Araştırma Makalesi
Yıl 2019,
, 222 - 229, 31.10.2019
Öz
Artan
dünya nüfusu karşısında doğal kaynakların daha verimli kullanımı önemli hale gelmiştir.
Artan gıda ihtiyacının karşılanması için kaynakların yönetimi açısından yeni
anlayış ve yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Su, gıda üretimi için ilk sırada
gelen kaynaktır. Tarımsal alanda kullanılan suyun yönetimi son derece
önemlidir. Sulama şebekelerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi açısından
geliştirilen performans göstergeleri değerlendirme ve yorum açısından önemli
kolaylıklar sağlamaktadır. Yapılan bu çalışmada Akdeniz bölgesinden seçilen
Kahramanmaraş, Göksun, Andırın, Keysun ve Hancağız sulama şebekeleri, 11 yıllık
(2006-2016) veri kullanılarak çok değişkenli istatistiksel yöntemlerle
değerlendirilmiştir. Temel bileşenler analizi yapılmış, analiz sonucunda elde
edilen bileşen yükleri ile kalite indeksi hesaplanarak çıkan sonuçlara göre başarı
sıralaması yapılmıştır. Kalite indeksine göre yapılan sıralama da Kahramanmaraş
sulama şebekesi (311.96) ilk sırada yer alırken
Hancağız sulama şebekesi (-1061.53) son sırada yer almıştır. Sonuç olarak
sulama şebekelerinin başarı sıralamasına en fazla finansal ve su dağıtım
performans göstergeleri etkili olmuştur.
dünya nüfusu karşısında doğal kaynakların daha verimli kullanımı önemli hale gelmiştir.
Artan gıda ihtiyacının karşılanması için kaynakların yönetimi açısından yeni
anlayış ve yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Su, gıda üretimi için ilk sırada
gelen kaynaktır. Tarımsal alanda kullanılan suyun yönetimi son derece
önemlidir. Sulama şebekelerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi açısından
geliştirilen performans göstergeleri değerlendirme ve yorum açısından önemli
kolaylıklar sağlamaktadır. Yapılan bu çalışmada Akdeniz bölgesinden seçilen
Kahramanmaraş, Göksun, Andırın, Keysun ve Hancağız sulama şebekeleri, 11 yıllık
(2006-2016) veri kullanılarak çok değişkenli istatistiksel yöntemlerle
değerlendirilmiştir. Temel bileşenler analizi yapılmış, analiz sonucunda elde
edilen bileşen yükleri ile kalite indeksi hesaplanarak çıkan sonuçlara göre başarı
sıralaması yapılmıştır. Kalite indeksine göre yapılan sıralama da Kahramanmaraş
sulama şebekesi (311.96) ilk sırada yer alırken
Hancağız sulama şebekesi (-1061.53) son sırada yer almıştır. Sonuç olarak
sulama şebekelerinin başarı sıralamasına en fazla finansal ve su dağıtım
performans göstergeleri etkili olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atılgan A, Özdemir Ö, Hasan ÖZ, Kadayıfçı A, Şenyiğit U 2010. Isparta Yöresindeki Meyve Bahçelerinde Kullanılan Sulama Yöntemlerinin Analizi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2): 27-32.
- Afrasiabikia P, Rizi, AP, Javan M 2017. Scenarios for improvement of water distribution in Doroodzan irrigation network based on hydraulic simulation. Computers and Electronics in Agriculture, 135: 312-320.
- Alcamo J, Henrichs T, Rösch T 2017. World water in 2025: Global modeling and scenario analysis for the world commission on water for the 21st century.
- Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, Martínez-Alvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation science 2017, 35(3): 193-203.
- Arslan F, Değirmenci H 2017. Rating of Some Irrigation Projects Operated by DSI in Turkey. International Advanced Researches & Engineering Congress, 16-18 November, Osmaniye/Turkey
- Arslan, F, Değirmenci, H 2018. Sulama şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
- Corcoles JI, Frizzone JA, Lima SCRV, Mateos L, Neale CMU, Snyder RL, Souza F 2016. Irrigation Advisory Service and Performance Indicators in Baixo Acaraú Irrigation District, Brazil. Irrigation and Drainage, 65(1): 61-72.
- Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2016. Aşağı Seyhan Ovası Sulama Alanında Yağmurlama ve Damla Sulama Yöntemi ile Sulanan Alanların Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 19(4): 454-461.
- Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2017. Aşağı Seyhan Ovası sulama birliklerinin kümeleme analizi ile karşılaştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4): 326-333.
- DSİ 2018. Toprak ve Su Kaynakları. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
- Kuşçu H, Demir AO, Korukçu A 2008. An assessment of the irrigation management transfer programme: case study in the Mustafakemalpaşa irrigation scheme in Turkey. Irrigation and Drainage, 57(1): 15-22.
- Kuşçu H, Bölüktepe FE, Demir AO 2009. Performance assessment for irrigation water management: A case study in the Karacabey irrigation scheme in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 4(2): 124-132.
- Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
- Meral R, Temizel KE (2006). Çeltik tarımında sulama uygulamaları ve etkin su kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2): 104-109.
- Molden DJ, Sakthivadivel R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
- Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques, Food & Agriculture Org, 2007, Vol. 63.
- Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259
- Tanriverdi C, Degirmenci H, Sesveren S 2011. Assessment of Irrigation Schemes in Turkey Based on Management Types. African Journal of Biotechnology 10(11): 1997-2004.
- Uzen, N, Cetin O 2016. Evaluation of physical and economical water use indices in two irrigation schemes in southeastern Anatolia region of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 25(11): 4863-4871.
- Zema DA, Nicotra A, Tamburino V, Zimbone S.M 2015. Performance Assessment of Collective Irrigation in Water Users’ Associations of Calabria (Southern Italy). Irrigation and drainage, 64(3): 314-325.
