Bursa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Canser Dolgun; Esra Aydoğan Çifci

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.518718

Araştırma Makalesi

Bursa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 5, 664 - 670, 31.10.2019

Canser Dolgun Esra Aydoğan Çifci

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.518718

Cited By: 4

Öz

Bu
araştırma ülkemizde tescil edilen 6 tritikale çeşidi (Tatlıcak-97, Presto, Karma-2000,
Mikham-2002, Alperbey, Melez-2001) ile 3 yabancı kökenli tritikale çeşidinin (Eronga,
Nörtingen, Pol-1) Bursa şartlarında verim ve kalite özelliklerini belirlemek
amacıyla 2016-2017 ve 2017-2018 yıllarında tesadüf blokları deneme desenine
göre 3 tekerrürlü olarak Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yürütülmüştür.
İki yıllık birleştirilmiş varyans analiz sonuçlarına göre başakta tane sayısı özelliği
haricinde incelenen diğer özelliklerde genotipler arasındaki farklılıklar ile
başakta tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, dekara tane verimi ve protein oranı
özelliklerinde genotip × yıl interaksiyonu önemli bulunmuştur. İki yıllık
ortalama değerlere göre genotiplerin bitki boyları 99.6-119.8 cm, başak boyları
9.1-12.6 cm, başakçık sayıları 21.1-29.7 adet, başakta tane sayıları 34.3-54.3 adet,
başakta tane ağırlıkları 1.5- 2.8 g, 1000 tane ağırlıkları 37.6- 47.0 g,
hektolitre ağırlıkları 66.3-72.0 kg 100L^-1,
tane verimleri 189.2-314.2 kg da^-1 ve protein oranları % 10.6-12.1
olarak bulunmuştur. En yüksek tane verimi Nörtingen ve Karma-2000 çeşitlerinden
elde edilmiştir. Tatlıcak-97 çeşidi ise protein özelliği bakımından en yüksek
değerleri vermiştir. Özellikler arası ilişkilerde dekara tane verimi ile
başakta başakçık sayısı (r = 0,383**) ve başakta tane sayısı (r = 0,534**)
arasında pozitif ve önemli ilişki bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

