Araştırma Makalesi
İn Vivo Double Haploid Tekniği ile Yerel Çeşitlerden Elde Edilen Haploid Bitkilerin Saf Hat Olarak Kullanilabilirliğinin Belirlenmesi
Öz
Double haploid (DH) teknolojisi son yıllarda gelişmiş ıslah programlarında yaygın olarak kullanılan bir araç haline gelmiştir. Mısır ıslahında in vivo double-haploid yöntemiyle saf hat elde etme, ıslahta zaman ve maliyet yönünden büyük avantaj sağlamakta ve ıslah süresini 6 yıl kadar kısaltmaktadır. Ayrıca daha fazla kendilenmiş hattın kolayca elde edilmesi ıslahtan elde edilecek başarı oranını artırmaktadır. Double-haploid saf hatlar %100 homozigot olmaları nedeniyle konvansiyonel yöntemle elde edilmiş kendilenmiş hatlara kıyasla daha yüksek genetik stabiliteye sahiptirler. Araştırmada maternal in vivo double-haploid yönteminin yukarıda sayılan avantajlarından faydalanılması hedeflenmiş ve haploid tohumlara kromozom katlaması tekniği başarıyla uygulanmıştır. DH tekniği ile geliştirilen n kromozomlu 12 adet haploid genotip, 2019 yılında Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri bölümüne ait laboratuvar, bitki yetiştirme kabini ve sera koşullarında incelenmiştir. Çalışmada kullanılan 12 genotipte kromozom katlanma işlemi başarıyla gerçekleştirilmiş ve bu genotiplere ait bazı agronomik özellikler incelenmiştir. Kendilenmiş double-haploid bitkilerde incelenen agronomik özellikler neticesinde DZM-45 ve DZM-7 genotiplerinin diğer hatlara üstünlük sağlayarak kendilenmiş hat olabilme potansiyelinde olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak Ö 2013. Diyarbakır Koşullarına Uygun Şeker Mısır (Zea Mays L. Saccharata Sturt.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 47s.
- Albayrak Ö 2019. Bazı Yerel Mısır Populasyonlarının Kurağa Tepkilerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Diyarbakır, 175s.
- Babaoğlu M 2003. Farklı Kökenli Mısır (Zea Mays L. ) Genotiplerinin Çeşitli Agronomik ve Kalite Karakterleri Bakımından Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri ABD, (Yüksek Lisans Tezi), 108s.
- Büyükerdem N İ 2005. Farklı Çinko İçerikli Gübre Uygulamalarının Şeker Mısırın (Zea Mays Saccharata Sturt.) Verim ve Agronomik Özelliklerine Etkileri. Süleymen Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta,64.
- Can M, Akman Z 2014. Uşak Ekolojik Şartlarında Farklı Azot Dozlarının Şeker Mısırın (Zea Mays Saccharata Sturt.) Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 93-101.
- Cengiz R, Cerit İ, Tezel M, Pamukçu M 2013. Kendilenmiş Hatların Elde Edilmesi. Melez Mısırla 100 Yıl Çalıştayı Kitabı. BİSAB Yayın No:1, 115-136.
- Cengiz R 2016. Türkiye’de Kamu Mısır Araştırmaları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):304-310 Derleme (Rewiev)
- Cerıt İ, Cömertpay G, Oyucu R, Çakır B, Hatıpoğlu R, Ozkan H 2016. Melez Mısır Islahında In-Vivo Katlanmış Haploid Tekniğinde Kullanılan Farklı Inducer Genotiplerin Haploid İndirgeme Oranların Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 25 (özel sayı): 52-57. 10.21566/tarbitderg.280162.
- Chaikam V, Mahuku G 2012. Double Haploid Technology in Maize Breeding: Theory and Practise. CIMMYT, Mexico, pp. 24-29.
- Chapman SC, Barreto HJ 1997. Using A Chlorophyll Meter to Estimate Specific Leaf Nitrogen Of Tropical Maize During Vegetative Growth. Agronomy Journal, 89(4): 557-562.
- Cömertpay G 2008. Yerel Mısır Populasyonlarının Morfolojik ve Dna Moleküler İşaretleyicilerinden SSR Tekniği ile Karakterizasyonu. (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 118s. Adana.
- ÇEÇEN S, Çakmakçı S, Turgut İ 1998. Bazı Kendilenmiş Mısır Hatları ve Yoklama Melezlerinin İkinci Ürün Koşullarında Karşılaştırılması. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22:209-213.
- Erdal Ş 2014. Kendilenmiş Mısır (Zea Mays L.) Hatlarının Kuraklık Stresine Tolerans Düzeylerinin Belirlenmesi ve Moleküler Karakterizasyonu (Doctoral Dissertation). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Isparta, 207s.
- Eşiyok D, Bozokalfa, MK, Uğur A. 2004. Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Şeker Mısır (Zea Mays L. Var. Saccharata) Çeşitlerinin Verim Kalite ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 1-9.
- İlarslan, RZ, Kaya İ, Kandemir PK, Bretting 2002. Genetic Variability Among Turkish Pop, Flint and Dent Corn (Zea Mays L. Spp. Mays) Races. Morphological and Agronomic Traits. Euphytica 128:173-182.
- Kırnak H, Gençoğlan C, Değirmenci V 2003. Harran Ovası Koşullarında Kısıntılı Sulamanın II. Ürün Mısır Verimine ve Bitki Gelişimine Etkisi., Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 34 (2): 117-123.
- Kırtok Y 1998. Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Basım ve Yayınevi. 445 Sayfa. İstanbul
- Koca, Y, Turgut, İ. 2012. Misirda (Zea Mays L.) Farkli Ekim Zamanlarinin Tane Verimine, Kuru Madde Birikimine, Yaprak Alani İndeksine ve Bazi Büyüme Parametrelerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (1): 1-10. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ aduziraat/issue/ 26424/278166
- Nielsen RL 2002. Post-Maturity Grain Drydown İn The Field. Agronomy Depart. Purdue Univ. 5 p. www.agry.purdue.edu/ext/corn
- Öktem A, Öktem AG 2006. Bazı Şeker Mısır (Zea Mays Saccharata Sturt.) Genotiplerinin Harran Ovası Koşullarında Verim Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 33-46.
- Öner, F. 2017. Ordu İli Yerel Mısır (Zea mays L.) Genotiplerinin Morfolojik Karakterizasyonu . Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 3 (2): 108-119. DOI: 10.24180/ijaws. 344833
- Öner F 2011. Karadeniz Bölgesindeki Yerel Mısır (Zea Mays L.) Genotiplerinin Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Samsun. 239s.
- Röber FK, Gordillo GA, Geiger HH 2005. In Vivo Haploid İnduction in Maize-Performance of New İnducers and Significance of Doubled Haploid Lines in Hybrid Breeding. Maydica, 50: 275–283.
- Ruiz De Galarreta JI, Alvarez A 2001. Morphological Classification of Maize Landraces from Northern Spain. Genetic Resources and Crop Evolution, 48: 391–400.
- Shengu MK 2017. Genetic Study of Some Maize (Zea Mays L) Genotypes in Humid Tropic of Ethiopia. International Journal of Scientific And Research Publications, 7(1): 281-287.
- Topal B 2016. Mısırda (Zea Mays L. Indentata Sturt.) Koçan Yaprağı Klorofil Miktarı ile Tane Verimi ve Verim Ögeleri Arasındaki İlişkilerin Path Analizi ile Saptanması.. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Adana 86s.
- TTSM, 2020. Milli Çeşit Listesi (Tarla Bitkisi Çeşitleri) (Field Crops). https://www.tarimorman. gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?Sayfa Id=85 (Erişim tarihi: 14.01.2020)
- Tunalı MM, Çarpıcı EB, Çelik N 2012. Farklı Azot Dozlarının Bazı Mısır Çeşitlerinde Klorofil İçeriği, Yaprak Alan İndeksi ve Tane Verimi Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 131-133.
The Availability for Inbred of Individual Obtained From Local Varieties with In Vivo Double Haploid Technique
Öz
Double haploid (DH) technology has become a widely used tool in advanced breeding programs in recent years. Obtaining an inbred line in corn breeding with the in vivo double-haploid method provides a great advantage in terms of time and cost in breeding and shortens the breeding period by 6 years. In addition, easily obtaining more inbred lines increases the success rate of breeding programme. Since double-haploid inbred lines are 100% homozygous, it has higher genetic stability compared to inbreds line obtained by conventional method. In study, it was aimed to benefit from the advantages of the maternal in vivo double-haploid method mentioned above and the chromosome doubling technique was successfully applied to haploid seeds. Twelve haploid genotypes with n chromosomes were examined and growen 2019 in the laboratory, plant growing cabin and greenhouse conditions of the Dicle University Faculty of Agriculture Field Crops Department. Chromosome doubling process was successfully performed in 12 genotypes and their agronomic parameters were investigated. As a result of the agronomic parameters examined in inbred double-haploid plants, it was observed that DZM-45 and DZM-7 genotypes were suitable to use as inbreed lines.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Albayrak Ö 2013. Diyarbakır Koşullarına Uygun Şeker Mısır (Zea Mays L. Saccharata Sturt.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, 47s.
- Albayrak Ö 2019. Bazı Yerel Mısır Populasyonlarının Kurağa Tepkilerinin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Diyarbakır, 175s.
- Babaoğlu M 2003. Farklı Kökenli Mısır (Zea Mays L. ) Genotiplerinin Çeşitli Agronomik ve Kalite Karakterleri Bakımından Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri ABD, (Yüksek Lisans Tezi), 108s.
- Büyükerdem N İ 2005. Farklı Çinko İçerikli Gübre Uygulamalarının Şeker Mısırın (Zea Mays Saccharata Sturt.) Verim ve Agronomik Özelliklerine Etkileri. Süleymen Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta,64.
- Can M, Akman Z 2014. Uşak Ekolojik Şartlarında Farklı Azot Dozlarının Şeker Mısırın (Zea Mays Saccharata Sturt.) Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 93-101.
- Cengiz R, Cerit İ, Tezel M, Pamukçu M 2013. Kendilenmiş Hatların Elde Edilmesi. Melez Mısırla 100 Yıl Çalıştayı Kitabı. BİSAB Yayın No:1, 115-136.
- Cengiz R 2016. Türkiye’de Kamu Mısır Araştırmaları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-1):304-310 Derleme (Rewiev)
- Cerıt İ, Cömertpay G, Oyucu R, Çakır B, Hatıpoğlu R, Ozkan H 2016. Melez Mısır Islahında In-Vivo Katlanmış Haploid Tekniğinde Kullanılan Farklı Inducer Genotiplerin Haploid İndirgeme Oranların Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi. 25 (özel sayı): 52-57. 10.21566/tarbitderg.280162.
- Chaikam V, Mahuku G 2012. Double Haploid Technology in Maize Breeding: Theory and Practise. CIMMYT, Mexico, pp. 24-29.
- Chapman SC, Barreto HJ 1997. Using A Chlorophyll Meter to Estimate Specific Leaf Nitrogen Of Tropical Maize During Vegetative Growth. Agronomy Journal, 89(4): 557-562.
- Cömertpay G 2008. Yerel Mısır Populasyonlarının Morfolojik ve Dna Moleküler İşaretleyicilerinden SSR Tekniği ile Karakterizasyonu. (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 118s. Adana.
- ÇEÇEN S, Çakmakçı S, Turgut İ 1998. Bazı Kendilenmiş Mısır Hatları ve Yoklama Melezlerinin İkinci Ürün Koşullarında Karşılaştırılması. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22:209-213.
- Erdal Ş 2014. Kendilenmiş Mısır (Zea Mays L.) Hatlarının Kuraklık Stresine Tolerans Düzeylerinin Belirlenmesi ve Moleküler Karakterizasyonu (Doctoral Dissertation). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Isparta, 207s.
- Eşiyok D, Bozokalfa, MK, Uğur A. 2004. Farklı Lokasyonlarda Yetiştirilen Şeker Mısır (Zea Mays L. Var. Saccharata) Çeşitlerinin Verim Kalite ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 1-9.
- İlarslan, RZ, Kaya İ, Kandemir PK, Bretting 2002. Genetic Variability Among Turkish Pop, Flint and Dent Corn (Zea Mays L. Spp. Mays) Races. Morphological and Agronomic Traits. Euphytica 128:173-182.
- Kırnak H, Gençoğlan C, Değirmenci V 2003. Harran Ovası Koşullarında Kısıntılı Sulamanın II. Ürün Mısır Verimine ve Bitki Gelişimine Etkisi., Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 34 (2): 117-123.
- Kırtok Y 1998. Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Basım ve Yayınevi. 445 Sayfa. İstanbul
- Koca, Y, Turgut, İ. 2012. Misirda (Zea Mays L.) Farkli Ekim Zamanlarinin Tane Verimine, Kuru Madde Birikimine, Yaprak Alani İndeksine ve Bazi Büyüme Parametrelerine Etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (1): 1-10. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ aduziraat/issue/ 26424/278166
- Nielsen RL 2002. Post-Maturity Grain Drydown İn The Field. Agronomy Depart. Purdue Univ. 5 p. www.agry.purdue.edu/ext/corn
- Öktem A, Öktem AG 2006. Bazı Şeker Mısır (Zea Mays Saccharata Sturt.) Genotiplerinin Harran Ovası Koşullarında Verim Karakteristiklerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(1): 33-46.
- Öner, F. 2017. Ordu İli Yerel Mısır (Zea mays L.) Genotiplerinin Morfolojik Karakterizasyonu . Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 3 (2): 108-119. DOI: 10.24180/ijaws. 344833
- Öner F 2011. Karadeniz Bölgesindeki Yerel Mısır (Zea Mays L.) Genotiplerinin Agronomik ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. (Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Samsun. 239s.
- Röber FK, Gordillo GA, Geiger HH 2005. In Vivo Haploid İnduction in Maize-Performance of New İnducers and Significance of Doubled Haploid Lines in Hybrid Breeding. Maydica, 50: 275–283.
- Ruiz De Galarreta JI, Alvarez A 2001. Morphological Classification of Maize Landraces from Northern Spain. Genetic Resources and Crop Evolution, 48: 391–400.
- Shengu MK 2017. Genetic Study of Some Maize (Zea Mays L) Genotypes in Humid Tropic of Ethiopia. International Journal of Scientific And Research Publications, 7(1): 281-287.
- Topal B 2016. Mısırda (Zea Mays L. Indentata Sturt.) Koçan Yaprağı Klorofil Miktarı ile Tane Verimi ve Verim Ögeleri Arasındaki İlişkilerin Path Analizi ile Saptanması.. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Adana 86s.
- TTSM, 2020. Milli Çeşit Listesi (Tarla Bitkisi Çeşitleri) (Field Crops). https://www.tarimorman. gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?Sayfa Id=85 (Erişim tarihi: 14.01.2020)
- Tunalı MM, Çarpıcı EB, Çelik N 2012. Farklı Azot Dozlarının Bazı Mısır Çeşitlerinde Klorofil İçeriği, Yaprak Alan İndeksi ve Tane Verimi Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 131-133.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Kasım 2020 |
| Kabul Tarihi | 22 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |
Kaynak Göster
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi