Redirecting to http://dergipark.org.tr/_fragment?_hash=_thN-2B2LtuiRKVvgm7KiBEoPhWKO9VJkfH9GZN7wfY&_path=id%3D1644395%26_format%3Dhtml%26_locale%3Dtr%26_controller%3DApp%255CController%255CSite%255CArticleController%253A%253AesiArticleStats.
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Bazı Aspir Çeşitlerinde Farklı Ekim Normu Uygulamalarının Verim ve Verim Özelliklerine Etkileri

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 4, 1054 - 1070, 04.07.2028

Güngör Yılmaz , Saziye Dökülen

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1644395

Öz

Bu araştırma, Tokat/Kazova şartlarında farklı ekim normlarının bazı aspir çeşitlerinde verim ve verim özelliklerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma 2017 ve 2019 yıllarında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü yürütülmüştür. Araştırmada sıra arası 20 cm olarak kullanılmış, ana parsellerde çeşitler (Asol, Balcı, Dinçer, Linas, Olas, Remzibey, Shifa), alt parsellerde ekim normları (80, 120, 160, 200 tohum/m2) yer almıştır. İncelenen özellikler bitki boyu, ilk dal yüksekliği, dal sayısı, tabla sayısı, tabla başına tohum sayısı, bin tohum ağırlığı, dekara tohum verimi, yağ oranı ve dekara yağ verimi parametreleridir. Elde edilen sonuçlara göre, her iki yılda da tüm parametreler çeşit ve ekim normu faktörlerinden önemli şekilde etkilenmişlerdir. Dekara en yüksek tohum verimleri denemenin her iki yılında da Dinçer çeşidinden sırasıyla 268.6 ve 154.1 kg/da şeklinde gerçekleşmiştir. Ekim normları bakımından her iki yılda da tohum verimleri sırasıyla 198.0 ve 134.1 kg/da ile 80 tohum/m2 uygulamasından elde edilmiştir. Tohumdaki yağ oranları uygulanan farklı ekim normlarından etkilenmemekle birlikte, deneme yılının ilk yılında Balcı (%35.7) ve Olas (%36.3), ikinci yılında ise Linas (%31.4) çeşitlerinde daha yüksek olmuştur. Sonuç olarak, Tokat Kazova şartlarında, Dinçer ve Shifa çeşitlerinin 80 tohum/m2 olacak şekilde ekilmesi durumunda, dekara daha yüksek tohum ve ham yağ verimlerinin alındığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aspir Carthamus tinctorius L. Ekim normu Tohum verimi Yağ oranı

Kaynakça

  • Ahadi, K., Kenarsari, M. J., & Rokhzadi, A. (2011). Effects of sowing date and planting density on growth and yield of safflower cultivars as second crop. Advances in Environmental Biology 5(9), 2756-2760.
  • Akış, R. (2013). Iğdır Ovası Kıraç Koşullarda Farklı Azot Dozlarını ve Sıra Üzeri Mesafelerin Aspir Verim ve Verim Unsurlari Üzerine Etkisi (Tez no 360665). [Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Aktaş, H. (2022). Van Koşullarında Yeni Geliştirilen Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi (Tez no 707248). [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Al-Juheıshy, W.K.S. (2024). Effect of row spacıng on growth and yield traits of safflower (Carthamus tinctorius L.). SABRAO Journal of Breeding and Genetics 56(2), 858-866. http://doi.org/10.54910/sabrao2024.56.2.36
  • Al-Hasnawi, A.S.A.A., Al-refai, S.I., & Al-Tahir, F.M. (2024). Analyze the effects of planting distances on the performance of Safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties. 7th International Conference on Agriculture, Environment, and Food Security 1302, 012011. http://doi.org/10.1088/1755-1315/1302/1/012011
  • Amoghein, R.S., Tobeh, A., & Somarin, S.J. (2012). Effect of plant density on phenology and oil yield of safflower herb under irrigated and rainfed planting systems. Journal of Medicinal Plants Research 6 (12), 2493-2503. http://doi.org/10.5897/JMPR12.004
  • Arslan, B. (2007). The path analysis of yield and its components in safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Biological Sciences 7(4), 668-672. http://doi.org/10.3923/jbs.2007.668.672
  • Arslan, B. & Culpan, E. (2018). Identification of suitable safflower genotypes for the development of new cultivars with high seed yield, oil content and oil quality. Azarian Journal Agriculture 5(5), 133-141.
  • Babaoğlu, M. (2010). Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Aspir Bölge Verim Denemesi. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Araştırma Projeleri Raporları, Edirne.
  • Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of Psychology 3(2), 77-85. https://doi.org/10.1111/j.2044-8317.1950.tb00285.x
  • Baydar, H., & Erbas, S. (2007). Safflower breeding for edible oil and biodiesel production in Turkey (Sözlü Bildiri). 1th National Oil Crops and Biodiesel Symposium. Samsun, Turkey, 28-31 May 2007, ss. 378-386.
  • Beyyavas, V., Haliloglu, H., Copur, O., & Yılmaz, A. (2011). Determination of seed yield and yield components of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars, lines and populations under the semi-arid conditions. African Journal of Biotechnology 10(4), 527-534. http:/doi.org/10.5897/AJB09.1395
  • Bidgoli, A.M., Akbari, G.A., Mirhadi, M.J., Zand, E., & Soufizadeh, S. (2006). Path analysis of the relationships between seed yield and some morphological and phenological traits in safflower (Carthamus tinctorius L.). Euphytica 148, 261-268. https://doi.org/10.1007/s10681-005-9019-x
  • Buçak, M. (2019). Aspir Bitkisinde Farklı Azot Dozları ve Uygulama Zamanlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri (Tez no 554877). [Yükseklisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Culpan, E. (2023). Effect of sowing dates on seed yield, yield traits and oil content of safflower in northwest Turkey, Turk Journal Field Crops 28(1), 87-93. https://doi.org/10.17557/tjfc.1194005
  • De Oliveira Neto, S.S., Zeffa, D.M., Freiria, G. H., Zoz, T., da Silva, C. J., Zanotto, M. D., Sobrinho, R.L., Alamri, S.A., Okla, MK., & AbdElgawad, H. (2022). Adaptability and stability of safflower genotypes for oil production. Plants 11(5), 708. https://doi.org/10.3390/plants11050708
  • Elfadl, E., Reinbrecht, C., Frick, C., & Claupein, W. (2009). Optimization of nitrogen rate and seed density for safflower (Carthamus tinctorius L.) production under low-input farming conditionsin temperate climate. Field Crops Research 114 (1), 2-13.
  • El-Lattief, E.A. (2012). Evaluation of 25 Safflower genotypes for seed and oil yields under arid environment in upper Egypt. Asian Journal Crop Science 4(2),72-79.
  • Emongor, V. (2010). Safflower (Carthamus tinctorius L.) the underutilized and neglected crop: A review. Asian J. Plant Sci. 9(6), 299–306.
  • Emongor, V., Oagile, O., & Kedikanetswe, B. (2013). Effects of plant population on growth, development and oil yield of safflower. Journal of Agricultural Science and Technology B. 3,:321-333.
  • Emongor, V.E., Oagile, O., & Kedikanetswe, B. (2015). Effects of plant population and season on growth and development of safflower (Carthamus tinctorius L.) as an ornamental plant. International Symposium on Ornamentals ın Africa 1077, 35-45. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2015.1077.3
  • Emongor, V. & Oagile, O. (2017). Safflower production; impression house publication: Gaborone, Botswana, ISBN 978-99968-0-607-0.
  • Erbaş, S., Tonguç, M., & Şanlı, A. (2016). Variations ın the agronomic and quality characteristics of domestic and foreign safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes, Turkish Journal Field Crops 21(1), 110-119.
  • Erbaş, S. & Baydar, H. (2017). Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de yaprak dikenliliği ve çiçek renginin genetiği. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi 32(2), 244 -248. https://doi.org/10.7161/omuanajas.321085
  • Gencer, O., Sinan, N., & Gülyaşar, F. (1987). Çukurova’da sulanmayan alanlarda yetiştirilebilecek aspir (Carthamus tinctorius L.)’de uygun sıra aralığının saptanması üzerinde bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2), 54-68.