tritikale, tane verimi, kalite

Kaynakça

Akgün İ, Kaya M, Altındal D 2007. Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Tritikale Hat/Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 171-182.
Alp A 2009. Diyarbakır Kuru Koşullarında Bazı Tescilli Tritikale (XTriticosecale Wittmack) Çeşitlerinin Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 19(2): 61-70.
Anonim 2018. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteroloji Bölge Müdürlüğü. Bursa. (Basılmamış veriler).
Atak M, Çiftçi CY 2006. Bazı Tritikale Çeşit ve Hatlarının Morfolojik Karakterizasyonu. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 101-111.
Aydın N, Bayramoğlu HO, Özcan H 2007. Bazı Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim Ve Başlıca Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. OMÜ. Zir. Fak. Dergisi, 22(2): 193- 201
Demir İ, Aydın N, Korkut KZ 1981. İleri Tritikale Hatlarının Bazı Agronomik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 18: 227-238.
Demirel K 2004. Kışlık Tritikale Genotiplerinde Agronomik Özelliklerdeki Genetik Davranışlar ve Sınıflar Arası Korelasyonlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, 58 s.
Deveciler H 2005. Uludağ Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi Tarım Topraklarının Ağır Metal İçeriklerinin İncelenmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Ana Bilim Dalı, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, 33 s.
Erekul O, Köhn W 2006. Effect of Weather and Soil Conditions on Yield Components and Bread-Making Quality of Winter Wheat (Triticum aestivum L.) and Winter Triticale (Triticosecale Wittm.) Varieties in North-east Germany. Journal of Agronomy and Crop Science 192: 452-464.
Furan MA, Demir İ, Yüce S, Can Akçalı RR, Aykut F 2005. Ege Bölgesi Tritikale Çeşit Geliştirme Çalışmaları: Geliştirilen Çeşit Ve Hatların Verim Ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 251-256.
Genç İ, Yağbasanlar T, Ülger AC, Kırtok Y 1987. Çukurova Koşullarında Tritikalenin Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye Tahıl Simpozyumu, 6-9 Ekim. s:103-114. Bursa
Geren H, Soya H, Ünsal R, Kavut YT, Sevim İ, Avcıoğlu R 2012. Menemen Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Tane Verimi ve Diğer Verim Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi 2: 195-200.
Gülmezoğlu N, Özer E, Taner S, Kınacı E 2007. Orta Anadolu Bölgesi Koşullarında Kışlık Tritikale Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(43): 53-60
Kahrıman F, Egesel C 2011. Farklı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Agronomik ve Kalite Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 1(1): 22-35.
Kaya A, Şanlı A 2009. Bazı Ekmeklik (Triticum aestivum L.) ve Makarnalık (Triticum durum L.) Buğday Çeşitlerinin Isparta Ekolojik Koşullarında Verim ve Bazı Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2: 27–34
Kutlu İ, Kınacı G 2011. Sulu ve Kuru Koşullara Uygun Tritikale Genotiplerinde Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi-C Yaşam Bilimleri ve Biyoteknoloji 1(1):71-82.
Kün E 1996. Tahıllar. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1451, Ankara, 431s.
Lermi AG ve Palta Ş 2018. Batı Karadeniz Ekolojisinde Farklı Tritikale (Xtriticosecale Wittmack) Çeşitlerinin Tohum Verimi Üzerine Araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20 (2): 366-372.
Mut Z, Albayrak S, Töngel Ö 2006. Tritikale (Triticosecale Wittmack) Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 56-64.
Mut Z, Erbaş Köse ÖD 2018. Tritikale genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 33(1): 47.
Paksoy AH 2005. Kahramanmaraş koşullarında bazı tritikale çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Şütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi,44 s.
Polat KPÖ, Cifci EA, Yağdı K 2015. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)’da Tane Verimi İle Bazı Verim Ögeleri Arasındaki İlişkilerin Saptanması. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 355-362.
Tayyar Ş, Kahrıman F 2016. Biga Şartlarında Yetiştirilen Tritikale Genotiplerinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 23-30.
Tohver M, Kann A, Taht R, Mihhalevski A, Hakman J 2005.Quality of Triticale Cultivars Suitable for Growing and Bread-Making in Northern Conditions. Food Chemistry,89: 125-132.
Tonk FA, İştipliler D, Tosun M. 2017. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi. Ege Univ. Ziraat Fak. Derg., 54 (1): 85-89.
Ülger AC, Yağbasanlar T, Genç İ 1989. Çukurova Koşularında Seçilen Yüksek Verimli Triticale Hatlarının Önemli Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(3): 1342-1362.
Ülker H 2017. Orta Anadolu Kurak Koşullarında Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim Ve Bazı Agronomik Özelliklerinde Genetik İlerlemenin Belirlenmesi. AEÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 150 s.
Ünver S 1999. Bazı Tritikale Hatlarında Verim ve Verim Öğelerinin İncelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 8(1-2): 82-92.
Yağbasanlar T 1987. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Tarihlerinde Yetiştirilen Değişik kökenli Yedi Tritikale Çeşidinin Başlıca Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, 171 s.
Yücel C, Baloch FS, Özkan H 2009. Genetic Analysis of Some Physical of Bread Wheat Grain (Triticum aestivum L.emThell).Turk. Agric. For., 33: 52-53.

