Yield Estimation in Some of the Wheat Varieties with the Help of Meteorological Factors: The Case of Şanlıurfa Ceylanpınar
Öz
Wheat is one of the most important products that is accepted as a primary indicator in the monitoring of hunger worldwide and it is a necessity to ensure that the amount of wheat production meets the needs of the increasing population. This study aims to reveal the relationship between meteorological factors and yields of wheat varieties grown in dry conditions in Şanlıurfa Ceylanpınar region by growth periods and develop variety-based yield estimation models. In the research, wheat growth periods have been determined as Establishment, Tillering, Head Development, Flowering, Yield Formation and Ripening, and the average vegetation period together with Winter Dormancy was determined as 235 days. Pandas, Fırat-93, Pehlivan and Çeşit-1252, which are some of the most cultivated wheat varieties in the region during the research period, were included in the subject of the study. In the study, it was determined that vegetation period rainfall (r=0.74 and r=0.73, respectively) in Pandas and Fırat-93 varieties, average wind speed (r=0.74) in Pehlivan variety and Establishment period rainfall (r=0.88) in Çeşit-1252 varieties were the most effective variables on yields. Besides, in the scope of the studyvariety-based yield estimation models were developed, and yield estimates were made for the relevant years.
Anahtar Kelimeler
Şanlıurfa Ceylanpınar Wheat varieties Growth periods Meteorological factors Yield estimation model
Kaynakça
- Aküzüm T, Kodal S 1988. Orta Anadolu koşullarında arpa veriminin meteorolojik faktörler yardımıyla tahmini. AÜ Ziraat Fakültesi Yayınları, 1103.
- Anonim 2017. Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri, Ankara
- Anonim 2020a. Tarım Ürünleri Piyasaları, Buğday, Temmuz 2020. https://arastirma.tarimorman. gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2020Temmuz%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/Bu%C4%9Fday,%20Temmuz-2020,%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasa%20Raporu.pdf
- Anonim 2020b. Ürün Masaları Buğday Bülteni, Mart 2020. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/ Belgeler/M%C4%B0LL%C4%B0%20TARIM/%C3%9Cr%C3%BCn%20Masalar%C4%B1%20Mart%20Ay%C4%B1%20B%C3%BClteni/Bu%C4%9Fday%20Mart%20B%C3%BClteni.pdf.
- Anonim 2020c. Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü. http://www.ceylanpinar.gov.tr/ ceylanpinar-tarim-isletmesi-mudurlugu (Alınma Tarihi: 12.11.2020).
- Anonim 2021a. Ekmeklik Makarnalık Buğday Çeşitleri. Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. https://arastirma. tarimorman. gov.tr/ cukurovataem/Menu/25/ Bugday-_-Ekmeklik-_-Makarnalik-_ (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021b. Fırat-93 Çeşidi Buğday. GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü. https://arastirma.tarim orman.gov.tr/gaputaem/Belgeler/%C3%A7e%C5% 9Fit%20belgeleri/t%C3%BCrk%C3%A7e/makarnal%C4%B1k%20bu%C4%9Fday/f%C4%B1rat%2093.pdf (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021c. Pehlivan Çeşidi Buğday. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.https:// arastirma.tarimorman.gov.tr/ttae/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=25 (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021d. Çeşit-1252 Çeşidi Buğday. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tarlabitkileri/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=34 (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Doorenbos J, Kassam AH 1979. Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper 33, Rome. Esfandiary F, Aghaie G, Mehr A 2009. Wheat Yield Prediction through Agro Meteorological Indices for Ardebil District. World Academy of Science, Engineering and Technology 49: 32-35.
- FAO 2021. Faostat Compare Data. Food and Agriculture Organization. https://www.fao.org/ faostat/en/ #compare (Alınma Tarihi: 15.03.2021).
- Geçit HH 2016. Serin İklim Tahılları (Buğday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Triticale). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1640, Ankara, 822 sy.
- Gommes R, Das H, Mariani L, Challinor A, Tychon B, Balaghi R, & Dawod MA 2010. WMO Guide to Agricultural Meteorological Practices (GAMP) WMO no:134, Geneva
- Kocabaş Z, Özkan M, Başpınar E 2013. Temel Biyometri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1606, Ankara, 381 sy.