  • Gilbert, J. (2008). International safflower production In: Knights SE and Potter TD, editors. Proceedings of VIIth International Safflower Conference, Wagga-Australia, 3-6 November 2008. http://www. australianoilseeds.com.
  • Gonzalez, J.L., Schneither, A.A., Riveland, N.R., & Johnson, B.L. (1994). Response of hybrid and open-pollinated safflower to plant population, Agronomy Journal 86 (6), 1070-1073. https://doi.org/10.2134/ agronj1994.00021962008600060070x
  • Hamza, M. (2015). Influence of different plant densities on crop yield of six safflower genotypes under Egyptian newly reclaimed soils conditions. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 8(2), 168-173.
  • Ismayıl-Zada, L. (2018). Farklı Ekim Normlarının Aspir Bitkisinin (Carthamus tinctorius L.) Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi ( Tez no 541073). [Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kaya, M.D., İpek, A., & Özdemir, A. (2003). Effects of different soil salinity levels on germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius L.). Tr. J. Agri. and Forestry 27(4), 221-227.
  • Katar, D., Arslan, Y. Kodaş, R., Subaşı, İ., & Katar, N. (2016). Determining of performances on different characteristics in Safflower (Carthamus tinctorius) genotypes under organic and conventional production systems. Biological Diversity and Conservation 9(1),172-181.
  • Kedikanetswe, B. (2012). Effect of plant population on growth, development and oil yield of safflower (Carthamus tinctorius L.). Master of Science Thesis, Faculty of Agriculture, University of Botswana, 70p.
  • Koç, H., Güneş, A., & Aydoğan, S. (2017). Konya şartlarında seleksiyon ile geliştirilen aspir hatlarının verim ve verim unsurları bakımından değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg. 20(Özel Sayı), 181-185. https://doi.org/10.18016/ksudobil.349191
  • Koç, H. (2019).Determination of Optımum Sowıng Dates of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in Dry Conditions. Fresenius Environmental Bulletin. 28(9), 6453-6459.
  • Kolsarıcı, Ö., Allusoğlu, S., & Kaya, M.D. (2003). Buğday-aspir ekim nöbetinde toprak işleme ve azotlu gübrelemenin aspirde tohum verimi ve verim öğelerine etkileri (Sözlü Bildiri). Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 13-17 Ekim 2003, ss. 228-234.
  • Koutroubas, S.D., Papakosta, D.K., & Doitsinis, A. (2004). Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre-anthesis assimilates to safflower yield. Field Crops Res. 90(2), 263-274. http://dx.doi.org/10.1016/j.fcr.2004.03.009
  • Köse, A., & Bilir, Ö. (2017).The ınfluence of row spacing and seeding rate on yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.). Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 26(1), 45-52.
  • Licata, M., Farruggia, D., Lacuzzi, N., Matteo, R., Tuttolomondo, T., & Di Miceli, G. (2023). Effects of genotype and climate on productive performance of high oleic Carthamus tinctorius L. under rainfed conditions in a semi-arid environment of Sicily (Italy). Plants 12(9), 1733. https://doi.org/10.3390/plants12091733
  • Lloveras, J., Manent, J., Viudas, J., Lo¨ pez, A., & Santiveri, P. (2004). Seeding rate influence on yield and yield components of irrigated winter wheat in a .Mediterranean climate. Agronomy Journal 96(5), 1258-1265. https://doi.org/10.2134/agronj2004.1258
  • Mariod, A.A., Ahmed, S.Y., Abdelwahab, S.I., Cheng, S.F., Eltom, A.M., Yagoub, S.O., & Gouk, S.W. (2012). Effects of roasting and boiling on the chemical composition, amino acids and oil stability of safflower seeds. International Journal of Food Science & Technology 47(8), 1737-1743. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2012.03028.x
  • Moatshe, O.G., Emongor, V.E., Balole, T.V., & Tshwenyane, S.O. (2016). Yield and yield components of safflower as influenced by genotype and plant density grown in the semi-arid conditions of Botswana. Scientific Journal of Crop Science 5(9), 125-136.
  • Moghaddasi, M.S. & Omidi, A.H. (2015). Determination of optimum row-spacing and plant density in goldasht safflower variety. Scientific Papers. Series A. Agronomy LVIII, 301-306.
  • Oruç, H. (2014). Seçilmiş Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarından Tokat Şartlarında Ümitvar Çeşit Adaylarının Belirlenmesi (Tez no 430841). [Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Omidi Tabrizi, A.H. (2000). Correlation between traits and path analysis for grain and oil yield in spring safflower. Sesame and Safflower Newsletter 15,78-82.
  • Omidi, A.H., Khazaei, H., & Hongbo, S. (2009). Variation for some important agronomic traits in 100 spring safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. American-Euroasian J. Agric. Environ. Sci. 5(6),791-795.
  • Omidi, A.H., Khazaei, H., Monneveux, P., & Stoddard, F. (2012). Effect of cultivar and water regime on yield and yield components in safflower (Carthamus tinctorius L.). Turkish Journal of Agriculture Forestry 17(1),10-15.
  • Oad, F.C., Samo, M.A., Qayyum, S.M., & Oad, N.L. (2002). Inter and intra row spacingeffect on the growth, seed yield and oil content of safflower (Carthamus tinctorius L.). Asian Journal of Plant Sciences 1(1), 18-19.
  • Oruç, H., & Yılmaz G., 2019. The determination of the superior lines some selected safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes in winter and summer sowing under Tokat-Turkey ecological conditions. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University 36(1), 55-66.
  • Özaşık, İ., Kaya, M.D., & Kulan, E.G. (2019). The Optimum Plant Density for Vigorous Seed Production in Safflower. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology 7(2) 301-305, https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i2.301-305.2275
  • Öztürk, Ö. (2003). Konya Ekolojik Şartlarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Azotlu Gübre Dozlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri (Sözlü Bildiri). Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, 13-17 Ekim 2003, ss. 235-238.
  • Öztürk, E., Özer, H., & Polat, T. (2008). Growth and yield of safflower genotypes grown under irrigated and non-irrigated conditions in a highland environment. Plant Soil and Environtment 54(10), 453-460.
  • Patanèa, C., Cosentinoa, S.L., Calcagnob, S., Pulvirentic, L., & Siracusac, L. (2020). How do sowing time and plant density affect the pigments safflomins and carthamin in florets of safflower? Industrial Crops & Products 148(202),112313, https://doi.org/10.1016/j.indcrop
  • Pattar, V.K. & Patil, R.. (2020). Correlation and path analysis in safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 9(4),1717-1719.
  • Polat, T. (2007). Farklı Sıra Aralıkları ve Azot Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi (Tez no 199528). [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Ranga Rao, V., Ramachandram, M., & Arunachalam, V. (1977). An analysis of association of components of yield and oil in safflower (Carthamus tinctorius L.), Theoretical and Applied Genetics 5(4), 185-191.
  • Reddy, M.V.S., P. Chand, P.,Vidyadhar, B., & Devi, I.S.L. (2004). Estimation of genetic parameters for yield and its component in F4 generation of safflower (Carthamus tinctorius L.). Prog. Agric 4(1),16-18.
  • Safavi, S.A., Pourdad, S.S., Safavi, S.M., & Safavi, A.S. (2011). Heritability and genetic gain of some morphological traits in safflower (Carthamus tinctorius L.). American J. Sci. Res. 17, 14-18.
  • Sampaio, M.C., Santos, R.F., Bassegio, D., Vasconselos, E.S., Silveira, L., Galant Lenz, N.B., Lewandosk, C.F., & Tokuro, L.K. (2017). Effect of plant density on oil yield of safflower. African Journal of Agricultural Research 12 (25), 2147-2152.
  • Sefaoğlu, F. (2017). Farklı Ekim Normları ve Sıra Arası Mesafelerin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi (Tez no 470846). [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Sefaoğlu, F. & Özer, H. (2022). Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to planting rate and row spacing in a high altitude enviroment. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi, 5(1),17-26. https://doi.org/10.55257/ethabd.1090609
  • Shahrokhnia, M.H., & Sepaskhah, A.R. (2017). Physiologic and agronomic traits in safflower under various irrigation strategies, planting methods and nitrogen fertilization. Industrial Crops and Products 95, 126-139.
  • Süer, İ.E. (2011). Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinde Farklı Gelişme Dönemlerinde Yapılan Sulamaların Verim Ve Bazı Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi (Tez no 285255). [Yükseklisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Şeker, T. (2019). Türkiye’deki Yerli Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Kuru Koşullarda Verim Ve Bazı Kalite Performanslarının Belirlenmesi (Tez No 784571). [Yükseklisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Şerefoğlu, A.H. (2009). Kahramanmaraş Koşullarda Farklı Sıra Üzeri Mesafelerinde Ekilen Aspir Bitkisinin Verimliliği ve Yağ Asidi Kompozisyonu Üzerine Potasyum Uygulamasının Etkisi. (Tez No 252570). [Yükseklisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Umrani, N.K., & Bhoi, P.G. (1984). Effect of plant density on growth and yield of safflower under two rainfall situations. Indian Journal of Agronomy 29(3), 282-286.
  • Uysal, N., Baydar, H., & Erbaş, S.(2006). Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(1),52-63.
  • Weiss, E.A. (2000). Oilseed Crops IInd Edition Blackwell Sci. Ltd. 364 pages, Victoria, Australia.
  • Vaghar, M.S., Shamsi, L., Kobraee. S., & Behrooz, R. (2014). "The effect of planting row interval and plant density on the phonological traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) dryland conditions. International Journal of Biosciences (IJB) 4(12), 202-208.
  • Yau, S.K. (2009). Seed rate effects on rainfed and irrigated safflower yield in Eastern Mediterranean. The Open Agriculture Journal 3(1), 32-36.
  • Yavuz, V. (2019). Farklı Ekim Sıklıklarının Aspir Bitkisinde Bazı Tarımsal Özellikler ile Yaprak Alan İndeksi ve Işık Tutma Etkinliği Üzerine Etkisi. (Tez No 604853). [Yükseklisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitütüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Yeilaghi, H., Arzani, A., Ghaderian, M., Fotovat, R., Feizi, M., & Pourdad, S.S. (2012). Effect of salinity on seed oil content and fatty acid composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Food Chemistry 130 (3), 618–625. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2011.07.085
  • Yurtsever, N. (1984). Deneysel İstatistik Metotları. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Teknik Yayın No: 56, Ankara.
  • Zarei, G., Shamsi, H., & Fazeli, F. (2011). Effect of planting density on yield and yield components of safflower cultivars in spring planting. World Academy of Science, Engineering and Technology 5(12), 929-931.

Effects of Different Sowing Norm Applications on Yield and Yield Characteristics of Some Safflower Varieties

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 4, 1054 - 1070, 04.07.2028

Güngör Yılmaz , Saziye Dökülen

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1644395

Öz

This research was conducted to determine the effects of different sowing norms on yield and yield characteristics of some safflower cultivars under Tokat/Kazova conditions. The study was conducted in 2017 and 2019 with three replications according to the split-plot experimental design in randomized blocks. In the research, row spacing was used as 20 cm, varieties (Asol, Balcı, Dinçer, Linas, Olas, Remzibey, Remzibey, Shifa) were placed in the main plots and sowing norms (80, 120, 160, 200 seeds/m2) were placed in the sub-plots. The characteristics examined are plant height, first branch plants, number of branches, head number, number of seeds per head, thousand seed weight, seed yield per decare, oil content and oil yield per decare. According to the results obtained, all parameters were significantly affected by variety and sowing norm factors in both years. The highest seed yields per decare were realized as 268.6 and 154.1 kg/da from Dinçer variety in both years of the experiment, respectively. In terms of sowing norms, seed yields in both years were obtained from 80 seeds/m2 treatment with 198.0 and 134.1 kg/da, respectively. Although seed oil content was not affected by the different planting norms, it was higher in Balci (35.7%) and Olas (36.3%) in the first year of the experiment and in Linas (31.4%) in the second year. As a result, it was determined that higher seed and crude oil yields were obtained when Dinçer and Shifa varieties were planted with 80 seeds/m2 under Tokat Kazova conditions.

