Aspir (Carthamus tinctorius L.) Genotiplerinin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi

Mehmet Kobuk; Kamil Ekinci; Sabri Erbaş

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.455408

Araştırma Makalesi

Determination of Yield and Quality Characteristics in Some Maize (Zea mays L.) Varieties

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 89 - 96, 28.02.2019

Mehmet Kobuk , Kamil Ekinci , Sabri Erbaş

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.455408

Cited By: 9

Öz

In this study,
some physical and chemical properties (length, thickness, width, geometric mean
diameter, sphericity, aspect ratio, seed surface area, seed weight, seed shell
thickness, moisture content, angle of repose, static friction coefficient,
color value, Hue angle, shell ratio, oil content and composition of fatty
acids) of the seeds of safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes were
determined. These properties are required for equipment design for
mechanization operations such as harvesting, processing, transporting, sorting,
sorting and packaging. Seeds of eight safflower lines (BAY-ER 1, BAY-ER 2,
BAY-ER 5, BAY-ER 6, BAY-ER 12, BAY-ER 15, BAY-ER 16 and BAY-ER 17) and five
varieties (Dinçer 5-118, Remzibey 05, Balcı, Linas and Olas) were used in the
experiment. It has been found that the magnitude of physical properties of
safflower lines and varieties were the similar. The oil content of varieties
and lines varied between 25.78% and 35.16%. Olas (34.90%). The highest oil
content was determined in BAY-ER 15 (35.16%) line followed by Linas (34.10%) and
BAY-ER 5 (33.07%). Olas variety, and
BAY-ER 12 and BAY-ER 16 lines was identified as high oleic acid genotypes.

Anahtar Kelimeler

Safflower, Carthamus tinctorius, physical and chemical properties, composition of fatty acids

Kaynakça

Akbolat D, Ertekin C, Menges HO, Ekinci K, Erdal I 2008. Physical and Nutritional Properties of Jujube (Zizyphus jujuba Mill.) Growing in Turkey. Asian Journal of Chemistry, 20(1): 757-766.
Alibas I 2009. Microwave, Vacuum, and Air Drying Characteristics of Collard Leaves. Drying Technology, 27(11): 1266-1273.
Altuntas E, Ozgoz E, Taser ÖF 2005. Some physical properties of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) seeds. Journal of Food Engineering, 71(1): 37-43.
Baydar H, Erbaş S 2007. Türkiye'de Yemeklik Yağ ve Biyodizel Üretimine Uygun Aspir Islahı. I. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu. 28-31 Mayıs, 378-386, Samsun.
Baydar H, Turgut İ 1993. Aspirin (Carthamus tinctorius L.)'in Antalya Koşullarında Kışlık Olarak Yetiştirme Olanakları Üzerine Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5-6 (1-2): 75-92.
Celik A, Ercisli S, Turgut N 2007. Some Physical, Pomological and Nutritional Properties of Kiwifruit cv. Hayward. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58(6): 411-418.
Cenkowski S, Bielewicz J, Britton MG 1991. A Single Kernel Creep and Recoveri Test. Transactions of the ASAE, 34(6): 2484-2490.
Çalışır S, Marakoğlu T, Öztürk Ö, Öğüt H 2005. Some Physical Properties of Safflower Seed (Carthamus Tinctorius L.). Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19(36): 87-92.
Çelikoğlu F 2004. Eskişehir Koşullarında Geliştirilen Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarında Verim Kriterlerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 78 s.
Çoşge B, Gürbüz B, Kıralan M 2007. Oil Content and Fatty Acid Composition of Some Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Varieties Sown in Spring and Winter. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 1(3): 11-15.
Erbaş S 2007. Aspirde (Carthamus Tinctorius L.) Sentetik Erkek Kısırlığı Tekniği ile Elde Edilmiş Melez Popülasyonlarından Hat Geliştirme Olanakları. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 93 s.
Erbaş S 2012. Melezleme Islahı ile Tohum Verimi, Yağ ve Oleik Asit İçeriği Yüksek Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarının Geliştirilmesi. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 132 s.
Erbaş S, Tonguç M, Şanlı A 2016. Variations in The Agronomic and Quality Characteristics of Domestic And Foreign Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 21(1):110-119.
Francois LE, Bernstein L 1964. Salt Tolerance of Safflower. Agron. J., 56(1): 38-40.
Guzel E, Ulger P, Kayisoglu B. 1999. Urun Isleme ve Degerlendirme Teknigi. Cukurova Universitesi Ziraat Fakultesi Genel Yayın No:145, Adana.
Haciseferogullari H, Ozcan M, Demir F, Calisir S 2005. Some Nutritional and Technological Properties of Garlic. Journal of Food Engineering, 68(4): 463-469.
Husain A, Agrawal KK, Ojha TP, Bhole NG 1971. Viscoelastic Behavior of Rough Rice. Transactions of the ASAE, 14(2): 313-318.
Işık E 2003. Biyolojik Materyalin Teknik Özellikleri. U. Ü. Ziraat Fak. Ders Notları No: 95, Bursa,105s.
Johnson RC, Bergman JW, Flynn CR 1999. Oil and Meal Characteristics of Core and Non-core Safflower Accessions from the USDA Collection. Genet. Res. Crop Evol., 46(6): 611-618.
Kabaş O, Ozmerzi A, Akinci I 2006. Physical Properties of Cactus Pear (Opuntia ficus india L.) Grown Wild in Turkey. Journal of Food Engineering 73(2): 198-202.
Kaleemullah S, Gunasekar JJ 2002. Moisture-Dependet Physical Properties of Arecanut Trues. Biosystem Engineering, 82: 331-338.
Knowles 1989. Safflower. (Oil crops of the World McGraw-Hill, New York): Eds, Downey R, Röbbelen K, Ashri GA) 363–374.
Knowles PF 1969. Modification of Quantity and Quality of Safflower Oil Through Plant Breeding. Journal of the American Oil Chemists' Society, 46(3): 130-132.
Marquard R 1987. Qualitatsanalytik im dienste der ölpflanzenzüchtung. Fat Science Technology, 89: 95-99.
Mohsenin NN 1970. Physical Properties of Plant and Animal Materials: Structure, Physical Characteristics and Mechanical Properties. Gordon and Breach Science Publisher, New York, 742p.
Nagaraj G, Devi GN, Srinivas CVS 2001. Safflower Petals and Their Chemical Composition. Proc. V. International Safflower Conference, 23-27 July, USA.
Omobuwajo TO, Akande EA, Sanni L A 1999. Selected Physical, Mechanical And Aerodynamic Properties of African Breadfruit (Treculia Africana) Seeds. Journal of Food Engineering, 40(4): 241-244.
Oyelade OJ, Odugbenro PO, Abioye AO, Raji NL 2005 Some Physical Properties of African Star Apple Seeds. Journal of Food Engineering, 67(4): 435-440.
Sacilik, K., Ozturk, R., Keskin, R., 2003. Some Physical Properties of Hemp Seed. Biosystems Engineering, 86(2): 191-198.
Safavi S A, Pourdad S S, Safavi SM, Safavi A S 2011. Heritability and Genetic Gain of Some Morphological Traits in Safflower (Carthamus Tinctorius L.). American Journal of Scientific Research, 17: 14-18.
Suthar SH, Das SK 1996. Some Physical Properties of Karingda [Citrus Lanatus (Thumb) Mansf] Grains. Journal of Agricultural Engineering Research, 65(1): 15-22.
Tunalıgil BG 1993. Biyolojik Malzemelerin Teknik Özellikleri. AÜ Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1305 Ankara, 136s.
Uysal N, Baydar H, Erbaş, S 2006. Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1): 52-63.
Weiss EA 2000. Oilseed Crops. Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia, 364p.
Yılar M, Altuntaş E 2017. Tek Yıllık ve Çok Yıllık Adaçayı (Salvia Viridis L., Salvia Cryptantha Montbret Et Aucher) Tohumlarının Bazı Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(2): 137-141.

Aspir (Carthamus tinctorius L.) Genotiplerinin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 89 - 96, 28.02.2019

Mehmet Kobuk , Kamil Ekinci , Sabri Erbaş

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.455408

Cited By: 9

Öz

Bu çalışmada aspir (Carthamus tinctorius L.) genotiplerinin
tohumlarının bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri (uzunluk, kalınlık,
genişlik, geometrik ortalama çap, küresellik, en-boy oranı, tohum yüzey alanı,
1000 tane ağırlığı, tohum kabuk kalınlığı, nem içeriği, yığılma açısı, statik
sürtünme açısı, renk kroması, renk açısı, kabuk oranı, yağ oranı ve yağ
asitleri kompozisyonu) belirlenmiştir. Bu özellikler, hasat, işleme, nakliye,
tasnif, ayırma ve paketlemede
kullanılan ekipman tasarımı için gereklidir. Çalışmada sekiz aspir hattının
(BAY-ER 1, BAY-ER 2, BAY-ER 5, BAY-ER 6, BAY-ER 12, BAY-ER 15, BAY-ER 16 ve
BAY-ER 17) ve beş aspir çeşidinin (Dinçer 5-118, Remzibey 05, Balcı, Linas ve
Olası) tohumları kullanılmıştır. Çalışmada aspir hat ve çeşitlerinin fiziksel
özelliklerinin büyüklüklerinin benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Kimyasal
özellikleri açısında çalışma değerlendirildiğinde, çeşitler ve hatların yağ
içerikleri %25.78-%35.16 arasında değişim göstermiştir. En yüksek yağ içeriği BAY-ER 15 (%35.16) hattında
belirlenirken, bunu Olası (%34.90), Linas (%34.10) ve BAY-ER 5 (%33.07) genotipleri takip etmiştir. Olas çeşidi ile
BAY-ER 12 ve BAY-ER 16 hatları yüksek oleik asitli genotipler olarak
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Aspir, Carthamus tinctorius, fiziksel ve kimyasal özellikler, yağ asitleri kompozisyonu

Kaynakça

Akbolat D, Ertekin C, Menges HO, Ekinci K, Erdal I 2008. Physical and Nutritional Properties of Jujube (Zizyphus jujuba Mill.) Growing in Turkey. Asian Journal of Chemistry, 20(1): 757-766.
Alibas I 2009. Microwave, Vacuum, and Air Drying Characteristics of Collard Leaves. Drying Technology, 27(11): 1266-1273.
Altuntas E, Ozgoz E, Taser ÖF 2005. Some physical properties of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) seeds. Journal of Food Engineering, 71(1): 37-43.
Baydar H, Erbaş S 2007. Türkiye'de Yemeklik Yağ ve Biyodizel Üretimine Uygun Aspir Islahı. I. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu. 28-31 Mayıs, 378-386, Samsun.
Baydar H, Turgut İ 1993. Aspirin (Carthamus tinctorius L.)'in Antalya Koşullarında Kışlık Olarak Yetiştirme Olanakları Üzerine Araştırmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5-6 (1-2): 75-92.
Celik A, Ercisli S, Turgut N 2007. Some Physical, Pomological and Nutritional Properties of Kiwifruit cv. Hayward. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58(6): 411-418.
Cenkowski S, Bielewicz J, Britton MG 1991. A Single Kernel Creep and Recoveri Test. Transactions of the ASAE, 34(6): 2484-2490.
Çalışır S, Marakoğlu T, Öztürk Ö, Öğüt H 2005. Some Physical Properties of Safflower Seed (Carthamus Tinctorius L.). Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19(36): 87-92.
Çelikoğlu F 2004. Eskişehir Koşullarında Geliştirilen Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarında Verim Kriterlerinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 78 s.
Çoşge B, Gürbüz B, Kıralan M 2007. Oil Content and Fatty Acid Composition of Some Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Varieties Sown in Spring and Winter. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 1(3): 11-15.
Erbaş S 2007. Aspirde (Carthamus Tinctorius L.) Sentetik Erkek Kısırlığı Tekniği ile Elde Edilmiş Melez Popülasyonlarından Hat Geliştirme Olanakları. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 93 s.
Erbaş S 2012. Melezleme Islahı ile Tohum Verimi, Yağ ve Oleik Asit İçeriği Yüksek Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarının Geliştirilmesi. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 132 s.
Erbaş S, Tonguç M, Şanlı A 2016. Variations in The Agronomic and Quality Characteristics of Domestic And Foreign Safflower (Carthamus Tinctorius L.) Genotypes. Turkish Journal of Field Crops, 21(1):110-119.
Francois LE, Bernstein L 1964. Salt Tolerance of Safflower. Agron. J., 56(1): 38-40.
Guzel E, Ulger P, Kayisoglu B. 1999. Urun Isleme ve Degerlendirme Teknigi. Cukurova Universitesi Ziraat Fakultesi Genel Yayın No:145, Adana.
Haciseferogullari H, Ozcan M, Demir F, Calisir S 2005. Some Nutritional and Technological Properties of Garlic. Journal of Food Engineering, 68(4): 463-469.
Husain A, Agrawal KK, Ojha TP, Bhole NG 1971. Viscoelastic Behavior of Rough Rice. Transactions of the ASAE, 14(2): 313-318.
Işık E 2003. Biyolojik Materyalin Teknik Özellikleri. U. Ü. Ziraat Fak. Ders Notları No: 95, Bursa,105s.
Johnson RC, Bergman JW, Flynn CR 1999. Oil and Meal Characteristics of Core and Non-core Safflower Accessions from the USDA Collection. Genet. Res. Crop Evol., 46(6): 611-618.
Kabaş O, Ozmerzi A, Akinci I 2006. Physical Properties of Cactus Pear (Opuntia ficus india L.) Grown Wild in Turkey. Journal of Food Engineering 73(2): 198-202.
Kaleemullah S, Gunasekar JJ 2002. Moisture-Dependet Physical Properties of Arecanut Trues. Biosystem Engineering, 82: 331-338.
Knowles 1989. Safflower. (Oil crops of the World McGraw-Hill, New York): Eds, Downey R, Röbbelen K, Ashri GA) 363–374.
Knowles PF 1969. Modification of Quantity and Quality of Safflower Oil Through Plant Breeding. Journal of the American Oil Chemists' Society, 46(3): 130-132.
Marquard R 1987. Qualitatsanalytik im dienste der ölpflanzenzüchtung. Fat Science Technology, 89: 95-99.
Mohsenin NN 1970. Physical Properties of Plant and Animal Materials: Structure, Physical Characteristics and Mechanical Properties. Gordon and Breach Science Publisher, New York, 742p.
Nagaraj G, Devi GN, Srinivas CVS 2001. Safflower Petals and Their Chemical Composition. Proc. V. International Safflower Conference, 23-27 July, USA.
Omobuwajo TO, Akande EA, Sanni L A 1999. Selected Physical, Mechanical And Aerodynamic Properties of African Breadfruit (Treculia Africana) Seeds. Journal of Food Engineering, 40(4): 241-244.
Oyelade OJ, Odugbenro PO, Abioye AO, Raji NL 2005 Some Physical Properties of African Star Apple Seeds. Journal of Food Engineering, 67(4): 435-440.
Sacilik, K., Ozturk, R., Keskin, R., 2003. Some Physical Properties of Hemp Seed. Biosystems Engineering, 86(2): 191-198.
Safavi S A, Pourdad S S, Safavi SM, Safavi A S 2011. Heritability and Genetic Gain of Some Morphological Traits in Safflower (Carthamus Tinctorius L.). American Journal of Scientific Research, 17: 14-18.
Suthar SH, Das SK 1996. Some Physical Properties of Karingda [Citrus Lanatus (Thumb) Mansf] Grains. Journal of Agricultural Engineering Research, 65(1): 15-22.
Tunalıgil BG 1993. Biyolojik Malzemelerin Teknik Özellikleri. AÜ Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1305 Ankara, 136s.
Uysal N, Baydar H, Erbaş, S 2006. Isparta Populasyonundan Geliştirilen Aspir (Carthamus Tinctorius L.) Hatlarının Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1): 52-63.
Weiss EA 2000. Oilseed Crops. Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia, 364p.
Yılar M, Altuntaş E 2017. Tek Yıllık ve Çok Yıllık Adaçayı (Salvia Viridis L., Salvia Cryptantha Montbret Et Aucher) Tohumlarının Bazı Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(2): 137-141.

Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Mehmet Kobuk Kamil Ekinci Sabri Erbaş
Yayımlanma Tarihi	28 Şubat 2019
Gönderilme Tarihi	28 Ağustos 2018
Kabul Tarihi	31 Ekim 2018
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019Cilt: 22 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA	Kobuk, M., Ekinci, K., & Erbaş, S. (2019). Aspir (Carthamus tinctorius L.) Genotiplerinin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 22(1), 89-96. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.455408