Influence of Breed, Season, Sex, and Parity on Mortality of Holstein Friesian and Brown Swiss Calves

Veysel Fatih Özdemir

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.1573908

Araştırma Makalesi

Siyah Alaca ve Esmer ırkı Buzağılarda Irk, Mevsim, Cinsiyet ve Paritenin Mortalite Üzerine Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 28 Sayı: 1, 265 - 273

Veysel Fatih Özdemir

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1573908

Öz

Bu çalışmanın amacı, sütten kesim öncesi dönemde buzağı ölümleri üzerine mevsim, parite, ırk ve cinsiyetin etkilerini araştırmaktır. Çalışmada Erzurum'da Atatürk Üniversitesi Sığırcılık İşletmesinde doğan ve yetiştirilen 1890 Esmer ve Siyah Alaca ırkı buzağıya ait kayıtlar kullanılmıştır. Çalışmanın verileri SPSS istatistik programında bulunan Ki-Kare testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, mevsimin buzağı ölümleri üzerinde istatistiksel olarak önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir (p < 0.05). En yüksek ölüm oranının ilkbahar (%11,5) ve kış (%11,0) mevsimlerinde doğan buzağılarda gözlendiği, ölüm oranının yaz (%7,3) ve sonbahar (%6,3) mevsimlerinde doğan buzağılarda önemli ölçüde düşük olduğu belirlenmiştir. Buzağı cinsiyeti ile mortalite arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. Benzer şekilde, sırasıyla primipar ve multipar analardan doğan buzağılar arasında da ölüm oranları açısından önemli bir fark gözlenmemiştir. Siyah Alaca buzağıların ölüm oranının Brown Swiss buzağılara göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. İlkbaharda doğan buzağıların %87,5'i yaşamlarının ilk ayında ölürken, yazın doğan buzağıların yalnızca %51,9'u doğumdan sonraki ilk ayda öldüğü belirlenmiştir (p < 0,01). Dişi buzağıların ölüm oranının ilk bir aylık yaşta erkek buzağılardan önemli ölçüde düşük olduğu ancak ikinci ayda daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Paritenin buzağıların ölüm yaşı üzerinde önemli bir etkisi gözlenmemiştir. Benzer şekilde, Esmer ve Siyah Alaca ırkı buzağılar arasında ölüm yaşı bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı gözlenmiştir. Doğumdan sonraki bir aylık yaşa kadar, Siyah Alaca buzağıların ölüm oranının (%78,1) Esmer buzağılardan (%75,2) daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Buzağı ölümleri, Esmer, Genetik olmayan faktörler, Siyah Alaca

Kaynakça

Abebe, R., Dema, T., Libiyos, Y., Teherku, W., Regassa, A., Fekadu, A. & Sheferaw, D. (2023). Longitudinal study of calf morbidity and mortality and the associated risk factors on urban and peri-urban dairy farms in southern Ethiopia. BMC Veterinary Research, 19 (1), 15. https://doi.org/10.1186/s12917-023-03574-8
Acosta, A. & De los Santos-Montero, L. A. (2019). What is driving livestock total factor productivity change? A persistent and transient efficiency analysis. Global Food Security, 21, 1-12. https://doi.org/10.1016/ j.gfs.2019.06.001
Baykan, Z.K. & Özcan, M. (2019). Diseases and mortality incidences of calves born from imported brown Swiss and Simmental Heifers in Western Anatolian conditions. Acta Veterinaria Eurasia, 45 (2), 50-55. https://doi.org/10.26650/actavet.2019.18020
Berber, E., Çanakoğlu, N., Sözdutmaz, İ., Simsek, E., Sursal, N., Ekinci, G., Kökkaya, S., Arıkan, E., Ambarcıoğlu, P., Göksu, A.G, Keleş, İ. (2021). Seasonal and age-associated pathogen distribution in newborn calves with diarrhea admitted to ICU. Veterinary Sciences, 8 (7), 128. https://doi.org/10.3390/vetsci8070128
Bleul, U. (2011). Risk factors and rates of perinatal and postnatal mortality in cattle in Switzerland. Livestock Science, 135(2-3), 257-264. https://doi.org/10.1016/j.livsci.2010.07.022
Bunter, K.L. & Johnston, D.J. (2013). Genetic parameters for calf mortality and correlated cow and calf traits in tropically adapted beef breeds managed in extensive Australian production systems. Animal Production Science, 54 (1), 50-59. https://doi.org/10.1071/AN12422
Davis, R.B., Norberg, E. & Fogh, A. (2020). Estimation of genetic parameters for young stock survival in beef x dairy crossbred calves. Animal, 14 (3), 445-451. https://doi.org/10.1017/S1751731119002386
FAOSTAT (2024). Animal products’ statistics. Statistics of Food Agricultural Organization. http://www.fao.org/faostat/en/#home (Accessed Date: 05.10.2024).
Ferede, Y., Mazengia, H., Bimrew, T., Bitew, A., Nega, M. & Kebede, A. (2014). Pre-weaning morbidity and mortality of crossbred calves in Bahir Dar Zuria and Gozamen districts of Amhara region, northwest Ethiopia. Open Access Library Journal, 1 (3), 1-8. https://doi.org/10.4236/oalib.1100600
Gessess, T., Misganaw, G. & Dagnew, Y. (2021). Evaluation of survival rate of fog era calves and their crossbred at Chagni cattle breed improvement and Andasa livestock research centers. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 45 (4), 767-774. https://doi.org/10.3906/vet-2011-60
Gomes, V., Pinheiro, F.A., Silva, K.N.D., Bosco, K.A., Morita, L.M., Minervino, A.H.H., & Madureira, K.M. (2021). Morbidity and mortality in Holstein calves from birth to 145 days of age on a large dairy farm in Brazil. Arquivo Brasileiro de Medicina Veterinária e Zootecnia, 73 (05), 1029-1038. https://doi.org/10.1590/1678-4162-12284
Gulliksen, S.M., Jor, E., Lie, K.I., Løken, T., Åkerstedt, J. & Østerås, O. (2009). Respiratory infections in Norwegian dairy calves. Journal of Dairy Science, 92(10), 5139-5146. https://doi.org/10.3168/jds.2009-2224
Ismail, Z.B., & Muhaffel, M.M. (2022). Dairy calf and replacement heifer mortality on a single intensively managed dairy farm in Jordan: A 3-year-long study (2016–2018). Open Veterinary Journal, 12 (6), 944-950. https://doi.org/10.5455/OVJ.2022.v12.i6.21
Jorgensen, M. W., Adams-Progar, A., De Passillé, A.M., Rushen, J., Salfer, J.A. & Endres, M.I. (2017). Mortality and health treatment rates of dairy calves in automated milk feeding systems in the Upper Midwest of the United States. Journal of Dairy Science, 100 (11), 9186-9193. https://doi.org/10.3168/jds.2017-13198
Kaygısız, A., Yılmaz, İ., & Koşum, S. (2017). Şanlıurfa İlinde Siyah Alaca Irkı Sığırların Yetiştirici Şartlarında Bazı Adaptasyon Özellikleri. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (2), 133-136. https://doi.org/10.18016/ksujns.52295
Kaygısız, A., Yılmaz, I., Şanver, N., & Serim, S.T. (2022a). Structural analysis of cattle breeding in Yenimahalle and Elmadağ counties of Ankara province. https://doi.org/10.21597/jist.1039203
Kaygısız, A., Tapkı, İ., & Daş, Ö. (2022b). Kahramanmaraş ili Andırın ilçesinde faaliyet gösteren sığırcılık işletmelerinde buzağı yetiştirme teknikleri. Journal of the Institute of Science and Technology, 12 (3), 1857-1870. https://doi.org/10.21597/jist.1098938
Khan, A. & Khan, M.Z. (1991). Aetiopathology of neonatal calf mortality. Medical Journal of Islamic World Academy of Sciences, 4 (2), 159-165.
Koçak, S., Tekerli, M., Özbeyaz, C. & Demirhan, İ. (2008). Lalahan Merkez Hayvancılık Araştırma Enstitüsün'de yetiştirilen Holştayn, Esmer ve Simental Sığırlarda Bazı Verim Özellikleri. Journal of Lalahan Livestock Research Institute, 48 (2), 51-57.
Koşum, S., & Kaygısız, A. (2019). Malatya İlindeki Siyah Alaca, Simental ve Esmer Irkı Sığırların Hasar Kapsamında Sigortadan Hasar Alma Tazminatları Bakımından Karşılaştırılması. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23 (4), 422-431. https://doi.org/10.29050/harranziraat.594988
Kozat, S. (2018). Hypothermia in newborn calves. Journal of Istanbul Veterinary Sciences, 2 (1), 30-37. https://doi.org/10.30704/http-www-jivs-net.409147
Lombard, J.E., Garry, F.B., Tomlinson, S.M. & Garber, L.P. (2007). Impacts of dystocia on health and survival of dairy calves. Journal of Dairy Science, 90 (4), 1751-1760. https://doi.org/10.3168/jds.2006-295
Lora, I., Gottardo, F., Contiero, B., Ava, B.D., Bonfanti, L., Stefani, A. & Barberio, A. (2018). Association between passive immunity and health status of dairy calves under 30 days of age. Preventive Veterinary Medicine, 152, 12-15. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2018.01.009
Medeiros, I., Fernandez-Novo, A., Astiz, S. & Simões, J. (2022). Historical evolution of cattle management and herd health of dairy farms in OECD Countries. Veterinary Sciences, 9 (3), 125. https://doi.org/10.1016/10.3390/vetsci9030125
Mee, J., Şen, İ., Kizi, A.A., Uulu, N. A. & Taş, A. (2019). Risk factors for, and causes of, perinatal calf mortality and implications for calf welfare. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 9(1), 35-41.
Mee, J. F., Berry, D.P. & Cromie, A.R. (2011). Risk Factors for Calving Assistance and Dystocia in Pasture-based Holstein-Friesian Heifers and Cows in Ireland. The Veterinary Journal, 187, 189-194. https://doi.org/10.1016/10.1016/j.tvjl.2009.11.018
Mee, J.F., Sanchez-Miguel, C. & Doherty, M. (2014). Influence of modifiable risk factors on the incidence of stillbirth/perinatal mortality in dairy herds. The Veterinary Journal, 199, 19-23. https://doi.org/10.1016/10.1016/j.tvjl.2013.08.004
Ndung’u, C., Tura, I., Muema, L., Kemboi, F., Mwangi, P., Kamau, P., Tarus, P., Akinyi Owiro, E. & Mghanga, S (2024). Mortality rates among improved boran beef cattle and their crosses from birth to two years under ranching conditions in Kenya. International Journal of Veterinary Sciences and Animal Husbandry, 9 (3), 321-331. https://doi.org/10.22271/veterinary.2024.v9.i3e.1434
Olsson, S. O., Viring, S., Emanuelsson, U. & Jacobsson, S.O. (1993). Calf diseases and mortality in Swedish dairy herds. Acta Veterinaria Scandinavica, 34(3), 263-269. https://doi.org/10.1186/BF03548190
Østerås, O., Gjestvang, M. S., Vatn, S. & Sølverød, L. (2007). Perinatal death in production animals in the Nordic countries–incidence and costs. Acta Veterinaria Scandinavica, 49 (Suppl 1), S14. https://doi.org/10.1186/1751-0147-49-S1-S14
Özdemir, V.F., & Yanar, M. (2024). Effects of propolis extract administration on immune parameters, fecal consistency scores, and growth performance of Holstein–Friesian calves. Tropical Animal Health and Production, 56 (8), 259. https://doi.org/10.1007/s11250-024-04128-2
Pannwitz, G. (2015). Standardized analysis of German cattle mortality using national register data. Preventive Veterinary Medicine, 118, 260–270. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2014.11.020
Riley, D.G., Chase Jr, C.C., Olson, T.A., Coleman, S.W. & Hammond, A.C. (2004). Genetic and nongenetic influences on vigor at birth and preweaning mortality of purebred and high percentage Brahman calves. Journal of Animal Science, 82 (6), 1581-1588. https://doi.org/10.2527/2004.8261581x
Schmidek, A., Costa, M.J.R.P.D., Mercadante, M.E.Z., Toledo, L.M.D., Cyrillo, J.N.D.S.G. & Branco, R.H. (2013). Genetic and non-genetic effects on calf vigor at birth and preweaning mortality in Nellore calves. Revista Brasileira de Zootecnia, 42, 421-427. https://doi.org/10.1590/S1516-35982013000600006
Sedó, S.U., Winder, C.B. & Renaud, D.L. (2023). Graduate Student Literature Review: The problem of calf mortality on dairy farms. Journal of Dairy Science, 106 (10), 7164-7176. https://doi.org/10.3168/jds.2022-22795
Segura-Correa, J. C., Segura-Correa, V. M., Magaña-Monforte, J. G., & Aké-López, J. R. (2018). Risk factors associated with abortion and calf preweaning mortality in a beef cattle system in southeastern Mexico. Tropical and Subtropical Agroecosystems, 21 (3), 439 – 445. http://dx.doi.org/10.56369/tsaes.2498
SPSS (2020). IBM Corp. Released 2020. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 27.0. Armonk, NY: IBM Corp.
Svensson, C. & Liberg, P. (2006). The effect of group size on health and growth rate of Swedish dairy calves housed in pens with automatic milk-feeders. Preventive Veterinary Medicine, 73, 43–53. https://doi.org/10.1016/j.prevetmed.2005.08.021
van Pelt, M., Eding, H., Vessies, P. & de Jong, G. (2012). Developing a genetic evaluation for calf survival during rearing in The Netherlands. Interbull Bulletin, (46).
Zucali, M., Bava, L., Tamburini, A., Guerci, M. & Sandrucci, A. (2013). Management risk factors for calf mortality in intensive Italian dairy farms. Italian Journal of Animal Science, 12 (2), e26. https://doi.org/10.4081/ijas.2013.e26