (2009). Faklı Yetiştirme Sistemleri Uygulanan İvesi ve Morkaraman Irkı Kuzuların Büyüme Gelişme ve Yaşama Gücü Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması: II. Altmış Günlük Yaşta Sütten Kesilen İvesi ve Morkaraman Kuzuların Büyüme Gelişme ve Yaşama Gücü Özellikleri. 6.Ulusal Zootekni Bilim Kongresi 24-26 Haziran 2009. Erzurum/Türkiye.
- Aksoy, A.R., Saatçi, M., Özbey, M. & Dalcı, M. T. (2001). Tuj Irkı Koyunların Verim Özellikleri. I. Döl Verimi ve Büyüme, Veteriner Bilim Dergisi. 17 (1), 73-77.
- Anonim. (2024). Faostat. www.faostat.org. (Alınma Tarihi; 03.06.2024).
- Avcı, H. (2019). Pırlaklarda Bazı Genetik ve Çevresel Faktörlerin Döl Verimi ve Sütten Kesim Öncesi Büyümeye Etkisinin Belirlenmesi ve Bu Özelliklere İlişkin Seleksiyon İndekslerinin Hesaplanması (Tez no 556578). [Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı], Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Baş, S., Özsoy, M.K., & Vanlı, Y. (1986). Koç Katımı Öncesi Farklı Sürelerde Yemlemenin Koyunlarda Döl Verimine, Kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücüne Etkileri. Doğa Vet. ve Hayv. Derg., 10(3), 2221-223.
- Berberoğlu, E. (2022). Balıkesir Koşullarında Yetiştirilen Pırlak Kuzuların Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçülerini Etkileyen Çevresel Faktörlerin Belirlenmesi (Tez no 745149). [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Bingöl, M., Gökdal, Ö., & Aşkın, Y. (2007). Köylü Koşullarında Yetiştirilen Norduz Kuzularının Büyüme Gelişme Özellikleri. 5. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül 2007.Van/Türkiye.
- Canatan, T., Keleş, G., Akbulut, N.K., Teke, B.E., Kan, M., Doğan. Ş., & Dağ, B. (2011). Etçi Genotiplerin Baba Hattı Olarak Kullanımı ile Elde Edilen Dağlıç Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Performansları. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 14-16 Eylül 2011). Adana/Türkiye.
- Ceyhan, A., Sezenler, T., Yüksel, M, A., & Yıldırır, M. (2013). Gökçeada Kuzuların Büyüme ve Yaşama Gücü Özellikleri Üzerine Bazı Çevre Faktörlerinin Etkisi. 8. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-7 Eylül 2013. Çanakkale/Türkiye.
- Çankaya, S., Altop, A., Kul, E. & Erener, G. (2009). Faktör Analiz Skorları Kullanılarak Karayaka Kuzularında Canlı Ağırlık Tahmini. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (2), 98-102.
- Çelikeloğlu, K. (2012). Pırlak Kuzularında Büyüme Eğrilerini Etkileyen Genetik ve Çevresel Faktörlerin Belirlenmesi ve Eğri Parametreleri Yönünden Baba Koçların Değerlendirilmesi, (Tez no 301549). Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusak Tez Merkezi.
- Çilek, S., & Gotoh, T. (2014). Effects of dam age, lamb gender, and singleton or twin status on body size of Malya Lambs in Middle Anatolia, Turkey. J. Fac. Agr., Kyushu Univ., 59 (2), 313–320.
- Çınar M., Ceyhan A. (2024). Geçiş Dönemindeki Akkaraman Koyunlarda Uygulanan Farklı Senkronizasyon Protokollerinin Döl Verimi Üzerine Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 27 (5), 1217-1225
- Erol, H. & Akçadağ, H.İ. (2009). Halk Elinde Yetiştirilen Karagül Koyun Sürülerinde Bazı Verim Özellikleri, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 49(2), 91-104.
- Esenbuğa, N. (1995). Süt Protein Tipleri ile Koyunların Laktasyon Özellikleri ve Kuzuların Büyüme Karakteristikleri Arasındaki İlişkiler. (Tez no: 45059). [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- FAO (2012). Phenotypic characterization of animal genetic resources. FAO Animal Production and Health Guidelines No. 11. Rome. https://openknowledge.fao.org/handle/20.500.14283/i2686e
- Gökdal. Ö., Karakuş, F., & Ülker, H. (2003). Karakaş Koyunlarının Çeşitli Verim Özellikleri. GAP III. Tarım Kongresi 2-3 Ekim 2003. Şanlıurfa/Türkiye.
- Güngör, Ö.F., Özbeyaz, C., Ünal, N., & Akçapınar, H. (2023). Karasal iklim şartlarına adaptasyon sürecindeki Bafra kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücü, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi., 26(1), 218-225.
- Güngör. 2011. Bafra Genotipinin Ankara Şartlarında Yetiştiriciliği. (Tez no 281429). [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
- Hızlı, H., Takma, Ç., & Yazgan, E. (2022). Comparison of different models for estimation of direct and maternal genetic parameters on body weights in Awassi sheep. Arch. Anim. Breed., 65, 121–128.
- Işık-Adıgüzel S., & Aksoy, A.R. (2015). The growth traits of Bafra Sheep (Chioz x Karayaka B1) at Kazım Karabekir Agriculture Centre, Van Veterinary Journal, 26(2), 93-99.
- Karaca, O., Yılmaz, O., & Cemal, İ. (2011). Karya Kuzularında Büyüme Özellikleri. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 14-16 Eylül 2011). Adana/Türkiye.
- Koncagül, S., Akça, N., Vural, E.M., Karataş, A., & Bingöl, M. (2012). Zom Koyunlarının Morfolojik Özellikleri. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 18 (5), 829-837, 2012DOI:10.9775/kvfd.2012.6522.
- Koyuncu, M., Tuncel, E., & Uzun, G. (2001). Karacabey Merinosu koyunlarda doğum ağırlığı ve gebelik süresine bazı çevre faktörlerinin etkileri ve genetik parametreler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 32(2), 163-167.
- Kul, S., & Akcan, A. (2002). İvesi ve Ost-Friz x İvesi Melez (F1) Kuzularda Büyüme, Yaşama Gücü ve Bazı Vücut Ölçüleri. Uludağ Üniv. J. Fac. Vet. Med., 21, 109-114.
- Kul, S., Şeker, İ., & Yıldırım, Ö. (2007). İvesi ve Tahirova x İvesi (F1)’lerde Büyüme, Yaşama Gücü ve Bazı Beden Ölçüleri. 5. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül 2007.Van/Türkiye.
- Laçin, E., & Aksoy, A. (2003). Kars bölgesinde yetiştirilen Morkaraman ve Tuj kuzularının büyüme özelliklerinin karşılaştırılması. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 9(1), 33-37.
- Mundan, D. (2003). Akkaraman, Kıvırcık X Akkaraman G1 ve Sakız X Akkaraman G1 Koyunlarda Süt Verim Özellikleri İle Kuzularda Büyüme ve Yaşama Gücü. (Tez no: 138278). [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özbaşer, T, F. (2010). Orta Anadolu Şartlarında Acıpayam Koyunlarının Bazı Verim Özellikleri. (Tez no 272009). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Özbey, O., & Akcan, A. (2003). Morkaraman, Kıvırcık x Morkaraman (F1) ve Sakız x Morkaraman (F1) Melez Kuzularda Verim Özellikleri I. Büyüme, Yaşam Gücü, Vücut Ölçüleri. Kafkas Üniv. Vet. Fak. Derg., 9(1), 15-21
- Özbey, O., Esen, F., & Aysöndü, M.H. (2000). Kıvırcık X (Sakız X Morkaraman) F1 ve Sakız X (Kıvırcık X Morkaraman) F1 melez kuzularda verim özellikleri I. Büyüme, yaşama gücü ve vücut ölçüleri. Y.Y.Ü Vet. Derg. 11 (2), 27-33.
- Özbeyaz, C., Bilgiç, Ö.F., Kocakaya, A., & Ünal, N. (2018). Eskişehir’de yetiştirici koşullarındaki İvesi koyunlarında bazı özelliklerin incelenmesi. Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 58 (1), 1-6.
- Özen, D., Kocakaya, A., & Özbeyaz, A. (2021). Estimating relationship between live body weight and type traits at weaning and six months of age in Bafra lambs using canonical correlation analysis. The J. Anim. Plant Sci., 31(2), 386-393.
- Özsoy, M.K. (1983). Merinos X Morkaraman X İvesi Üçlü Melez Kuzuların Verim Özellikleri Üzerine Karşılaştırılmalı Araştırma. Doğa Bilim Dergisi., VHAG, 7, 241-255, Ankara/Türkiye.
- Öztürk. (1998) Van Yöresi Hamdani Koyunlarının Verimleri ve Morfolojik Özelliklerinin Araştırılması. (Tez no 70683). [Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Sarı, M., Önk, K., Aksoy, A.R., Tilki, M., & Işık-Adıgüzel, S. (2014). Hemşin Kuzularında büyüme ve bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi. Lalahan Hayvancılık Araşt. Enst. Derg., 54 (1), 15-20.
- SPSS, (2013). IBM SPSS Statistics 21.0 for Windows. Armonk, NY.
- Şahin, Ö., Boztepe, S. & Keskin, İ., (2018). Anadolu Merinosu Erkek Kuzularında Besi Dönemi Vücut Ölçülerine Ait Orta-lamalardan Canlı Ağırlık, Canlı Ağırlık Artışı ve Yem Tüketiminin Tahmini, Selçuk Journal Agr Food Sci, 32 (2), 142-145.
- Şen, M., & Uğurlu, M. (2021). Romanov Koyun Irkında Döl Verimi Özellikleri, Yaşama Gücü, Büyüme Performansı ve Bazı Vücut Ölçüleri, Atatürk Üni. Veteriner Bilimleri Derg. 16(2), 155-163.
- Şen, U., Aksoy, Y., Şirin, E., Kaptan, M., Ulutaş, Z., & Kuran, M. (2009). Türkiye’de Karayaka Koyunu. 6. Zootekni Bilim Kongresi. 24-26 Haziran 2009. 24-26 Haziran 2009. Erzurum/Türkiye.
- Şireli, H.D., & Ertuğrul, M. (2004). Dorset Down X Akkaraman (GD1), Akkaraman ve Akkaraman X GD1 genotipli kuzularda büyüme eğrilerinin logistic model ile tahmini. Tarım Bilimleri Dergisi., 10(4), 375-380.
- Tekerli, M., Akçan, A., Akıncı, Z., & Gündoğan, M. (2001). Akkaraman, Dağlıç, Sakız ve İvesi Koyunlarının Afyon Koşullarındaki Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Yayın No: 34.
- TUİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu., Erişim: http://www.tuik.gov.tr/.
- Ulusan, H.O.K., & Bekyürek, T. (1996). Ramlıç ve Dağlıç Koyunlarında Doğum Ağırlığının Kalıtım ve Tekrarlanma Dereceleri ile Doğum Ağırlığını Etkileyen Bazı Faktörlerin Hesaplanması. Kafkas Üniv. Vet. Fak. 2 (2), 219-224.
- Ülker, H., Gökdal, Ö., Aygün, T., & Karakuş, F. (2004). Karakaş ve Norduz Koyunlarının Temel Üreme Özellikleri Bakımından Karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniv. Ziraat Fak. Tarım Bilimleri Dergisi., 14(1), 59-63.
- Ünal N. (2002). Akkaraman ve Sakız X Akkaraman F1 kuzularda yaşama gücü, büyüme ve bazı vücut ölçüleri. Turk Journal of Veterinary and Animal Sciences, 26, 109-116.
- Ünal, N. (1998). Orta Anadolu Merinoslarında Önemli Verim Özellikleri ve Bunların Geliştirilmesi için Bir Seleksiyon İndeksinin Hesaplanması (Tez no 80077). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Ünal, N., Akçapınar, H., Atasoy, F., & Aytac, M. (2006). Some reproductive and growth traits of crossbred genotypes produced by crossing local sheep breeds of Kıvırcık x White Karaman and Chios x White Karaman in steppe conditions, Arch. Anim. Breed., 49, 55–63.
- Vanlı, Y., & Özsoy, M.K. (1983). Saf ve Melez Kuzuların Vücut Ağırlıklarına Etkili Faktörler ve Vücut Ağırlıklarının Saf Irk Genotip Oranlarına Göre Değişimi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 14 (3-4), 91-103, Erzurum/Türkiye.
- Yakışan, MB., Yılmaz A. (2024). Diyarbakır İlinde Yetiştirilen Karakaş Koyunlarında Doğum ve Çeşitli Dönem Canlı Ağırlıkları., Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi., 4 (1), 27:40
- Yağcı, S., Baş, S., & Tatlıyer, A., (2018). Şavak Akkaraman Kuzuların Yetiştirici Koşullarında Büyüme ve Yaşama Gücü Özellikleri, Lalahan Hay. Araşt. Enst. Derg., 58 (2), 81-88
- Yavuz, İ. H. (2015). Akkaraman Kuzularında Yaşama Gücü, Büyüme ve Vücut Ölçüleri, (Tez no 387547) [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Yıldız, N., & Denk, H. (2006). Van Bölgesinde Halk Elinde Yetiştirilen Akkaraman Koyunlarının Çeşitli Verim Özelliklerinin Araştırılması. 2. Kirli Yapağı Verimleri, Lüle Uzunlukları, Beden Ölçüleri, Kuzuların Doğum Ağırlıkları ve Yaşama Güçleri. F. Ü. Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(1), 29-37.
- Yılmaz, M. (2017). Bazı Koyun Irk ve Tiplerinin Kuzu Üretim Etkinliğinin Belirlenmesi. T.C. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 51s, Tekirdağ.
- Yüceer, B., Ünal, N., & Özbaşer, F, T. (2013). Halk Elinde Yetiştirilen SakızXAkkaraman G1 Koyunlarında Bazı Verim Özellikleri. 8. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. 5-7 Eylül 2013. Çanakkale/Türkiye.
- Zülkadir, U., Şahin, Ö., Aytekin, İ. & Boztepe, S. (2008). Malya Kuzularda Canlı Ağırlık ve Bazı Vücut Ölçülerinin Tekrarlanma Dereceleri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (45), 89-93.
There are 58 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Sheep and Goat Breeding and Treatment |
| Journal Section | RESEARCH ARTICLE |
| Authors | |
| Early Pub Date | August 14, 2025 |
| Publication Date | |
| Submission Date | March 27, 2025 |
| Acceptance Date | July 15, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025Volume: 28 Issue: 6 |
International Peer Reviewed Journal
Free submission and publication
Published 6 times a year
KSU Journal of Agriculture and Nature
e-ISSN: 2619-9149