Öz
Suyun etkin kullanımında
sulama şebekelerinde kullanılan kanal çeşitleri büyük öneme sahiptir. Bu
çalışmada, Ege Bölgesinde 9 adet sulama şebekesinde, ana sulama kanal çeşitleri
ve uzunluklarının sulama performans göstergelerine etkisi araştırılmıştır. Sulama
kanal uzunlukları ve su iletim performans göstergeleri arasındaki ilişkiyi
araştırmak amacıyla korelasyon; kanal çeşitlerine ve uzunluklarına göre sulama
şebekelerini homojen gruplara ayırmak amacıyla kümeleme analizi ve genel
değerlendirme yapmak amacıyla da temel bileşenler analizi sonucunda oluşan
biplot grafikleri kullanılmıştır. Sonuçta, kanal uzunlukları ve çeşitleri ile
sulama oranı ve birim sulama alanına dağıtılan toplam sulama suyu miktarı
arasında korelasyon bulunmuştur (P>0.01). Sulama kanal çeşitleri ve
uzunlukları ile birim sulanan alana dağıtılan toplam sulama suyu miktarı ve su
temin oranı arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur
(P>0.05). Borulu su iletim kanallarına sahip sulama şebekelerinde sulama
performansı yüksek olması beklenirken, kaplamalı ve kanalet su iletim
kanallarına sahip olan sulama şebekeleri daha yüksek performans göstermiştir.
Sonuçta sulama şebeke performans göstergeleri kanal çeşitleri ve uzunluklarının
yanında yönetim, işletim gibi birçok etkene bağlı olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Sulama kanal çeşitleri Sulama kanal uzunlukları Sulama performans göstergeleri Sulama şebekeleri
Kaynakça
- Akçay S, Tunalı SP 2016. Aşağı Büyük Menderes ve Aşağı Gediz Havzası Sulama Birliklerinin Üretim ve Su Kullanım Performanslarının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 64-73.
- Akkuzu E, Mengü GP 2011. Alaşehir yöresi sulama birliklerinin arazi-su verimliliği ve su temini açısından değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2): 119-126.
- Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, Martínez-Alvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation Science, 35(3): 193-203.
- Arslan F, Değirmenci H 2018. Sulama Şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
- Burt C 2001. Rapid Appraisal Process (RAP) and Benchmarking: Explanation and Tools. Water Control. 2001. http://www.watercontrol.org/ tools/rap-eng-2002, URL: 18 August 2018.
- Cihan İ, Acar B 2016. Performance of Ova Water User Association in Konya–Turkey, World Journal of Innovative Research, 1(2): 25-28.
- Çakmak B, Beyri̇bey M, Yildirim YE, Kodal S 2004. Benchmarking performance of irrigation schemes: a case study from Turkey. Irrigation and Drainage: The journal of the International Commission on Irrigation and Drainage, 53(2): 155-163.
- Değirmenci H 2001. Devredilen sulama şebekelerinin karşılaştırma göstergeleri ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15:31-41.
- DSİ 2017. 2016 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
- Eliçabuk C, Topak R 2017. Gevrekli sulama birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-199.
- Kalender MA, Topak R 2017. Irrigation Performance of Ilgın Plain Irrigation Association. Selcuk J Agr Food Sci, 31(2): 59-67.
- Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
- Malano H, Burton M, Makin I 2004. Benchmarking performance in the irrigation and drainage sector: a tool for change. Irrigation and Drainage, 53:119–133.
- Molden DJ, Sakthivadivel, R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
- Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques (Vol 62). Food & Agriculture Org..
- Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259.
Öz
Channel types are of great
importance in the effective use of water in irrigation schemes. In this study,
the effects of main channel systems type and lengths on the water distribution
performance indicators for 9 irrigation schemes in the 2nd District of the
General Directorate of State Hydraulic Works were investigated. Correlation was
used to determine the relationship between channel lengths and water
distribution performance indicators. Cluster analysis was used to divide
irrigation schemes into homogeneous groups according to channel types. Biplot
charts which are formed as a result of principle component analysis were used
to interpret all indicators together. As a result, there was a correlation
between channel lengths and irrigation ratio as well as annual irrigation water
supplied to users per unit command area (P<0.01). The interaction between
channel types and lengths and other water distribution performance indicators
was not statistically significant (P>0.05). While the water distribution
performance of irrigation schemes with piped water delivery systems was
expected to be high, irrigation schemes with classic and canalette channels
showed higher performance. As a result, performance indicators were determined
to be dependent on many factors such as management and operation besides
channel types and lengths in irrigation schemes.
Anahtar Kelimeler
Irrigation channel types Irrigation channel length Irrigation performance indicators Irrigation schemes
Kaynakça
- Akçay S, Tunalı SP 2016. Aşağı Büyük Menderes ve Aşağı Gediz Havzası Sulama Birliklerinin Üretim ve Su Kullanım Performanslarının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(1): 64-73.
- Akkuzu E, Mengü GP 2011. Alaşehir yöresi sulama birliklerinin arazi-su verimliliği ve su temini açısından değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2): 119-126.
- Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, Martínez-Alvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation Science, 35(3): 193-203.
- Arslan F, Değirmenci H 2018. Sulama Şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
- Burt C 2001. Rapid Appraisal Process (RAP) and Benchmarking: Explanation and Tools. Water Control. 2001. http://www.watercontrol.org/ tools/rap-eng-2002, URL: 18 August 2018.
- Cihan İ, Acar B 2016. Performance of Ova Water User Association in Konya–Turkey, World Journal of Innovative Research, 1(2): 25-28.
- Çakmak B, Beyri̇bey M, Yildirim YE, Kodal S 2004. Benchmarking performance of irrigation schemes: a case study from Turkey. Irrigation and Drainage: The journal of the International Commission on Irrigation and Drainage, 53(2): 155-163.
- Değirmenci H 2001. Devredilen sulama şebekelerinin karşılaştırma göstergeleri ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15:31-41.
- DSİ 2017. 2016 Yılı DSİ’ce İşletilen ve Devredilen Sulama Tesisleri Değerlendirme Raporu. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
- Eliçabuk C, Topak R 2017. Gevrekli sulama birliği’nde sulama performansının değerlendirilmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-199.
- Kalender MA, Topak R 2017. Irrigation Performance of Ilgın Plain Irrigation Association. Selcuk J Agr Food Sci, 31(2): 59-67.
- Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
- Malano H, Burton M, Makin I 2004. Benchmarking performance in the irrigation and drainage sector: a tool for change. Irrigation and Drainage, 53:119–133.
- Molden DJ, Sakthivadivel, R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
- Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques (Vol 62). Food & Agriculture Org..
- Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 26 Aralık 2018 |
| Kabul Tarihi | 10 Mart 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.