Yıl 2019,
, 222 - 229, 31.10.2019
Öz
Efficient use of natural resources has become an important issue due to
the increase in world population. To meet the increasing demand for food, there
is a need for new approaches and methods of resource management. Water is the
most essential resource for food production, and the management of water in
agriculture is an extremely important topic. Performance indicators developed
for the monitoring and evaluation of irrigation networks provide great
convenience in terms of assessing and interpreting such networks. In this
study, 11-year data (2006–2016) for the irrigation networks of Kahramanmaras,
Goksun, Andirin, Keysun and Hancagiz locating in Mediterranean Region of Turkey
were evaluated using multivariate statistical methods. Principal component
analysis was performed for these networks; component load and quality index
were calculated; the success/performance ranking of the networks was identified
based on the results. The quality index revealed that the irrigation network in
Kahramanmaras (311.96) ranked first, whereas the irrigation network in Hancagiz
(-1061.53) ranked last in terms of
success/performance. In conclusion, financial and water distribution
performance indicators were the most effective factors determining the success
of irrigation networks.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atılgan A, Özdemir Ö, Hasan ÖZ, Kadayıfçı A, Şenyiğit U 2010. Isparta Yöresindeki Meyve Bahçelerinde Kullanılan Sulama Yöntemlerinin Analizi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(2): 27-32.
- Afrasiabikia P, Rizi, AP, Javan M 2017. Scenarios for improvement of water distribution in Doroodzan irrigation network based on hydraulic simulation. Computers and Electronics in Agriculture, 135: 312-320.
- Alcamo J, Henrichs T, Rösch T 2017. World water in 2025: Global modeling and scenario analysis for the world commission on water for the 21st century.
- Alcon F, García-Bastida PA, Soto-García M, Martínez-Alvarez V, Martin-Gorriz B, Baille A 2017. Explaining the performance of irrigation communities in a water-scarce region. Irrigation science 2017, 35(3): 193-203.
- Arslan F, Değirmenci H 2017. Rating of Some Irrigation Projects Operated by DSI in Turkey. International Advanced Researches & Engineering Congress, 16-18 November, Osmaniye/Turkey
- Arslan, F, Değirmenci, H 2018. Sulama şebekelerinin İşletme-Bakım ve Yönetim Modernizasyonunda RAP-MASSCOTE Yaklaşımı: Kahramanmaraş Sol Sahil Sulama Şebekesi Örneği, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(1): 45-51.
- Corcoles JI, Frizzone JA, Lima SCRV, Mateos L, Neale CMU, Snyder RL, Souza F 2016. Irrigation Advisory Service and Performance Indicators in Baixo Acaraú Irrigation District, Brazil. Irrigation and Drainage, 65(1): 61-72.
- Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2016. Aşağı Seyhan Ovası Sulama Alanında Yağmurlama ve Damla Sulama Yöntemi ile Sulanan Alanların Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 19(4): 454-461.
- Değirmenci H, Tanrıverdi Ç, Arslan F 2017. Aşağı Seyhan Ovası sulama birliklerinin kümeleme analizi ile karşılaştırılması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 20(4): 326-333.
- DSİ 2018. Toprak ve Su Kaynakları. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
- Kuşçu H, Demir AO, Korukçu A 2008. An assessment of the irrigation management transfer programme: case study in the Mustafakemalpaşa irrigation scheme in Turkey. Irrigation and Drainage, 57(1): 15-22.
- Kuşçu H, Bölüktepe FE, Demir AO 2009. Performance assessment for irrigation water management: A case study in the Karacabey irrigation scheme in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 4(2): 124-132.
- Malano H, Burton M 2001. International Program for Technology and Research in Irrigation and Drainage guidelines for benchmarking performance in the irrigation and drainage sector. IPTRID Secretariat, Food and Agriculture Organization of the United Nations.
- Meral R, Temizel KE (2006). Çeltik tarımında sulama uygulamaları ve etkin su kullanımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2): 104-109.
- Molden DJ, Sakthivadivel R, Perry CJ, Fraiture CD, Kloezen WH 1998. Indicators for Comparing Performance of Irrigated Agricultural Systems. IWMI, 1998, Research Report 20, Colombo, 26 p.
- Renault D, Facon T, Wahaj R 2007. Modernizing Irrigation Management: The MASSCOTE Approach-Mapping System and Services for Canal Operation Techniques, Food & Agriculture Org, 2007, Vol. 63.
- Rodríguez-Díaz JA, Camacho-Poyato E, Lopez-Luque R, Pérez-Urrestarazu L 2008. Benchmarking and multivariate data analysis techniques for improving the efficiency of irrigation districts: an application in Spain. Agricultural systems, 96(1-3): 250-259
- Tanriverdi C, Degirmenci H, Sesveren S 2011. Assessment of Irrigation Schemes in Turkey Based on Management Types. African Journal of Biotechnology 10(11): 1997-2004.
- Uzen, N, Cetin O 2016. Evaluation of physical and economical water use indices in two irrigation schemes in southeastern Anatolia region of Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 25(11): 4863-4871.
- Zema DA, Nicotra A, Tamburino V, Zimbone S.M 2015. Performance Assessment of Collective Irrigation in Water Users’ Associations of Calabria (Southern Italy). Irrigation and drainage, 64(3): 314-325.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Nisan 2019 |
| Kabul Tarihi | 5 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Cited By
Paşaköy Sulama Birliğinde Sulama Performansının Analizi
Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.30910/turkjans.1385599
Sulama Performans Göstergeleri ve TOPSİS Yöntemi ile Asi Havzası Sulama Birliklerinin Analizi
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
Şaban ÇİFÇİ
https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.885525
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi