Aydın İlindeki Veteriner Hekimlerin Hayvan Refahı Algısı

İsa Birli; Tahir Emek; Yavuz Akbaş

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.1538769

Araştırma Makalesi

Animal Welfare Perception of Veterinarians in Aydin Province

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 1, 274 - 284, 12.02.2025

İsa Birli , Tahir Emek , Yavuz Akbaş

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1538769

Cited By: 1

Öz

Changes in legal requirements and consumer demands have made animal welfare a rising value. This survey study was conducted in 2020 to determine the perceptions and attitudes of 139 veterinarians working in public institutions in Aydin province regarding animal welfare. 97.1% of survey respondents reported welfare problems in farm animals. According to the survey results it was determined that important welfare problems were related to animal housing (75.4%), care and feeding (44.6%) and that animal welfare was important in terms of animal health (87.1%), product quality (92.1%) and human health (87.1%). It has been observed that the greatest responsibility in ensuring animal welfare belongs to animal owners (%67.6), politicians (%15.8), and animal breeders (%7.2), and welfare problems occur due to the lack of knowledge of animal owners and breeders (89.9%), economic reasons (55.4%), legal regulations (51.1%) and public insensitivity (46%). Participants in the survey reported that they consider animal welfare when purchasing animal products (%59), and that choosing these products would positively affect their view on animal welfare. Participants stated that they would like to see on the labels whether animal products are produced under welfare conditions (%87.8), and that they would be willing to pay more for the product (%79.1), if they were raised in accordance with welfare. As a result, to achieve animal production that takes animal welfare into account, all stakeholders must be trained on welfare and field practices must be regularly and adequately monitored for compliance with legislation.

Anahtar Kelimeler

Animal welfare , Animal health , Human health , Legislation , Inspection

Kaynakça

Acar, M., Konyalı, A. (2015) Süt sığırı işletmelerinde hayvan refahı gözlemleri. 9. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 3-5 Eylül 2015, Konya, Aybil Yayınevi, s.422-430.
Altınçekiç, Ö.Ş., Koyuncu, M. (2012a) Çiftlik hayvanları ve stres. Hayvansal Üretim 53(1), 27-37.
Altınçekiç, Ö.Ş., Koyuncu, M. (2012b) Çiftlik hayvanlarında refahın iyileştirilmesinde yetiştiricinin rolü. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1), 131-141.
Anadolu Ajansı (AA) (2021) ‘Osmanlı’da hayvan hakları’ tarihi belgelerde. https://www.aa.com.tr/tr/ gundem/osmanlida-hayvan-haklari-tarihi-belgelerde/2300146 (Alınma tarihi: Şubat 2024).
Animal Agriculture Alliance (AAA) (2004) Consumers attitudes about animal welfare: 2004 national public opinion survey.
Antalyalı, A.A. (2007) Avrupa birliği ve türkiye'de hayvan refahı uygulamaları. TC. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. AB Uzmanlık Tezi. Ankara, 162s.
Blokhuis, H., Miele, M., Veissier, I., Jones, B. (2013). Improving Farm Animal Welfare. www.WageningenAcademic.com/welfarequality (Alınma tarihi: Ocak 2024).
Bozkurt, Z. (2016) Çiftlik düzeyinde hayvan refahı değerlendirmesi için bilimsel yaklaşımlar. Kocatepe Veterinary Journal 9(3), 236-246.
Bozkurt, Z., Koçak, S. (2017). Gıdalarda hayvan refahı etiketlemesi. Kocatepe Veterinary Journal 10(4), 337-349.
Bozkurt, Z., Koçak, S., Gücüyener Hacan, Ö., Çelikeloğlu, K., Tekerli, M., Erdoğan, M. (2018) Koyunculuk işletmelerinde çiftçi eğitim ihtiyaçlarının analizi: hayvan refahı yönetimi. Uluslararası Veteriner ve Hayvan Araştırmaları Dergisi 1(1), 23-26.
Cameron, T.A., Naald, B.V. (2011). Willingness to pay for other species' well-being. Ecological Economics 70, 1325–1335.
Canan, S. (2023) İşletmelerde hayvan refahının ekonomik yönlerinin değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 13(4), 3021-3029.
Çelik, Ş., Tanman, T., & Aygün, T., (2024) Hanehalkının et tüketim alışkanlıkları ve hayvan refahı hakkındaki görüşlerinin çoklu uyum analizi ile değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 27 (5), 1202-1216. DOI:10.18016/ ksutarimdoga.vi.1329484.
Demirel, A.F., Çak, B. (2016) Türkiye ve Avrupa Birliği’nde ilgili mevzuatlar açısından hayvan refahı Uygulamalarının Gıda Güvenliğindeki Önemi. Van Veterinary Journal 27(2), 111-116.
Gökcam, Ö., Yelken, N., Çal, H., Akünal, T., Koşkan, Ö. (2012) Üniversite öğrencilerinin hayvan refahina bakış açısı: Isparta örneği. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası VIII. Öğrenci Kurultayı (1-2 Aralık 2012) Bildirileri, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara, 48-57.
İkiz, F., Püskülcü, H., Eren, Ş. (2000). İstatistiğe giriş. Barış Yayınları. Fakülteler Kitabevi. İzmir, Türkiye.
İzci C, Çuhadar Erdal F, Yıldız M (2021) Süt sığırlarında topallık: Hayvan refahı ve davranışına etkisi üzerine bir değerlendirme. Ege Universitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 58(4), 629-639, https://doi.org/ 10.20289/zfdergi.870888.
İzmirli, S. (2009) Türkiye’de veteriner hekimler, veteriner hekimliği öğrencileri, hayvan sahipleri ve toplumun hayvan gönenci (refahı) tutumlari üzerine anket çalışması. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, 131s.
Kılıç, İ., Bozkurt, Z., Tekerli, M., Koçak, S., Çelikeloğlu, K. (2013) Afyonkarahisar ili koyunculuk işletmeleri çalışanlarının hayvan refahını etkileyen faktörlerle ilgili algıları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 53(1) 29-38.
Lagerkvist, C.J., Hess, S. (2011) A Meta-analysis of consumer willingness to pay for farm animal welfare. European Review of Agricultural Economics 38(1), 55-78, https://doi.org/10.1093/erae/jbq043.
Menteş̧ Gürler A., Osmanağaoğlu, Ş. (2009) Türkiye’de hayvanları koruma kanununun tarihsel gelişimi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 15(3), 325-330, https://doi.org/10.9775/kvfd.2008.62-A.
Olesena, I., Alfnesb, F., Røraa, M.B., Kolstada, K. (2010) Eliciting consumers' willingness to pay for organic and welfare-labelled salmon ın a non-hypothetical choice experiment. Livestock Science 127(2-3), 218–226. https://doi.org/10.1016/j.livsci.2009.10.001.
Özdemir, G., Singin, E. (2016) Sığırlarda barınak, nakil ve insan-hayvan etkileşimi gibi bazı faktörlerin hayvan refahı üzerine etkileri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 13(3), 215-222.
Sağmanlıgil, V., Cengiz, F., Salgırlı, Y., Atasoy, F., Ünal, N., Petek, M. (2015) Hayvan davranışları ve refahı. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, T.C. Anadolu Üniversitesi yayini no: 2332, Açıköğretim Fakültesi yayini no: 1329, Eskişehir, 225s.
Sert, H., Uzmay, A. (2017) Dünya’da hayvan refahı uygulamalarının ekonomik ve sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4(4), 263-276.
Şahanoğlu, E., Koçak, S. (2014). Afyonkarahisar ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları yönünden değerlendirilmesi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 54(2), 47-55.
Turan, Ö. (2018) Büyükbaş ve kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde olası hayvan refahı uygulamalarına yönelik tüketici tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bursa, 154s.
Yıbar, A., Çetin, E. (2013) Hayvan refahının et kalitesi üzerine etkileri. Uludag Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 32(2), 31-37.

Aydın İlindeki Veteriner Hekimlerin Hayvan Refahı Algısı

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 1, 274 - 284, 12.02.2025

İsa Birli , Tahir Emek , Yavuz Akbaş

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1538769

Cited By: 1

Öz

Yasal gereksinimler ve tüketici isteklerindeki değişimler hayvan refahını yükselen bir değer haline getirmiştir. Bu anket çalışması, 2020 yılında Aydın ili kamu kurumlarında görevli 139 veteriner hekimin hayvan refahı konusundaki algı ve tutumlarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ankete katılanların %97.1’i çiftlik hayvanlarında refahla ilgili sorunlar olduğunu bildirmiştir. Anket sonuçlarına göre önemli refah problemlerinin barınak koşulları (%75.4) ile bakım-besleme şartlarından (%44.6) kaynaklandığını, hayvan refahının hayvan sağlığı (%87.1) yanında ürün kalitesi (%92.1) ve insan sağlığı (%87.1) açısından da önemli olduğunu ortaya koymuştur. Hayvan refahının sağlanmasında en büyük sorumluluğun hayvan sahiplerine (%67.6), politikacılara (%15.8) ve hayvan bakıcılarına (%7.2) ait olduğu, refah problemlerinin hayvan sahipleri ile bakıcılarının bilgisizliği (%89.9), ekonomik sebepler (%55.4), yasal mevzuat (%51.1) ve kamuoyu duyarsızlığı (%46) sonucu oluştuğu saptanmıştır. Ankete katılanlar hayvansal ürünleri satın alırken hayvan refahını düşündüklerini (%59) ve bu ürünlerin tercih edilmesinin hayvan refahına bakışı olumlu yönde etkileyeceğini bildirmişlerdir. Katılımcılar, hayvansal ürünlerin refah koşullarında üretilip üretilmediklerini ürün etiketlerinde görmek istediklerini (%87.8) ve refaha uygun yetiştirilmişlerse ürüne daha fazla ücret ödemeyi kabul edebileceklerini (%79.1) ifade etmişlerdir. Sonuç olarak, hayvan refahını dikkate alan bir hayvansal üretimin başarılabilmesi için tüm paydaşların refah konusunda eğitilmesi ve uygulamalarının ilgili mevzuata uyumunun ise düzenli ve yeterli denetlenmesi gerekir.

Anahtar Kelimeler

Hayvan refahı , Hayvan sağlığı , İnsan sağlığı , Mevzuat , Denetim

Etik Beyan

Makale yazarları aralarında herhangi bir çıkar çatışması olmadığını beyan ederler.

Teşekkür

Aydın ilinin farklı ilçelerinde kamu personeli olarak görev yapan ve anketimize katılan 139 veteriner hekime katkılarından dolayı teşekkür ederiz.

Kaynakça

Acar, M., Konyalı, A. (2015) Süt sığırı işletmelerinde hayvan refahı gözlemleri. 9. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 3-5 Eylül 2015, Konya, Aybil Yayınevi, s.422-430.
Altınçekiç, Ö.Ş., Koyuncu, M. (2012a) Çiftlik hayvanları ve stres. Hayvansal Üretim 53(1), 27-37.
Altınçekiç, Ö.Ş., Koyuncu, M. (2012b) Çiftlik hayvanlarında refahın iyileştirilmesinde yetiştiricinin rolü. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1), 131-141.
Anadolu Ajansı (AA) (2021) ‘Osmanlı’da hayvan hakları’ tarihi belgelerde. https://www.aa.com.tr/tr/ gundem/osmanlida-hayvan-haklari-tarihi-belgelerde/2300146 (Alınma tarihi: Şubat 2024).
Animal Agriculture Alliance (AAA) (2004) Consumers attitudes about animal welfare: 2004 national public opinion survey.
Antalyalı, A.A. (2007) Avrupa birliği ve türkiye'de hayvan refahı uygulamaları. TC. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. AB Uzmanlık Tezi. Ankara, 162s.
Blokhuis, H., Miele, M., Veissier, I., Jones, B. (2013). Improving Farm Animal Welfare. www.WageningenAcademic.com/welfarequality (Alınma tarihi: Ocak 2024).
Bozkurt, Z. (2016) Çiftlik düzeyinde hayvan refahı değerlendirmesi için bilimsel yaklaşımlar. Kocatepe Veterinary Journal 9(3), 236-246.
Bozkurt, Z., Koçak, S. (2017). Gıdalarda hayvan refahı etiketlemesi. Kocatepe Veterinary Journal 10(4), 337-349.
Bozkurt, Z., Koçak, S., Gücüyener Hacan, Ö., Çelikeloğlu, K., Tekerli, M., Erdoğan, M. (2018) Koyunculuk işletmelerinde çiftçi eğitim ihtiyaçlarının analizi: hayvan refahı yönetimi. Uluslararası Veteriner ve Hayvan Araştırmaları Dergisi 1(1), 23-26.
Cameron, T.A., Naald, B.V. (2011). Willingness to pay for other species' well-being. Ecological Economics 70, 1325–1335.
Canan, S. (2023) İşletmelerde hayvan refahının ekonomik yönlerinin değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 13(4), 3021-3029.
Çelik, Ş., Tanman, T., & Aygün, T., (2024) Hanehalkının et tüketim alışkanlıkları ve hayvan refahı hakkındaki görüşlerinin çoklu uyum analizi ile değerlendirilmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 27 (5), 1202-1216. DOI:10.18016/ ksutarimdoga.vi.1329484.
Demirel, A.F., Çak, B. (2016) Türkiye ve Avrupa Birliği’nde ilgili mevzuatlar açısından hayvan refahı Uygulamalarının Gıda Güvenliğindeki Önemi. Van Veterinary Journal 27(2), 111-116.
Gökcam, Ö., Yelken, N., Çal, H., Akünal, T., Koşkan, Ö. (2012) Üniversite öğrencilerinin hayvan refahina bakış açısı: Isparta örneği. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası VIII. Öğrenci Kurultayı (1-2 Aralık 2012) Bildirileri, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara, 48-57.
İkiz, F., Püskülcü, H., Eren, Ş. (2000). İstatistiğe giriş. Barış Yayınları. Fakülteler Kitabevi. İzmir, Türkiye.
İzci C, Çuhadar Erdal F, Yıldız M (2021) Süt sığırlarında topallık: Hayvan refahı ve davranışına etkisi üzerine bir değerlendirme. Ege Universitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 58(4), 629-639, https://doi.org/ 10.20289/zfdergi.870888.
İzmirli, S. (2009) Türkiye’de veteriner hekimler, veteriner hekimliği öğrencileri, hayvan sahipleri ve toplumun hayvan gönenci (refahı) tutumlari üzerine anket çalışması. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, 131s.
Kılıç, İ., Bozkurt, Z., Tekerli, M., Koçak, S., Çelikeloğlu, K. (2013) Afyonkarahisar ili koyunculuk işletmeleri çalışanlarının hayvan refahını etkileyen faktörlerle ilgili algıları. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 53(1) 29-38.
Lagerkvist, C.J., Hess, S. (2011) A Meta-analysis of consumer willingness to pay for farm animal welfare. European Review of Agricultural Economics 38(1), 55-78, https://doi.org/10.1093/erae/jbq043.
Menteş̧ Gürler A., Osmanağaoğlu, Ş. (2009) Türkiye’de hayvanları koruma kanununun tarihsel gelişimi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 15(3), 325-330, https://doi.org/10.9775/kvfd.2008.62-A.
Olesena, I., Alfnesb, F., Røraa, M.B., Kolstada, K. (2010) Eliciting consumers' willingness to pay for organic and welfare-labelled salmon ın a non-hypothetical choice experiment. Livestock Science 127(2-3), 218–226. https://doi.org/10.1016/j.livsci.2009.10.001.
Özdemir, G., Singin, E. (2016) Sığırlarda barınak, nakil ve insan-hayvan etkileşimi gibi bazı faktörlerin hayvan refahı üzerine etkileri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 13(3), 215-222.
Sağmanlıgil, V., Cengiz, F., Salgırlı, Y., Atasoy, F., Ünal, N., Petek, M. (2015) Hayvan davranışları ve refahı. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, T.C. Anadolu Üniversitesi yayini no: 2332, Açıköğretim Fakültesi yayini no: 1329, Eskişehir, 225s.
Sert, H., Uzmay, A. (2017) Dünya’da hayvan refahı uygulamalarının ekonomik ve sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4(4), 263-276.
Şahanoğlu, E., Koçak, S. (2014). Afyonkarahisar ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları yönünden değerlendirilmesi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 54(2), 47-55.
Turan, Ö. (2018) Büyükbaş ve kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde olası hayvan refahı uygulamalarına yönelik tüketici tercihlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bursa, 154s.
Yıbar, A., Çetin, E. (2013) Hayvan refahının et kalitesi üzerine etkileri. Uludag Universitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 32(2), 31-37.

Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Hayvan Refahı
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	İsa Birli 0009-0008-7885-6518 Tahir Emek 0009-0009-7451-5668 Yavuz Akbaş 0000-0001-6863-6732
Erken Görünüm Tarihi	30 Ocak 2025
Yayımlanma Tarihi	12 Şubat 2025
Gönderilme Tarihi	26 Ağustos 2024
Kabul Tarihi	26 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2025 Cilt: 28 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA	Birli, İ., Emek, T., & Akbaş, Y. (2025). Aydın İlindeki Veteriner Hekimlerin Hayvan Refahı Algısı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 28(1), 274-284. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1538769