- Kodal S, Benli E, Tokgöz A, Balaban A 1987. Orta Anadolu İklim Koşullarında Buğday Veriminin Tahmini. Türkiye Tahıl Sempozyumu 6-9 Ekim 1987, Bursa
- Kodal S 2011. Sulama Programlama Teknikleri Ders Notları. Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Ankara MGM 2016. Erinç İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye İklimi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www.mgm.gov.tr/FILES/ iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf
- MGM 2018. Meteoroloji Genel Müdürlüğü kayıtları, Ankara
- MGM 2019. Don Hadisesi ve Türkiye Don Takvimi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara
- MGM 2020. Meteorolojik Veri Bilgi Satış ve Sunum Sistemi (MEVBİS). Meteoroloji Genel Müdürlüğü İklim Kayıtları, Ankara
- OGM 2020. Orman Genel Müdürlüğü, 2020 Türkiye Orman Varlığı. https://www.ogm.gov.tr /tr/ormanlarimiz-sitesi/TurkiyeOrmanVarligi/ Yayinlar/2020%20T%C3%BCrkiye%20Orman%20Varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf (Alınma Tarihi: 15.10.2021)
- Rudorff BFT, Batista GT 1991. Wheat Yield Estimation at the Farm Level Using TM Landsat and Agrometeorological Data. Remote Sensing, 12(12): 2477-2484.
- Sönmez NK, Sarı M 2004. Verim Tahmini Çalışmalarında Yeni Yaklaşımlar: Uzaktan algılama ve Agrometeorolojik Yöntemler. Derim, 21(2): 5-18.
- Süzer S 2012. Buğday Tarımında Verim ve Kalitenin Artırılması İçin Uygun Yetiştirme Tekniklerinin Önemi. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi 4: 58-64.
- TİGEM 2019. Ceylanpınar Tarım İşletmesi kayıtları. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
- TUİK 2021. Ceylanpınar Buğday verileri. Medas Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara (Alınma Tarihi: 15.10.2021).
- Yan M, Liu P, Zhang C, Zheng Y, Wang X, Zhang Y, Chen W, Zhao R 2018. Quantitative Research on the Relationship between Yield of Winter Wheat and Agroclimatological Resources—the Case Study from Yanzhou District, Shandong Province, China. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science doi:10.1088/1755-1315/108/4/042098
Meteorolojik Faktörler Yardımıyla Bazı Buğday Çeşitlerinde Verim Tahmini: Şanlıurfa Ceylanpınar Örneği
Öz
Buğday dünya genelinde açlığın izlemesinde temel gösterge kabul edilen en önemli ürünlerden biridir ve artan nüfusun ihtiyacını karşılayacak miktarda buğday üretiminin sağlanması bir zorunluluktur. Bu çalışmanın amacı; Şanlıurfa Ceylanpınar yöresinde meteorolojik faktörlerin kuru koşullarda yetiştirilen buğday çeşitlerinin verimleriyle arasındaki ilişkilerin büyüme dönemlerine göre ortaya konulması ve çeşit bazlı verim tahmin modellerinin geliştirilmesidir. Araştırmada buğday büyüme dönemleri; Çimlenme/Çıkış, Kardeşlenme, Sapa Kalkma, Başaklanma, Tane Oluşumu ve Olgunlaşma olarak ele alınmış, toplam vejetasyon süresi ortalaması Dinlenme periyoduyla birlikte 235 gün olarak belirlenmiştir. Yörede araştırma periyodu içinde en çok ekilen buğday çeşitlerinden bazıları olan Pandas, Fırat-93, Pehlivan ve Çeşit-1252 araştırmanın konusuna dâhil edilmiştir. Çalışmada Pandas ve Fırat-93 çeşitlerinde vejetasyon süresi yağışlarının (sırasıyla r=0.74 ve r=0.73), Pehlivan çeşidinde ortalama rüzgâr hızının (r=0.74) ve Çeşit-1252 çeşidinde Çimlenme/Çıkış dönemi yağışlarının (r=0.88) verimler üzerinde en yüksek etkili değişkenler olduğu belirlenmiş, çeşit bazlı tahmin modelleri geliştirilmiş ve ilgili yıllar için verim tahminleri yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Şanlıurfa Ceylanpınar Buğday çeşitleri Büyüme dönemleri Meteorolojik faktörler Verim tahmin modeli
Kaynakça
- Aküzüm T, Kodal S 1988. Orta Anadolu koşullarında arpa veriminin meteorolojik faktörler yardımıyla tahmini. AÜ Ziraat Fakültesi Yayınları, 1103.
- Anonim 2017. Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri, Ankara
- Anonim 2020a. Tarım Ürünleri Piyasaları, Buğday, Temmuz 2020. https://arastirma.tarimorman. gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2020Temmuz%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/Bu%C4%9Fday,%20Temmuz-2020,%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasa%20Raporu.pdf
- Anonim 2020b. Ürün Masaları Buğday Bülteni, Mart 2020. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/ Belgeler/M%C4%B0LL%C4%B0%20TARIM/%C3%9Cr%C3%BCn%20Masalar%C4%B1%20Mart%20Ay%C4%B1%20B%C3%BClteni/Bu%C4%9Fday%20Mart%20B%C3%BClteni.pdf.
- Anonim 2020c. Ceylanpınar Tarım İşletmesi Müdürlüğü. http://www.ceylanpinar.gov.tr/ ceylanpinar-tarim-isletmesi-mudurlugu (Alınma Tarihi: 12.11.2020).
- Anonim 2021a. Ekmeklik Makarnalık Buğday Çeşitleri. Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. https://arastirma. tarimorman. gov.tr/ cukurovataem/Menu/25/ Bugday-_-Ekmeklik-_-Makarnalik-_ (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021b. Fırat-93 Çeşidi Buğday. GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü. https://arastirma.tarim orman.gov.tr/gaputaem/Belgeler/%C3%A7e%C5% 9Fit%20belgeleri/t%C3%BCrk%C3%A7e/makarnal%C4%B1k%20bu%C4%9Fday/f%C4%B1rat%2093.pdf (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021c. Pehlivan Çeşidi Buğday. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü.https:// arastirma.tarimorman.gov.tr/ttae/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=25 (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Anonim 2021d. Çeşit-1252 Çeşidi Buğday. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tarlabitkileri/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=34 (Alınma Tarihi: 16.03.2021).
- Doorenbos J, Kassam AH 1979. Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper 33, Rome. Esfandiary F, Aghaie G, Mehr A 2009. Wheat Yield Prediction through Agro Meteorological Indices for Ardebil District. World Academy of Science, Engineering and Technology 49: 32-35.
- FAO 2021. Faostat Compare Data. Food and Agriculture Organization. https://www.fao.org/ faostat/en/ #compare (Alınma Tarihi: 15.03.2021).
- Geçit HH 2016. Serin İklim Tahılları (Buğday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Triticale). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 1640, Ankara, 822 sy.
- Gommes R, Das H, Mariani L, Challinor A, Tychon B, Balaghi R, & Dawod MA 2010. WMO Guide to Agricultural Meteorological Practices (GAMP) WMO no:134, Geneva
- Kocabaş Z, Özkan M, Başpınar E 2013. Temel Biyometri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1606, Ankara, 381 sy.
- Kodal S, Benli E, Tokgöz A, Balaban A 1987. Orta Anadolu İklim Koşullarında Buğday Veriminin Tahmini. Türkiye Tahıl Sempozyumu 6-9 Ekim 1987, Bursa
- Kodal S 2011. Sulama Programlama Teknikleri Ders Notları. Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Ankara MGM 2016. Erinç İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye İklimi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara. https://www.mgm.gov.tr/FILES/ iklim/iklim_siniflandirmalari/erinc.pdf
- MGM 2018. Meteoroloji Genel Müdürlüğü kayıtları, Ankara
- MGM 2019. Don Hadisesi ve Türkiye Don Takvimi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara
- MGM 2020. Meteorolojik Veri Bilgi Satış ve Sunum Sistemi (MEVBİS). Meteoroloji Genel Müdürlüğü İklim Kayıtları, Ankara
- OGM 2020. Orman Genel Müdürlüğü, 2020 Türkiye Orman Varlığı. https://www.ogm.gov.tr /tr/ormanlarimiz-sitesi/TurkiyeOrmanVarligi/ Yayinlar/2020%20T%C3%BCrkiye%20Orman%20Varl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf (Alınma Tarihi: 15.10.2021)
- Rudorff BFT, Batista GT 1991. Wheat Yield Estimation at the Farm Level Using TM Landsat and Agrometeorological Data. Remote Sensing, 12(12): 2477-2484.
- Sönmez NK, Sarı M 2004. Verim Tahmini Çalışmalarında Yeni Yaklaşımlar: Uzaktan algılama ve Agrometeorolojik Yöntemler. Derim, 21(2): 5-18.
- Süzer S 2012. Buğday Tarımında Verim ve Kalitenin Artırılması İçin Uygun Yetiştirme Tekniklerinin Önemi. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi 4: 58-64.
- TİGEM 2019. Ceylanpınar Tarım İşletmesi kayıtları. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
- TUİK 2021. Ceylanpınar Buğday verileri. Medas Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara (Alınma Tarihi: 15.10.2021).
- Yan M, Liu P, Zhang C, Zheng Y, Wang X, Zhang Y, Chen W, Zhao R 2018. Quantitative Research on the Relationship between Yield of Winter Wheat and Agroclimatological Resources—the Case Study from Yanzhou District, Shandong Province, China. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science doi:10.1088/1755-1315/108/4/042098
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Haziran 2021 |
| Kabul Tarihi | 13 Ocak 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 25 Sayı: Ek Sayı 1 |
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.