Anahtar Kelimeler

Safflower Carthamus tinctorius L. Sowing norm Seed yield Oil content

Kaynakça

  • Ahadi, K., Kenarsari, M. J., & Rokhzadi, A. (2011). Effects of sowing date and planting density on growth and yield of safflower cultivars as second crop. Advances in Environmental Biology 5(9), 2756-2760.
  • Akış, R. (2013). Iğdır Ovası Kıraç Koşullarda Farklı Azot Dozlarını ve Sıra Üzeri Mesafelerin Aspir Verim ve Verim Unsurlari Üzerine Etkisi (Tez no 360665). [Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Aktaş, H. (2022). Van Koşullarında Yeni Geliştirilen Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi (Tez no 707248). [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Al-Juheıshy, W.K.S. (2024). Effect of row spacıng on growth and yield traits of safflower (Carthamus tinctorius L.). SABRAO Journal of Breeding and Genetics 56(2), 858-866. http://doi.org/10.54910/sabrao2024.56.2.36
  • Al-Hasnawi, A.S.A.A., Al-refai, S.I., & Al-Tahir, F.M. (2024). Analyze the effects of planting distances on the performance of Safflower (Carthamus tinctorius L.) varieties. 7th International Conference on Agriculture, Environment, and Food Security 1302, 012011. http://doi.org/10.1088/1755-1315/1302/1/012011
  • Amoghein, R.S., Tobeh, A., & Somarin, S.J. (2012). Effect of plant density on phenology and oil yield of safflower herb under irrigated and rainfed planting systems. Journal of Medicinal Plants Research 6 (12), 2493-2503. http://doi.org/10.5897/JMPR12.004
  • Arslan, B. (2007). The path analysis of yield and its components in safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Biological Sciences 7(4), 668-672. http://doi.org/10.3923/jbs.2007.668.672
  • Arslan, B. & Culpan, E. (2018). Identification of suitable safflower genotypes for the development of new cultivars with high seed yield, oil content and oil quality. Azarian Journal Agriculture 5(5), 133-141.
  • Babaoğlu, M. (2010). Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Aspir Bölge Verim Denemesi. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Araştırma Projeleri Raporları, Edirne.
  • Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of Psychology 3(2), 77-85. https://doi.org/10.1111/j.2044-8317.1950.tb00285.x
  • Baydar, H., & Erbas, S. (2007). Safflower breeding for edible oil and biodiesel production in Turkey (Sözlü Bildiri). 1th National Oil Crops and Biodiesel Symposium. Samsun, Turkey, 28-31 May 2007, ss. 378-386.
  • Beyyavas, V., Haliloglu, H., Copur, O., & Yılmaz, A. (2011). Determination of seed yield and yield components of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars, lines and populations under the semi-arid conditions. African Journal of Biotechnology 10(4), 527-534. http:/doi.org/10.5897/AJB09.1395
  • Bidgoli, A.M., Akbari, G.A., Mirhadi, M.J., Zand, E., & Soufizadeh, S. (2006). Path analysis of the relationships between seed yield and some morphological and phenological traits in safflower (Carthamus tinctorius L.). Euphytica 148, 261-268. https://doi.org/10.1007/s10681-005-9019-x
  • Buçak, M. (2019). Aspir Bitkisinde Farklı Azot Dozları ve Uygulama Zamanlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri (Tez no 554877). [Yükseklisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Culpan, E. (2023). Effect of sowing dates on seed yield, yield traits and oil content of safflower in northwest Turkey, Turk Journal Field Crops 28(1), 87-93. https://doi.org/10.17557/tjfc.1194005
  • De Oliveira Neto, S.S., Zeffa, D.M., Freiria, G. H., Zoz, T., da Silva, C. J., Zanotto, M. D., Sobrinho, R.L., Alamri, S.A., Okla, MK., & AbdElgawad, H. (2022). Adaptability and stability of safflower genotypes for oil production. Plants 11(5), 708. https://doi.org/10.3390/plants11050708
  • Elfadl, E., Reinbrecht, C., Frick, C., & Claupein, W. (2009). Optimization of nitrogen rate and seed density for safflower (Carthamus tinctorius L.) production under low-input farming conditionsin temperate climate. Field Crops Research 114 (1), 2-13.
  • El-Lattief, E.A. (2012). Evaluation of 25 Safflower genotypes for seed and oil yields under arid environment in upper Egypt. Asian Journal Crop Science 4(2),72-79.
  • Emongor, V. (2010). Safflower (Carthamus tinctorius L.) the underutilized and neglected crop: A review. Asian J. Plant Sci. 9(6), 299–306.
  • Emongor, V., Oagile, O., & Kedikanetswe, B. (2013). Effects of plant population on growth, development and oil yield of safflower. Journal of Agricultural Science and Technology B. 3,:321-333.
  • Emongor, V.E., Oagile, O., & Kedikanetswe, B. (2015). Effects of plant population and season on growth and development of safflower (Carthamus tinctorius L.) as an ornamental plant. International Symposium on Ornamentals ın Africa 1077, 35-45. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2015.1077.3
  • Emongor, V. & Oagile, O. (2017). Safflower production; impression house publication: Gaborone, Botswana, ISBN 978-99968-0-607-0.
  • Erbaş, S., Tonguç, M., & Şanlı, A. (2016). Variations ın the agronomic and quality characteristics of domestic and foreign safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes, Turkish Journal Field Crops 21(1), 110-119.
  • Erbaş, S. & Baydar, H. (2017). Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de yaprak dikenliliği ve çiçek renginin genetiği. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi 32(2), 244 -248. https://doi.org/10.7161/omuanajas.321085
  • Gencer, O., Sinan, N., & Gülyaşar, F. (1987). Çukurova’da sulanmayan alanlarda yetiştirilebilecek aspir (Carthamus tinctorius L.)’de uygun sıra aralığının saptanması üzerinde bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2(2), 54-68.
  • Gilbert, J. (2008). International safflower production In: Knights SE and Potter TD, editors. Proceedings of VIIth International Safflower Conference, Wagga-Australia, 3-6 November 2008. http://www. australianoilseeds.com.
  • Gonzalez, J.L., Schneither, A.A., Riveland, N.R., & Johnson, B.L. (1994). Response of hybrid and open-pollinated safflower to plant population, Agronomy Journal 86 (6), 1070-1073. https://doi.org/10.2134/ agronj1994.00021962008600060070x
  • Hamza, M. (2015). Influence of different plant densities on crop yield of six safflower genotypes under Egyptian newly reclaimed soils conditions. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 8(2), 168-173.
  • Ismayıl-Zada, L. (2018). Farklı Ekim Normlarının Aspir Bitkisinin (Carthamus tinctorius L.) Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi ( Tez no 541073). [Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kaya, M.D., İpek, A., & Özdemir, A. (2003). Effects of different soil salinity levels on germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius L.). Tr. J. Agri. and Forestry 27(4), 221-227.
  • Katar, D., Arslan, Y. Kodaş, R., Subaşı, İ., & Katar, N. (2016). Determining of performances on different characteristics in Safflower (Carthamus tinctorius) genotypes under organic and conventional production systems. Biological Diversity and Conservation 9(1),172-181.
  • Kedikanetswe, B. (2012). Effect of plant population on growth, development and oil yield of safflower (Carthamus tinctorius L.). Master of Science Thesis, Faculty of Agriculture, University of Botswana, 70p.
  • Koç, H., Güneş, A., & Aydoğan, S. (2017). Konya şartlarında seleksiyon ile geliştirilen aspir hatlarının verim ve verim unsurları bakımından değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg. 20(Özel Sayı), 181-185. https://doi.org/10.18016/ksudobil.349191
  • Koç, H. (2019).Determination of Optımum Sowıng Dates of Safflower (Carthamus tinctorius L.) in Dry Conditions. Fresenius Environmental Bulletin. 28(9), 6453-6459.
  • Kolsarıcı, Ö., Allusoğlu, S., & Kaya, M.D. (2003). Buğday-aspir ekim nöbetinde toprak işleme ve azotlu gübrelemenin aspirde tohum verimi ve verim öğelerine etkileri (Sözlü Bildiri). Türkiye V. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 13-17 Ekim 2003, ss. 228-234.
  • Koutroubas, S.D., Papakosta, D.K., & Doitsinis, A. (2004). Cultivar and seasonal effects on the contribution of pre-anthesis assimilates to safflower yield. Field Crops Res. 90(2), 263-274. http://dx.doi.org/10.1016/j.fcr.2004.03.009
  • Köse, A., & Bilir, Ö. (2017).The ınfluence of row spacing and seeding rate on yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.). Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 26(1), 45-52.
  • Licata, M., Farruggia, D., Lacuzzi, N., Matteo, R., Tuttolomondo, T., & Di Miceli, G. (2023). Effects of genotype and climate on productive performance of high oleic Carthamus tinctorius L. under rainfed conditions in a semi-arid environment of Sicily (Italy). Plants 12(9), 1733. https://doi.org/10.3390/plants12091733
  • Lloveras, J., Manent, J., Viudas, J., Lo¨ pez, A., & Santiveri, P. (2004). Seeding rate influence on yield and yield components of irrigated winter wheat in a .Mediterranean climate. Agronomy Journal 96(5), 1258-1265. https://doi.org/10.2134/agronj2004.1258
  • Mariod, A.A., Ahmed, S.Y., Abdelwahab, S.I., Cheng, S.F., Eltom, A.M., Yagoub, S.O., & Gouk, S.W. (2012). Effects of roasting and boiling on the chemical composition, amino acids and oil stability of safflower seeds. International Journal of Food Science & Technology 47(8), 1737-1743. https://doi.org/10.1111/j.1365-2621.2012.03028.x
  • Moatshe, O.G., Emongor, V.E., Balole, T.V., & Tshwenyane, S.O. (2016). Yield and yield components of safflower as influenced by genotype and plant density grown in the semi-arid conditions of Botswana. Scientific Journal of Crop Science 5(9), 125-136.
  • Moghaddasi, M.S. & Omidi, A.H. (2015). Determination of optimum row-spacing and plant density in goldasht safflower variety. Scientific Papers. Series A. Agronomy LVIII, 301-306.
  • Oruç, H. (2014). Seçilmiş Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarından Tokat Şartlarında Ümitvar Çeşit Adaylarının Belirlenmesi (Tez no 430841). [Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Omidi Tabrizi, A.H. (2000). Correlation between traits and path analysis for grain and oil yield in spring safflower. Sesame and Safflower Newsletter 15,78-82.
  • Omidi, A.H., Khazaei, H., & Hongbo, S. (2009). Variation for some important agronomic traits in 100 spring safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. American-Euroasian J. Agric. Environ. Sci. 5(6),791-795.
  • Omidi, A.H., Khazaei, H., Monneveux, P., & Stoddard, F. (2012). Effect of cultivar and water regime on yield and yield components in safflower (Carthamus tinctorius L.). Turkish Journal of Agriculture Forestry 17(1),10-15.
  • Oad, F.C., Samo, M.A., Qayyum, S.M., & Oad, N.L. (2002). Inter and intra row spacingeffect on the growth, seed yield and oil content of safflower (Carthamus tinctorius L.). Asian Journal of Plant Sciences 1(1), 18-19.
  • Oruç, H., & Yılmaz G., 2019. The determination of the superior lines some selected safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes in winter and summer sowing under Tokat-Turkey ecological conditions. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University 36(1), 55-66.
  • Özaşık, İ., Kaya, M.D., & Kulan, E.G. (2019). The Optimum Plant Density for Vigorous Seed Production in Safflower. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology 7(2) 301-305, https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i2.301-305.2275
  • Öztürk, Ö. (2003). Konya Ekolojik Şartlarında Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de Azotlu Gübre Dozlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri (Sözlü Bildiri). Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, 13-17 Ekim 2003, ss. 235-238.
  • Öztürk, E., Özer, H., & Polat, T. (2008). Growth and yield of safflower genotypes grown under irrigated and non-irrigated conditions in a highland environment. Plant Soil and Environtment 54(10), 453-460.
