Günümüzün
dış ticarete açık dünyasında tarımsal faaliyetlerde iç yeterlilik hem üretim
hem de tüketim aşamalarında ticaret avantajlarının elde edilmesi ile mümkündür.
Ancak, sağlık duyarlılıkları ile birlikte verim artışının da sağlanması gereken
mevcut bitkisel üretim düzeninde, tarımsal girdilerde dışa bağımlılığın
azaltılmasına özel önem verilmesi gerekmektedir. Önemli bir üretici ülke olan
Türkiye’nin tohum dış ticaret açığı 2000’li yılların başından beri
azalmaktadır. 2015 yılında Türkiye’nin tohumluk ihracatının ithalatı karşılama
oranı % 59 iken, 2016 yılında bu oran daha da yükselmiştir. Bu değişimin,
ihracat yapılan ülkelere ve zamana göre analiz edilmesi istenmiştir. Türkiye’nin
on ticaret ortağı ülkeye olan tohumluk ihracatı 2000-2017 yılları için oransal
değişimler aracılığıyla incelenmiştir. Bu değerlendirme sonrasında, temel
ticaret ortaklarından Irak’ın veri yetersizliği nedeniyle dışarıda
bırakılmasının ardından, Türkiye’nin 2000-2015 yılları arasında elde ettiği
tohum ihracat geliri panel veri analizi aracılığıyla 9 ithalatçı ülke için
analiz edilmiştir. Uygulanan yer çekimi modeli analiz sonuçlarına göre,
ithalatçı ülkenin kişi başı milli gelir artışı, bu ülkenin nüfus artışı ve Türk
Lirası’nın Dolar’a karşı değer kaybı tohum ihracat gelirini artıran etkenler
olarak belirmiştir. Ayrıca, Türkiye’de tohum üretim artışı ve ithalatçı ülkenin
Avrupa Birliği üyesi olma durumu, Türk tohum ihracat gelirinin dönemler arası
farkını pozitif yönde etkilemektedir. Bu hususta önceliğin üretim artışına
verilmesi ve tohum üreticilerinin daha fazla desteklenmesine yönelik
çalışmalara gerek duyulduğunu belirtmekte fayda vardır.
dış ticaret ihracat geliri panel veri analizi yer çekimi modeli Türkiye tohum yer çekimi modeli
ABSTRACT
Internal competence in agricultural activities in today's
outdoor trade open world is possible both by the advantages of trade in both
production and consumption stages. There is a need in order to plan the future
planning of the seed production and foreign trade that can adapt to the
developing production technologies and to bring high efficiency and to direct
the investments towards the sector. Turkey's seed foreign trade deficit
decreased since the early 2000s, which is one of the important producer countries.
Turkey's seed import coverage ratio of exports in 2015 was 59%, this rate is
increased further in 2016. It was intended to analyse this change due to export
destinations and time. Turkey’s seed export to trade partner countries was
investigated with rational changes for 2000-2017 years. After this evaluation,
following exclusion of Iraq, which is one of the main trade partners, due to
data availability, Turkey’s seed export value for 2000-2015 was analysed for 9
importer countries with panel data analysis. Applied gravity model analysis
results indicated that rising in importer country’s per capita income and
population and devaluation of Turkish Lira against Dollar appeared as factors
rising seed export revenue. In addition, the rise in seed production in Turkey,
and European Union membership status of importer country affected inter-period
difference of Turkish seed export revenue in a positive direction.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | RESEARCH ARTICLE |
Authors | |
Publication Date | December 31, 2018 |
Submission Date | October 21, 2018 |
Acceptance Date | January 1, 2019 |
Published in Issue | Year 2018Volume: 21 |
International Peer Reviewed Journal
Free submission and publication
Published 6 times a year
KSU Journal of Agriculture and Nature
e-ISSN: 2619-9149