Orta Anadolu Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Zararlı Türlerin Belirlenmesi

Aydemir Barış; Mustafa Alkan; Cenk Yücel; Narin Gök

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.705894

Araştırma Makalesi

Determination of Harmful Pest Species of Leafly Vegetables in Middle Anatolia Region

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 6, 1466 - 1473, 31.12.2020

Aydemir Barış , Mustafa Alkan , Cenk Yücel , Narin Gök

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.705894

Cited By: 1

Öz

The vegetables are one of the major food groups which are consumed fresh throughout the year. Some pests have become a major problem in leaf vegetables in recent years. In order to identify these problems, the some studies were conducted between 2015 and 2017 in lettuce, parsley, mint, dill, cress, arugula and spinach growing areas of Ankara, Eskisehir and Konya provinces of the Central Anatolia Region, where the leafy vegetables are intensely produced. For this purpose, insects pest problems in the regions were managed using appropriate methods. The results indicated that the insects collected from the study belonged to the Coleoptera, Hemiptera, Lepidoptera, Thysanoptera and Diptera. The identified important harmful species were Phyllotreta atra and Phyllotreta cruciferae, on arugula and cress, and Nasonovia ribisnigri, Aphis gossypii and Helicoverpa armigera, on lettuce.

Anahtar Kelimeler

Coleoptera , Lettuce , Vegatable , Survey , Pest

Proje Numarası

BS–15/09-10/02-08 (3)

Kaynakça

Anonim 2018. Dünya Tarımsal İstatistikleri. Agristat. http://www.tarimsalistatistik.com/tr-TR/Sayfa/ ispanak-spinach (Erişim tarihi: 10.01.2020).
Akyürek B, Zeybekoğlu Ü, Görür G 2012. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüs Alanının Afit (Hemiptera: Aphididae) Türleri ve Konak Bitkileri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(2): 91-108.
Aslan MM, Uygun N, Starý P 2004. A Survey Of Aphid Parasitoids in Kahramanmaras, Turkey (Hymenoptera: Braconidae, Aphidiinae; and Hymenoptera: Aphelinidae). Phytoparasitica, 32(3): 255-263.
Aslan MM, Uygun N 2005. The Aphidophagus Coccinellid (Coleoptera: Coccinellidae) Species in Kahramanmaraş, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 29(1): 1-8.
Audısıo P, Özbek H, Antonını G, Aslan İ 2002. New Data On Distribution and Host Plants of Some Turkish Nitidulidae and Kateretidae (Coleoptera). Türk. Entomology. Derg, 26(4) : 243-250 ISSN 1010-6960.
Barber MD, Moores GD, Tatchell GM, Vice WE, Denholm I 1999. Insecticide Resistance in The Currant-Lettuce Aphid Of Nasonovia Ribisnigri (Homoptera:Aphididae) İnu.K. Bull. Entomol. Res. 89: 17-23.
Blackman RL, Eastop VF 2019. Aphids of The World’s Plants. An Online İdentification and İnformation Guide. http://www.aphidsonworldsplants.info/ Introduction.htm (Access date 15.09.2019).
Bolu H, Özgen İ, Çınar M 2005. Dominancy of İnsect Families and Species Recorded in Almond Orchards of Turkey. Acta Phytopathologica Et Entomologica Hungarica, 40(1-2): 145-157.
Bora T, Karaca İ 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yardımcı Ders Kitabı, No:167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova, 43 s.
Çıraklı A, Görür G, Işık M 2008. Denizli İl Merkezinde Belirlenen Afit (Hemiptera: Aphididae) Türleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22(44): 12-18.
Düzgüneş Z 1980. Küçük arthropodların toplanması, saklanması ve mikroskobik preparatlarının hazırlanması. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Ankara.
Düzgüneş Z, Tuatay N 1956. Türkiye Aphidleri. Ziraat Vekaleti, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara.
Fao 2017. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 16.01.2020).
Giray H 1980. A List of The İnjurious İnsects On Anise (Pirnpinella Anisum L.) in The Aegean Region (Turkey). Türkiye Entomoloji Dergisi, 4(1): 49-57.
Görür G 2008. Türkiye Afit Faunasının Son Durumu ve Afitlerin Ekonomik Önemi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1): 17-22.
Görür G, Akyıldırım H, Olcabey G, Akyürek B 2012. The Aphid Fauna of Turkey: An Updated Checklist. Arch. Biol. Sci., Belgrade, 64(2): 675-692.
Güçlü Ş, Kavaz H, Güçlü C, Özdemir I 2015. Aphids (Hemiptera: Aphididae) and their parasitoids on ornamental trees and shrubs in Erzurum, Turkey. Turkish Journal of Entomology, 39(1): 3-9.
Gülperçin N, Tezcan S 2016. Türkiye Orman Ekosistemlerinin Elateridae (Insecta: Coleoptera) Faunasi Üzerinde Bir Değerlendirme. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 18(1): 132-144.
Kabalak M, Sert O 2005. Ankara İli Elateridae (Coleoptera) familyası türleri üzerinde faunistik çalışmalar. Türkiye entomoloji dergisi, 29(1): 49-60.
Kabalak M, Sert O 2009. A new Agriotes species (Coleoptera: Elateridae) from Turkey. Turkish Journal of Zoology, 33(4): 451-455.
Kabalak M, Sert O 2012. Research on Three Click Beetles Species from Turkey (Coleoptera: Elateridae). Turkish Journal of Entomology, 36(4): 501-505.
Kaya K, Kornoşor S 2008. The Lepidopterous Pest Species, Their Parasitoids and Population Dynamics of The Important Ones in Winter Vegetables Areas in Hatay Province. Turkish Journal of Entomology, 32(3): 195-210.
Kaygın AT, Görür G, Çota F 2008. Contribution to the Aphid (Homoptera: Aphididae) Species Damaging on Woody Plants in Bartın, Türkiye. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 2: 83-86.
Kovanci B, Gençer NS, Kovanci OB, Akgül HC 2004. Bursa Ili Çilek Alanlarında Bulunan Melolonthidae, Cetonlldae, Buprestidae ve Elateridae (Coleoptera) Familyalarına Bağlı Türler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28(2): 141-150.
Morales I, María Diaz B, Hermoso De Mendoza A, Nebreda M, Fereres A 2013. The Development of An Economic Threshold for Nasonovia Ribisnigri (Hemiptera: Aphididae) On Lettuce in Central Spain. Journal of Economic Entomology, 106: 891–898. https://doi.org/10.1603/EC12275.
Nebreda M, Michelena JM, Fereres A 2005. Sea-Sonal Abundance of Aphid Species on Lettuce Crops in Central Spain and İdentifcation of Their Main Parasitoids.J. Plant Dis. Protect. 112: 405- 415.
Nuessly GS, Webb SE 2019. Insect Management for Leafy Vegetables. An Online İdentification and İnformation Guide. http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/ IG/IG16100.pdf (Access date 11.01.2020)
Ölmez S, Ulusoy MR 2002. Diyarbakır İlinde Aphidoidea Üst Familyasına Bağlı Türlerin Predatörlerinin Belirlenmesi, 463 S. Türkiye V. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri (4-7 Eylül, 2002, Erzurum), 237-246 s.
Öztemiz S, Ercan FS, Tunçbilek AŞ 2008. Türkiye’de Trichogramma (Hymenoptera: Trichogrammatidae) Türleri, Konukçuları ve Sistematiğindeki Son Gelişmeler. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 29(3):1-7.
Palumbo JC 2000. Seasonal Abundance and Control of The Lettuce Aphid, Nasonovia Ribisnigri, on Head Lettuce in Arizona. Vegetable Report, University of Arizona College of Agriculture, Yuma, Usa.
Sert O, Kabalak M 2017. Contributions to the Fauna of Elateridae (Coleoptera) of Turkey with Adescription of A New Species and Two New Records. Turkish Journal of Entomology, 41(1): 87-93.
Soylu S, Sertkaya E, Üremiş İ, Bozkurt A, Kurt Ş 2017. Hatay İli Marul ( Lactuca sativa L.) Ekim Alanlarında Görülen Önemli Hastalık Etmenleri, Zararlı ve Yabancı Ot Türleri ve Yaygınlık Durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 23-33.
Stufkens MAW, Teulon DAJ 2003. Distribution, Host Range and Flight Pattern of the Lettuce Aphid in New Zealand. N.Z. Plant Prot. 56: 27-32.
Tuatay N, Remaudiere G 1964. Premiere Contribution Au Cataloque Des Aphidida (Hom.) De La Turquie. Rev. Pathol. Vég. Ento. Agric. Fr. 43(4): 243-27.
Tuik 2018. Bitkisel Üretim İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 10.01.2020).
Yel M 2000. Pieris rapae (L.) (Lepidoptera: Pieridae)’ nin Erkek Üreme Sisteminin Anatomik Histolojik Yapısı. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 57(2): 87-94.

Orta Anadolu Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Zararlı Türlerin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 6, 1466 - 1473, 31.12.2020

Aydemir Barış , Mustafa Alkan , Cenk Yücel , Narin Gök

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.705894

Cited By: 1

Öz

Sebzeler tüm yıl taze olarak tüketilen önemli besin grupları arasında yer almaktadır. Son yıllarda yaprağı yenen sebzelerde bazı zararlılar önemli sorun olarak ortaya çıkmıştır. Bu sorunların tespit edilmesi amacı ile Orta Anadolu Bölgesi’nde yaprağı yenen sebzelerin yoğun olarak üretiminin yapıldığı Ankara, Eskişehir ve Konya illerinde marul, maydanoz, nane, dereotu, tere, roka ve ıspanakta üretimi kısıtlayan zararlıların tespit edilmesi amacıyla çalışmalar 2015 ve 2017 yılları arasında yürütülmüştür. Bu amaçla sürveyler belirlenen illerde tarla döneminde zararlıların bulunduğu bitkilerden uygun yöntemlerle toplanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda toplanan böceklerin Coleoptera, Hemiptera, Lepidoptera, Thysanoptera ve Diptera takımına ait zararlılar olduğu saptanmıştır. Roka ve terede zararlı olan Toprak pireleri Phyllotreta atra ve Phyllotreta cruciferae ve marulda ise Nasonovia ribisnigri, Aphis gossypii, Helicoverpa armigera tespit edilen zararlılar arasından önemli türler olarak yer aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Coleoptera , Marul , Sebze , Survey , Zararlı

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Numarası

BS–15/09-10/02-08 (3)

Teşekkür

Bu makalenin bir bölümü “Determination of Flea Beetle Species Which is Harmful on Arugula and Cress in Ankara, Konya and Eskişehir Province of Turkey” Kastamonu’da düzenlenen Internatıonal Ecology 2018’de sözlü sunu olarak sunulmuştur. Bu proje Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen “Orta Anadolu Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Hastalık, Zararlı ve Yabancı Otların Belirlenmesi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar” isimli ve BS–15/09-10/02-08 (3) numaralı projenin bir bölümünü oluşturmaktadır. Hemiptera Dr. Işıl ÖZDEMİR ve Dr. Gülten YAZICI, Lepidoptera Dr. Mustafa ÖZDEMİR, Coleoptera Diğdem Coral ŞAHİN, Thsanoptera Prof. Dr. Ekrem ATAKAN’a zararlı türlerin teşhisleri için teşekkür ederiz.

Kaynakça

Anonim 2018. Dünya Tarımsal İstatistikleri. Agristat. http://www.tarimsalistatistik.com/tr-TR/Sayfa/ ispanak-spinach (Erişim tarihi: 10.01.2020).
Akyürek B, Zeybekoğlu Ü, Görür G 2012. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüs Alanının Afit (Hemiptera: Aphididae) Türleri ve Konak Bitkileri. Türkiye Entomoloji Bülteni, 2(2): 91-108.
Aslan MM, Uygun N, Starý P 2004. A Survey Of Aphid Parasitoids in Kahramanmaras, Turkey (Hymenoptera: Braconidae, Aphidiinae; and Hymenoptera: Aphelinidae). Phytoparasitica, 32(3): 255-263.
Aslan MM, Uygun N 2005. The Aphidophagus Coccinellid (Coleoptera: Coccinellidae) Species in Kahramanmaraş, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 29(1): 1-8.
Audısıo P, Özbek H, Antonını G, Aslan İ 2002. New Data On Distribution and Host Plants of Some Turkish Nitidulidae and Kateretidae (Coleoptera). Türk. Entomology. Derg, 26(4) : 243-250 ISSN 1010-6960.
Barber MD, Moores GD, Tatchell GM, Vice WE, Denholm I 1999. Insecticide Resistance in The Currant-Lettuce Aphid Of Nasonovia Ribisnigri (Homoptera:Aphididae) İnu.K. Bull. Entomol. Res. 89: 17-23.
Blackman RL, Eastop VF 2019. Aphids of The World’s Plants. An Online İdentification and İnformation Guide. http://www.aphidsonworldsplants.info/ Introduction.htm (Access date 15.09.2019).
Bolu H, Özgen İ, Çınar M 2005. Dominancy of İnsect Families and Species Recorded in Almond Orchards of Turkey. Acta Phytopathologica Et Entomologica Hungarica, 40(1-2): 145-157.
Bora T, Karaca İ 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yardımcı Ders Kitabı, No:167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova, 43 s.
Çıraklı A, Görür G, Işık M 2008. Denizli İl Merkezinde Belirlenen Afit (Hemiptera: Aphididae) Türleri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22(44): 12-18.
Düzgüneş Z 1980. Küçük arthropodların toplanması, saklanması ve mikroskobik preparatlarının hazırlanması. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, Ankara.
Düzgüneş Z, Tuatay N 1956. Türkiye Aphidleri. Ziraat Vekaleti, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara.
Fao 2017. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 16.01.2020).
Giray H 1980. A List of The İnjurious İnsects On Anise (Pirnpinella Anisum L.) in The Aegean Region (Turkey). Türkiye Entomoloji Dergisi, 4(1): 49-57.
Görür G 2008. Türkiye Afit Faunasının Son Durumu ve Afitlerin Ekonomik Önemi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1): 17-22.
Görür G, Akyıldırım H, Olcabey G, Akyürek B 2012. The Aphid Fauna of Turkey: An Updated Checklist. Arch. Biol. Sci., Belgrade, 64(2): 675-692.
Güçlü Ş, Kavaz H, Güçlü C, Özdemir I 2015. Aphids (Hemiptera: Aphididae) and their parasitoids on ornamental trees and shrubs in Erzurum, Turkey. Turkish Journal of Entomology, 39(1): 3-9.
Gülperçin N, Tezcan S 2016. Türkiye Orman Ekosistemlerinin Elateridae (Insecta: Coleoptera) Faunasi Üzerinde Bir Değerlendirme. Journal of Bartin Faculty of Forestry, 18(1): 132-144.
Kabalak M, Sert O 2005. Ankara İli Elateridae (Coleoptera) familyası türleri üzerinde faunistik çalışmalar. Türkiye entomoloji dergisi, 29(1): 49-60.
Kabalak M, Sert O 2009. A new Agriotes species (Coleoptera: Elateridae) from Turkey. Turkish Journal of Zoology, 33(4): 451-455.
Kabalak M, Sert O 2012. Research on Three Click Beetles Species from Turkey (Coleoptera: Elateridae). Turkish Journal of Entomology, 36(4): 501-505.
Kaya K, Kornoşor S 2008. The Lepidopterous Pest Species, Their Parasitoids and Population Dynamics of The Important Ones in Winter Vegetables Areas in Hatay Province. Turkish Journal of Entomology, 32(3): 195-210.