  • Patanèa, C., Cosentinoa, S.L., Calcagnob, S., Pulvirentic, L., & Siracusac, L. (2020). How do sowing time and plant density affect the pigments safflomins and carthamin in florets of safflower? Industrial Crops & Products 148(202),112313, https://doi.org/10.1016/j.indcrop
  • Pattar, V.K. & Patil, R.. (2020). Correlation and path analysis in safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 9(4),1717-1719.
  • Polat, T. (2007). Farklı Sıra Aralıkları ve Azot Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi (Tez no 199528). [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Ranga Rao, V., Ramachandram, M., & Arunachalam, V. (1977). An analysis of association of components of yield and oil in safflower (Carthamus tinctorius L.), Theoretical and Applied Genetics 5(4), 185-191.
  • Reddy, M.V.S., P. Chand, P.,Vidyadhar, B., & Devi, I.S.L. (2004). Estimation of genetic parameters for yield and its component in F4 generation of safflower (Carthamus tinctorius L.). Prog. Agric 4(1),16-18.
  • Safavi, S.A., Pourdad, S.S., Safavi, S.M., & Safavi, A.S. (2011). Heritability and genetic gain of some morphological traits in safflower (Carthamus tinctorius L.). American J. Sci. Res. 17, 14-18.
  • Sampaio, M.C., Santos, R.F., Bassegio, D., Vasconselos, E.S., Silveira, L., Galant Lenz, N.B., Lewandosk, C.F., & Tokuro, L.K. (2017). Effect of plant density on oil yield of safflower. African Journal of Agricultural Research 12 (25), 2147-2152.
  • Sefaoğlu, F. (2017). Farklı Ekim Normları ve Sıra Arası Mesafelerin Aspir (Carthamus tinctorius L.) Bitkisinin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi (Tez no 470846). [Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Sefaoğlu, F. & Özer, H. (2022). Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to planting rate and row spacing in a high altitude enviroment. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi, 5(1),17-26. https://doi.org/10.55257/ethabd.1090609
  • Shahrokhnia, M.H., & Sepaskhah, A.R. (2017). Physiologic and agronomic traits in safflower under various irrigation strategies, planting methods and nitrogen fertilization. Industrial Crops and Products 95, 126-139.
  • Süer, İ.E. (2011). Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinde Farklı Gelişme Dönemlerinde Yapılan Sulamaların Verim Ve Bazı Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi (Tez no 285255). [Yükseklisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Şeker, T. (2019). Türkiye’deki Yerli Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Kuru Koşullarda Verim Ve Bazı Kalite Performanslarının Belirlenmesi (Tez No 784571). [Yükseklisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Şerefoğlu, A.H. (2009). Kahramanmaraş Koşullarda Farklı Sıra Üzeri Mesafelerinde Ekilen Aspir Bitkisinin Verimliliği ve Yağ Asidi Kompozisyonu Üzerine Potasyum Uygulamasının Etkisi. (Tez No 252570). [Yükseklisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Umrani, N.K., & Bhoi, P.G. (1984). Effect of plant density on growth and yield of safflower under two rainfall situations. Indian Journal of Agronomy 29(3), 282-286.
  • Uysal, N., Baydar, H., & Erbaş, S.(2006). Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(1),52-63.
  • Weiss, E.A. (2000). Oilseed Crops IInd Edition Blackwell Sci. Ltd. 364 pages, Victoria, Australia.
  • Vaghar, M.S., Shamsi, L., Kobraee. S., & Behrooz, R. (2014). "The effect of planting row interval and plant density on the phonological traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) dryland conditions. International Journal of Biosciences (IJB) 4(12), 202-208.
  • Yau, S.K. (2009). Seed rate effects on rainfed and irrigated safflower yield in Eastern Mediterranean. The Open Agriculture Journal 3(1), 32-36.
  • Yavuz, V. (2019). Farklı Ekim Sıklıklarının Aspir Bitkisinde Bazı Tarımsal Özellikler ile Yaprak Alan İndeksi ve Işık Tutma Etkinliği Üzerine Etkisi. (Tez No 604853). [Yükseklisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitütüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Yeilaghi, H., Arzani, A., Ghaderian, M., Fotovat, R., Feizi, M., & Pourdad, S.S. (2012). Effect of salinity on seed oil content and fatty acid composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Food Chemistry 130 (3), 618–625. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2011.07.085
  • Yurtsever, N. (1984). Deneysel İstatistik Metotları. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Teknik Yayın No: 56, Ankara.
  • Zarei, G., Shamsi, H., & Fazeli, F. (2011). Effect of planting density on yield and yield components of safflower cultivars in spring planting. World Academy of Science, Engineering and Technology 5(12), 929-931.
Toplam 73 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Endüstri Bitkileri
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar

Güngör Yılmaz 0000-0003-0070-5484

Saziye Dökülen 0000-0003-2767-7604

Erken Görünüm Tarihi 10 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi 4 Temmuz 2028
Gönderilme Tarihi 3 Mart 2025
Kabul Tarihi 29 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 28 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Yılmaz, G., & Dökülen, S. (2028). Bazı Aspir Çeşitlerinde Farklı Ekim Normu Uygulamalarının Verim ve Verim Özelliklerine Etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 28(4), 1054-1070. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1644395
 Kapak Resmi İndir

21082



2022-JIF = 0.500

2022-JCI = 0.170

Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

       Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)

      Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)


88x31.png 

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

                 


Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
e-ISSN: 2619-9149