Ankara Etimesgut’daki Bazı Süt Sığırı İşletmelerindeki İneklerin Süt Bileşenlerinin ve Bunlara Etkili Faktörlerin Belirlenmesi
Öz
Bu araştırma, Ankara ili Etimesgut ilçesinde bulunan özel sığırcılık işletmelerinde yetiştirilen süt sığırlarının süt bileşenlerinin ve süt bileşenlerini etkileyen faktörlerin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Laktasyonun başlangıcında süt bileşenlerindeki farklılıkları tespit etmek amacıyla dört farklı işletmeden üç ırktan süt numuneleri alınmıştır. Alınan örneklerde elektrik iletkenliği (Eİ), laktoz, protein, somatik hücre sayısı (SHS), LogSHS, yağsız kuru madde (YKM), kuru madde ve yağ değerlerinin ortalama ve standart hataları sırasıyla 5.993 ± 0.163 mS cm-1, % 4.521 ± 0.067, % 3.449 ± 0.076, 294114.4 ± 67992.0 hücre ml-1, 5.79 ± 0.05, % 8.587 ± 0.123, % 12.109 ± 0.120 ve % 3.166 ± 0.141 olarak bulunmuştur. Sütün bileşimine etkisi incelenen faktörlerden Eİ değerine işletme faktörü (P<0.01) ve Californiya mastitis testi (CMT) test grubu faktörü (P<0.01), Laktoz değerine işletme faktörü (P<0.01), SHS ve LogSHS değerine CMT test grubu faktörü (P<0.01), kuru madde değerine işletme faktörü (P<0.01) ve yağ değerine ırk faktörünün (P<0.01) etkisi önemli bulunmuştur. Verilerin istatistik analizinde Harvey (1987) tarafından geliştirilen “LSMLMW-Least-Squares and Maximum Likelihood General Purpose Program” kullanılmıştır. Deneme sonunda bazı özellikler bakımından işletmelerde problemler olduğu görülmüş, bu problemlerin tespit edilerek gerekli düzeltmelerin yapılması gerektiği önerilmiştir. İşletmelerin belirli aralıklarla bu değerlendirmeleri yaparak kendi durumlarını görmeleri ve problemlere önlem almaları gerektiği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü
Proje Numarası
21201035 nolu proje ile desteklenmiştir.
Teşekkür
Bu çalışma Bünyamin DAĞ’ın Yüksek Lisans tezinden üretilmiş olup Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından 21201035 nolu proje ile desteklenmiştir. Destekten dolayı Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Anonim, (2005). Türk Gıda Kodeksi, Çiğ süt ve ısıl işlem görmüş sütler tebliği, No:2000/6.
- Anonim, (2022a). Yeşil Menü-İlçeler [çevrimiçi], https://ankara.ktb.gov.tr/TR-152767/etimesgut. html: Ziyaret Tarihi: [02 Şubat 2022].
- Anonim, (2022b). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları [çevrimiçi], https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/?kn=95&locale=tr: Ziyaret Tarihi: [2 Şubat 2022].
- Anonim, (2023). Hayvancılık istatistikleri [çevrimiçi], https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr: Ziyaret Tarihi: [14 Haziran 2023].
- Anonymous, (2022). Dairy production, Milk compotions [online], https://www.fao.org/dairy-production-products/products/milk-composition/en/: [30 Ocak 2022].
- Barlowska, J., Litwinczuk, Z., Wolanciuk, A. & Brodziak, A. (2009). Relationship of somatic cell count to daily yield and technological usefulness of milk from different breeds of cows. Polish Journal of Veterinary Sciences 12(1): 75-79
- Boztepe, S., Aytekin, İ., Zülkadir, U. (2015). Süt Sığırcılığı. Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Caraviello, D. (2004). Selection for Clinical Mastitis and Somatic Cell Count, The Babcock Institute University of Winconsin, Dairy Updates, Reproduction and Genetics, No: 613.
- Coşkun, F.S. & Zülkadir, U. (2018). The Use of Fuzzy Logic Approach in Evaluation of Subclinic Mastitis, Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32 (3), 436-439, DOI: https://doi.org/ 10.15316/ SJAFS.2018.119
- Duncan, W.R. (1955). Multiple Range and Multiple F Tests, Biometrics, p., http://dx.doi.org/ 10.2307/3001478
- Fox, P.F., McSweeney, P.L.H. & Paul, L.H. (1998). Dairy chemistry and biochemistry, London: Blackie Academic Professional.