Determination of Yield and Quality Characteristics of Some Triticale Genotypes in Bursa Ecological Conditions

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 5, 664 - 670, 31.10.2019

Canser Dolgun Esra Aydoğan Çifci

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.518718

Cited By: 4

Öz

Objective of this study was
to determine the yield and quality characteristics of six triticale varieties,
registered in our country (Tatlıcak-97, Presto, Karma-2000, Mikham-2002,
Alperbey, Melez-2001) and three triticale varieties of foreign origin (Eronga,
Nörtingen, Pol-1) in a randomized complete block design experiment with three
replications conducted in Bursa Uludağ University, Faculty of Agriculture in
2016-2017 and 2017-2018 growing
seasons. Results from analyses of variances over two years showed that the
differences among the genotypes were significant for all parameters
investigated except for number of seeds per spike. Genotype × year interactions
were found to be significant in terms of seed weight per spike, test weight,
grain yield and protein content. In the study, means ranged from 99.6-119.8 cm
for plant height, 9.1- 12.6 cm for spike
length, 21.1 - 29.7 number of spikelets
per spike, 34.3 - 54.3 number of seeds
per spike, 1.5 - 2.8 g seed weight per spike, 37.6- 47.0 g thousand grain weight,
66.3 - 72.0 kg 100L^-1 test weight, 189.2 - 312.2 kg da^-1for
grain yield, % 10.6 - 12.1 for protein content. Based on the mean values over
two years, the highest grain yield was obtained from Nörtingen and Karma-2000 varieties.
Tatlıcak-97 genotype gave the highest protein content. Statistically and
positively significant relation were determined between grain yield and number
of spikelets per spike (r = 0.383**), number of seeds per spike (r =0.534**)

Anahtar Kelimeler

Triticale, grain yield, quality

Kaynakça

Akgün İ, Kaya M, Altındal D 2007. Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Tritikale Hat/Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 171-182.
Alp A 2009. Diyarbakır Kuru Koşullarında Bazı Tescilli Tritikale (XTriticosecale Wittmack) Çeşitlerinin Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. YYÜ Tar. Bil. Derg., 19(2): 61-70.
Anonim 2018. Bursa Bölgesi İklim Verileri. Bursa Meteroloji Bölge Müdürlüğü. Bursa. (Basılmamış veriler).
Atak M, Çiftçi CY 2006. Bazı Tritikale Çeşit ve Hatlarının Morfolojik Karakterizasyonu. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 101-111.
Aydın N, Bayramoğlu HO, Özcan H 2007. Bazı Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim Ve Başlıca Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. OMÜ. Zir. Fak. Dergisi, 22(2): 193- 201
Demir İ, Aydın N, Korkut KZ 1981. İleri Tritikale Hatlarının Bazı Agronomik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 18: 227-238.
Demirel K 2004. Kışlık Tritikale Genotiplerinde Agronomik Özelliklerdeki Genetik Davranışlar ve Sınıflar Arası Korelasyonlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, 58 s.
Deveciler H 2005. Uludağ Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi Tarım Topraklarının Ağır Metal İçeriklerinin İncelenmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Ana Bilim Dalı, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi, 33 s.
Erekul O, Köhn W 2006. Effect of Weather and Soil Conditions on Yield Components and Bread-Making Quality of Winter Wheat (Triticum aestivum L.) and Winter Triticale (Triticosecale Wittm.) Varieties in North-east Germany. Journal of Agronomy and Crop Science 192: 452-464.
Furan MA, Demir İ, Yüce S, Can Akçalı RR, Aykut F 2005. Ege Bölgesi Tritikale Çeşit Geliştirme Çalışmaları: Geliştirilen Çeşit Ve Hatların Verim Ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2): 251-256.
Genç İ, Yağbasanlar T, Ülger AC, Kırtok Y 1987. Çukurova Koşullarında Tritikalenin Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye Tahıl Simpozyumu, 6-9 Ekim. s:103-114. Bursa
Geren H, Soya H, Ünsal R, Kavut YT, Sevim İ, Avcıoğlu R 2012. Menemen Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Tane Verimi ve Diğer Verim Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi 2: 195-200.
Gülmezoğlu N, Özer E, Taner S, Kınacı E 2007. Orta Anadolu Bölgesi Koşullarında Kışlık Tritikale Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(43): 53-60
Kahrıman F, Egesel C 2011. Farklı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Agronomik ve Kalite Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 1(1): 22-35.
Kaya A, Şanlı A 2009. Bazı Ekmeklik (Triticum aestivum L.) ve Makarnalık (Triticum durum L.) Buğday Çeşitlerinin Isparta Ekolojik Koşullarında Verim ve Bazı Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Bitkisel Araştırma Dergisi, 2: 27–34
Kutlu İ, Kınacı G 2011. Sulu ve Kuru Koşullara Uygun Tritikale Genotiplerinde Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi-C Yaşam Bilimleri ve Biyoteknoloji 1(1):71-82.
Kün E 1996. Tahıllar. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1451, Ankara, 431s.
Lermi AG ve Palta Ş 2018. Batı Karadeniz Ekolojisinde Farklı Tritikale (Xtriticosecale Wittmack) Çeşitlerinin Tohum Verimi Üzerine Araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20 (2): 366-372.
Mut Z, Albayrak S, Töngel Ö 2006. Tritikale (Triticosecale Wittmack) Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 56-64.
Mut Z, Erbaş Köse ÖD 2018. Tritikale genotiplerinin tane verimi ve bazı kalite özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 33(1): 47.
Paksoy AH 2005. Kahramanmaraş koşullarında bazı tritikale çeşit ve hatlarının verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Şütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Türkiye, Yüksek Lisans Tezi,44 s.
Polat KPÖ, Cifci EA, Yağdı K 2015. Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)’da Tane Verimi İle Bazı Verim Ögeleri Arasındaki İlişkilerin Saptanması. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 355-362.
Tayyar Ş, Kahrıman F 2016. Biga Şartlarında Yetiştirilen Tritikale Genotiplerinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2): 23-30.
Tohver M, Kann A, Taht R, Mihhalevski A, Hakman J 2005.Quality of Triticale Cultivars Suitable for Growing and Bread-Making in Northern Conditions. Food Chemistry,89: 125-132.
Tonk FA, İştipliler D, Tosun M. 2017. Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinde Özellikler Arası İlişkiler ve Path Analizi. Ege Univ. Ziraat Fak. Derg., 54 (1): 85-89.
Ülger AC, Yağbasanlar T, Genç İ 1989. Çukurova Koşularında Seçilen Yüksek Verimli Triticale Hatlarının Önemli Tarımsal Karakterleri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 13(3): 1342-1362.
Ülker H 2017. Orta Anadolu Kurak Koşullarında Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim Ve Bazı Agronomik Özelliklerinde Genetik İlerlemenin Belirlenmesi. AEÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 150 s.
Ünver S 1999. Bazı Tritikale Hatlarında Verim ve Verim Öğelerinin İncelenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 8(1-2): 82-92.
Yağbasanlar T 1987. Çukurova’nın Taban ve Kıraç Koşullarında Farklı Ekim Tarihlerinde Yetiştirilen Değişik kökenli Yedi Tritikale Çeşidinin Başlıca Tarımsal ve Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. ÇÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, 171 s.
Yücel C, Baloch FS, Özkan H 2009. Genetic Analysis of Some Physical of Bread Wheat Grain (Triticum aestivum L.emThell).Turk. Agric. For., 33: 52-53.

Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Canser Dolgun 0000-0002-8036-2962 Esra Aydoğan Çifci 0000-0002-7473-0140
Yayımlanma Tarihi	31 Ekim 2019
Gönderilme Tarihi	28 Ocak 2019
Kabul Tarihi	9 Mayıs 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019Cilt: 22 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA	Dolgun, C., & Aydoğan Çifci, E. (2019). Bursa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 22(5), 664-670. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.518718