Kaygın AT, Görür G, Çota F 2008. Contribution to the Aphid (Homoptera: Aphididae) Species Damaging on Woody Plants in Bartın, Türkiye. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 2: 83-86.
Kovanci B, Gençer NS, Kovanci OB, Akgül HC 2004. Bursa Ili Çilek Alanlarında Bulunan Melolonthidae, Cetonlldae, Buprestidae ve Elateridae (Coleoptera) Familyalarına Bağlı Türler. Türkiye Entomoloji Dergisi, 28(2): 141-150.
Morales I, María Diaz B, Hermoso De Mendoza A, Nebreda M, Fereres A 2013. The Development of An Economic Threshold for Nasonovia Ribisnigri (Hemiptera: Aphididae) On Lettuce in Central Spain. Journal of Economic Entomology, 106: 891–898. https://doi.org/10.1603/EC12275.
Nebreda M, Michelena JM, Fereres A 2005. Sea-Sonal Abundance of Aphid Species on Lettuce Crops in Central Spain and İdentifcation of Their Main Parasitoids.J. Plant Dis. Protect. 112: 405- 415.
Nuessly GS, Webb SE 2019. Insect Management for Leafy Vegetables. An Online İdentification and İnformation Guide. http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/ IG/IG16100.pdf (Access date 11.01.2020)
Ölmez S, Ulusoy MR 2002. Diyarbakır İlinde Aphidoidea Üst Familyasına Bağlı Türlerin Predatörlerinin Belirlenmesi, 463 S. Türkiye V. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri (4-7 Eylül, 2002, Erzurum), 237-246 s.
Öztemiz S, Ercan FS, Tunçbilek AŞ 2008. Türkiye’de Trichogramma (Hymenoptera: Trichogrammatidae) Türleri, Konukçuları ve Sistematiğindeki Son Gelişmeler. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 29(3):1-7.
Palumbo JC 2000. Seasonal Abundance and Control of The Lettuce Aphid, Nasonovia Ribisnigri, on Head Lettuce in Arizona. Vegetable Report, University of Arizona College of Agriculture, Yuma, Usa.
Sert O, Kabalak M 2017. Contributions to the Fauna of Elateridae (Coleoptera) of Turkey with Adescription of A New Species and Two New Records. Turkish Journal of Entomology, 41(1): 87-93.
Soylu S, Sertkaya E, Üremiş İ, Bozkurt A, Kurt Ş 2017. Hatay İli Marul ( Lactuca sativa L.) Ekim Alanlarında Görülen Önemli Hastalık Etmenleri, Zararlı ve Yabancı Ot Türleri ve Yaygınlık Durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 23-33.
Stufkens MAW, Teulon DAJ 2003. Distribution, Host Range and Flight Pattern of the Lettuce Aphid in New Zealand. N.Z. Plant Prot. 56: 27-32.
Tuatay N, Remaudiere G 1964. Premiere Contribution Au Cataloque Des Aphidida (Hom.) De La Turquie. Rev. Pathol. Vég. Ento. Agric. Fr. 43(4): 243-27.
Tuik 2018. Bitkisel Üretim İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 10.01.2020).
Yel M 2000. Pieris rapae (L.) (Lepidoptera: Pieridae)’ nin Erkek Üreme Sisteminin Anatomik Histolojik Yapısı. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 57(2): 87-94.

Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Aydemir Barış 0000-0003-3509-5700 Mustafa Alkan 0000-0001-7125-2270 Cenk Yücel 0000-0001-5223-9257 Narin Gök 0000-0003-1889-5896
Proje Numarası	BS–15/09-10/02-08 (3)
Yayımlanma Tarihi	31 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi	20 Mart 2020
Kabul Tarihi	4 Haziran 2020
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2020 Cilt: 23 Sayı: 6

Kaynak Göster

APA	Barış, A., Alkan, M., Yücel, C., Gök, N. (2020). Orta Anadolu Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Zararlı Türlerin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23(6), 1466-1473. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.705894