- Harding, F. (1995). Milk quality, Newyork: Blackie Academic & Professional, pp. 60-95.
- Harvey, W.R. (1987). Least Squares Analysis of Data With Unequal Subclass Numbers, Agric. Res. Ser. USDA, ARS, 20 - 8, p.
- Kaygısız A., & Şahin, O. (2023). Bazı sütçü sığır ırklarında somatik hücre sayısı (SHS) ve süt üre nitrojen (MUN) seviyesinin süt verimi ve bileşimine etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28 (2), 290-307.
- Kıraç, A. (2014). Siyah alaca ineklerin sütlerinde belirlenen somatik hücre sayısı üzerine depolama sıcaklığı ve süresinin etkisi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans tezi.
- Kıyıcı, J.M., Kaliber, M., Uzkülekci, H.H., Sekmen, A.E., Uzunyol, A. & Gülünç, A. (2016). Süt ineklerinde memenin fenotipik özelliği ve süt kalitesi arasındaki ilişki, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (4), 187-196.
- Koç, A. (2014). Effects of Somatic Cell Count and Various Environmental Factors on Milk Yield and Foremilk Constituents of Red-Holstein Cows. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences, 21 :439-447.
- Metin, M., 1998. Süt Teknolojisi-Sütün Bileşimi ve İşlenmesi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 33, İzmir.
- Sharma, R., Kumar, M. & Pathak, V. (2002). Effect of different seasons on cross-bred cow milk composition and paneer yield in sub-himalayan region, Asian-australasian journal of animal sciences, 15 (4), 528-530.
- Şahin, A. & Kaşıkcı, M. (2014). Relationships between somatic cell count and some raw milk paramaters of Brown Swiss Cattle, Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 2 (5), 220-223.
- Timurkan, H. (2014). İneklerde california mastitis testi ve sütün elektrik iletkenliğinin karşılaştırılması, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 28 (3), 135-136.
- Tuncer, K., Ertuğrul, K. & Şahin, A. (2017). TR71 bölgesindeki süt sığırı işletmelerinden toplanan çiğ sütlerin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi, Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (1), 65-69.
- Wangdi, J., Dema, T., Karma, M. & Bhujel, P. (2014). The compositional quality of cows milk in Bhutan, Issues in Biological Sciences and Pharmaceutical Research Vol.2(7), pp. 062-068.
- Yavuz, S. & Kaygısız, A. (2015). Siyah Alaca Sığırlarda Bazı Meme ve Vücut Ölçüleri ile Somatik Hücre Sayıları Arasındaki İlişkiler, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18 (3), 9-18.
Determination of Milk Components of Cows and Effective Factors in Some Dairy Cattle Farms in Etimesgut district of Ankara
Öz
This research was carried out to investigate the milk components of dairy cattle raised in private cattle farms in Ankara province Etimesgut district and the factors affecting milk components. In order to determine the differences in milk components at the beginning of lactation, milk samples from three breeds were taken from four different farms. Electrical conductivity, lactose, protein, somatic cell count (SCC), LogSHS, solid non-fat (SNF), dry matter (DM) and fat values in the samples taken were 5.993 ± 0.163 mS cm-1, 4.521 ± 0.067 %, 3.449 ± 0.076 %, 2941.144 ± 679.920 cells ml-1, 5.79 ± 0.05, 8.587 ± 0.123 %, 12.109 ± 0.120 %, and 3.166 ± 0.141 %, respectively. Among the factors that effects milk composition were examined, the effect of the facility (P<0.01) and CMT test group factor (P<0.01) on EI value, the facility on Lactose value (P<0.01), CMT test group factor (P<0.01) on SCC and LogSHS value, the facility factor (P<0.01) on dry matter value, and breed factor (P<0.01) on fat value were found significant. Least-Squares and Maximum Likelihood General Purpose Program (LSMLMW) was used in the statistical analysis of the data developed by Harvey (1987). At the end of the study, it was seen that there were problems in the facilities in terms of some qualities, it was suggested that these problems should be identified and necessary corrections should be made. It has been concluded that these facilities should make these evaluations at regular intervals, see their situation and take precautions against problems.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
21201035 nolu proje ile desteklenmiştir.
Kaynakça
- Anonim, (2005). Türk Gıda Kodeksi, Çiğ süt ve ısıl işlem görmüş sütler tebliği, No:2000/6.
- Anonim, (2022a). Yeşil Menü-İlçeler [çevrimiçi], https://ankara.ktb.gov.tr/TR-152767/etimesgut. html: Ziyaret Tarihi: [02 Şubat 2022].
- Anonim, (2022b). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları [çevrimiçi], https://biruni.tuik.gov.tr/ medas/?kn=95&locale=tr: Ziyaret Tarihi: [2 Şubat 2022].
- Anonim, (2023). Hayvancılık istatistikleri [çevrimiçi], https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr: Ziyaret Tarihi: [14 Haziran 2023].
- Anonymous, (2022). Dairy production, Milk compotions [online], https://www.fao.org/dairy-production-products/products/milk-composition/en/: [30 Ocak 2022].
- Barlowska, J., Litwinczuk, Z., Wolanciuk, A. & Brodziak, A. (2009). Relationship of somatic cell count to daily yield and technological usefulness of milk from different breeds of cows. Polish Journal of Veterinary Sciences 12(1): 75-79
- Boztepe, S., Aytekin, İ., Zülkadir, U. (2015). Süt Sığırcılığı. Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Caraviello, D. (2004). Selection for Clinical Mastitis and Somatic Cell Count, The Babcock Institute University of Winconsin, Dairy Updates, Reproduction and Genetics, No: 613.
- Coşkun, F.S. & Zülkadir, U. (2018). The Use of Fuzzy Logic Approach in Evaluation of Subclinic Mastitis, Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 32 (3), 436-439, DOI: https://doi.org/ 10.15316/ SJAFS.2018.119
- Duncan, W.R. (1955). Multiple Range and Multiple F Tests, Biometrics, p., http://dx.doi.org/ 10.2307/3001478
- Fox, P.F., McSweeney, P.L.H. & Paul, L.H. (1998). Dairy chemistry and biochemistry, London: Blackie Academic Professional.
- Harding, F. (1995). Milk quality, Newyork: Blackie Academic & Professional, pp. 60-95.
- Harvey, W.R. (1987). Least Squares Analysis of Data With Unequal Subclass Numbers, Agric. Res. Ser. USDA, ARS, 20 - 8, p.
- Kaygısız A., & Şahin, O. (2023). Bazı sütçü sığır ırklarında somatik hücre sayısı (SHS) ve süt üre nitrojen (MUN) seviyesinin süt verimi ve bileşimine etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 28 (2), 290-307.
- Kıraç, A. (2014). Siyah alaca ineklerin sütlerinde belirlenen somatik hücre sayısı üzerine depolama sıcaklığı ve süresinin etkisi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans tezi.
- Kıyıcı, J.M., Kaliber, M., Uzkülekci, H.H., Sekmen, A.E., Uzunyol, A. & Gülünç, A. (2016). Süt ineklerinde memenin fenotipik özelliği ve süt kalitesi arasındaki ilişki, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (4), 187-196.
- Koç, A. (2014). Effects of Somatic Cell Count and Various Environmental Factors on Milk Yield and Foremilk Constituents of Red-Holstein Cows. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences, 21 :439-447.
- Metin, M., 1998. Süt Teknolojisi-Sütün Bileşimi ve İşlenmesi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No: 33, İzmir.
- Sharma, R., Kumar, M. & Pathak, V. (2002). Effect of different seasons on cross-bred cow milk composition and paneer yield in sub-himalayan region, Asian-australasian journal of animal sciences, 15 (4), 528-530.
- Şahin, A. & Kaşıkcı, M. (2014). Relationships between somatic cell count and some raw milk paramaters of Brown Swiss Cattle, Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 2 (5), 220-223.
- Timurkan, H. (2014). İneklerde california mastitis testi ve sütün elektrik iletkenliğinin karşılaştırılması, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 28 (3), 135-136.
- Tuncer, K., Ertuğrul, K. & Şahin, A. (2017). TR71 bölgesindeki süt sığırı işletmelerinden toplanan çiğ sütlerin bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi, Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (1), 65-69.
- Wangdi, J., Dema, T., Karma, M. & Bhujel, P. (2014). The compositional quality of cows milk in Bhutan, Issues in Biological Sciences and Pharmaceutical Research Vol.2(7), pp. 062-068.
- Yavuz, S. & Kaygısız, A. (2015). Siyah Alaca Sığırlarda Bazı Meme ve Vücut Ölçüleri ile Somatik Hücre Sayıları Arasındaki İlişkiler, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18 (3), 9-18.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 21201035 nolu proje ile desteklenmiştir. |
| Erken Görünüm Tarihi | 21 Ocak 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Nisan 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Mayıs 2023 |
| Kabul Tarihi | 18 Eylül 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024Cilt: 27 Sayı: 2 |
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.