Kütahya (Gediz) Yöresinde Yetiştirilen Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.) Türünün Tohum ve Yaprağında Uçucu Yağ Bileşenlerin Değerlendirilmesi

Hasan Basri Karayel

doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.555167

Araştırma Makalesi

Kütahya (Gediz) Yöresinde Yetiştirilen Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.) Türünün Tohum ve Yaprağında Uçucu Yağ Bileşenlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt 22 (Ek Sayı 1), 1 - 5, 31.10.2019

Hasan Basri Karayel

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.555167

Cited By: 3

Öz

Bu
araştırma Kütahya (Gediz) yöresinde yetiştirilen
Salvia officinalis L. (Lamiaceae) türünün uçucu
yağ bileşenleri, uçucu yağ oranı ve kalitesi üzerine etkisini belirlemek
amacıyla yürütülmüştür. Salvia officinalis L. türünün tohum ve yaprağında uçucu yağ analizi yapılmıştır. Bu
türün uçucu yağı hidrodestilasyon (GC_MS/FID) yoluyla elde edilmiştir. Uçucu yağ oranı yıllara
(2016-2017) göre yaprakta birinci ve ikinci yıl
%2.08-2.23, ikinci yıl tohumda %0.08 olarak ölçülmüştür Yapılan analiz sonucunda tohumda toplam 14
bileşen, yaprakta ise 17 bileşen tespit edilmiştir. Tohumda elde edilen uçucu yağdaki ana bileşenler, viridiflorol
%22.01, α-thujone %21.46, Borneol %15.03,
β-thujone %6.93, 1.8-cineole %6.92 olarak tespit edilmiştir. Yaprakta
elde edilen uçucu yağdaki ana bileşenler, α-thujone %31.82, 1.8-cineole %14.39, camphor %12.05, β-thujone %8.55 olarak
bulunmuştur. Tohum ve yaprakta yapılan analiz sonucunda ortak bileşen olarak; viridiflorol,
α-thujone, β-thujone, 1.8-cineole, β-caryophyhllene,
α-humulene, borneol olarak tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonunda;
uçucu yağ bileşenlerinin terpenler bakımından zengin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Salvia officinalis L , Uçucu yağ , GC_MS/FID

Kaynakça

Arslan N 2014. Endemik Tıbbi Bitkilerimiz. II. Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 23–25 Eylül 2014, Yalova.
Bağcı E, Koçak A 2008. Salvia Palaestina Bentham ve S. tomentosa Miller Türlerinin Uçucu Yağ Kompozisyonu, Kemotaksonomik Bir Yaklasım. Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 20(1):35–41
Baydar H 2005. Tıbbi Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilim ve Teknolojisi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, SDÜ Basımevi, No:51, Isparta, 125s.
Bayram E 2001. Batı Anadolu Florasında Yetişen Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill)’nda Uygun Tiplerin Seleksiyonu Üzerinde Araştırma, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25: 351–357
Baytop T 1963. Türkiye’nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri, İ.Ü. Tıp Fakültesi Yayınları, No:1039, İstanbul,351s.
Ben Taârit M, Msaada K, Hosni K, Marzouk, B 2014. GC analyses of Salvia seeds as valuable essential oil source. Advances in Chemistry. Article, 6 pages, DOI: 10.1155/ ActaHortic.2104.838.162.
Ceylan A 1996. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu Yağ Bitkileri) E.Ü.Z.F. Yayınları No:481, Bornova, İzmir, 225-240s.
Cutillas AB, Carrasco A, Martinez‐Gutierrez R, Tomas V, Tudela J 2017. Salvia officinalis L. Essential Oil from Spain: Determination of Composition, Antioxidant Capacity, Antienzymatic and Antimicrobial Bioactivities. Chemistry - Biodiversity. 14(8): e1700102.
Davis PH 1982. Flora of Turkey and The East Egean Island. Edinburg University Press. Vol, 7: 400-439p.
Doğan M, Pehlivan S, Akaydın G, Bağcı E, Uysal İ, Doğan HM 2008. Türkiye’de Yayılış Gösteren Salvia L. (Labiatae) Cinsinin Taxonomik Revizyonu. Tübitak Proje No: 104 T 450.
Ekren S, Sönmez Ç, Sancaktaroğlu S, Bayram E 2007. Farklı Biçim Yüksekliklerinin Adaçayı (Salvia officinalis L.) Genotiplerinde Agronomik ve Teknolojik Özelliklere Etkisinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(1):55-70.
Formacek V, Kubecka KH 1981. Essential Oil Analysis by GC and 13NMR Spectroscopy, Heyden son, London.
Furia TE, Bellance N 1975. Eds. Fenarolis Hand Book of Flovour Ingradients, 2nd ed. CRC Press, Cleveland, Ohio.
İpek A, Gürbüz B 2010. Türkiye florasında bulunan Salvia türleri ve tehlike durumları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19: 30-35.
Karık Ü 2015. Ege Ve Batı Akdeniz florasındaki Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) Populasyonlarının Bazı Verim Ve Kalite Özelikleri. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, 12(2): 32-42.
Kılıç A 2008.Uçucu Yağ Elde Etme Yöntemleri, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 10(13): 37-45.
Küpeli E, Şahin FP, Çalış İ, Yeşilada E, Ezer N 2007. Phenolic Compounds of Sideritis Özturkii and Their in vivo anti İnflamatory and Antinociceptive Activities, Journal of Ethnopharmacology, 112:356–360.
Linskens HF, Jackson JF 1997. Modern Methods of Plant Analysis, Vol. 19: Plant Volatile Analysis, Springer, Germany.
Nakipoğlu M 1993. Türkiye’nin Salvia L. Türleri Üzerinde Karyolojik Araştırmalar. Türk Botanik Dergisi, 17(1): 21-25.
Nakipoğlu M 1993. Bazı Adaçayı (Salvia) Türleri ve Bu Türlerin Ekonomik Önemi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 6: 45-58s.
Özgüven M, Kırıcı S 1988. Tıbbi Bitkilerin Kültürü ve Karşılaşılan Sorunlar. I. Orman Tali Ürünleri Sempozyumu, 12-13 Ekim, Trabzon.
Özek T, Tabanca N, Demirci F, Wedge DE, Baser KHC 2010. Enantiomeric distribution of some linalool containing essential oils and their biological activities. Records of natural products, 4(4): 180-192.
Pino JA, Aguero J, Fuentes V 2002. Essential Oil of Salvia officinalis L. ssp. altissima Grown in Cuba. Journal of Essential Oil Research, 14(5): 373-374.
Raina AP, Negi KS, Dutta M 2013. Variability in essential oil composition of sage (Salvia officinalis L.) grown under North Western Himalayan Region of India. Journal of Medicinal Plants Research, 7(11): 683-688.
Seçmen Ö, Gemici Y, Görk G, Bekat L, Leblebici E 2000. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116, İzmir, 46-68s.
Şenkal BC, İpek A, Gürbüz B 2012. Türkiye florasında bulunan adaçayı (Salvia L. spp.) türlerinin uçucu yağ içeriklerinin değerlendirilmesi. Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 13-15 Eylül, Tokat.
Tabanca N, Demirci B, Özek T, Kirimer N K, Baser K H C, Bedir E, Ikhlas A, Khan David E, Wedge 2006. Gaschromatographic massspectro metricanalysis of essential oils from Pimpinellas peciesgathered from Central and Northern Turkey. Journal of Chromatography A, 1117: 194–205.
Trevizan LNF, Nascimento KFD, Santos JA, Kassuya CAL, Cardoso CAL, Vieira MDC, FMF Moreira, Croda J, Formagio ASN. 2016. Viridiflrolün antienflamatuar, antioksidan ve anti-Mycobacterium tuberculosis aktivitesi: Allophylus edulis'in ana yapısı (A.S.-Hil., A. Juss. Cambess.) Radlk. J. Ethnopharmacol,Kasım4;192:510-515,DOI:10.1016/Acta Hortic.2016.08.053.
Veličković AS, Ristić MS, Veličković DT, Ilić SN, Mitić N D 2003. The possibilities of the application of some species of sage (Salvia L) as auxiliaries in the treatment of some diseases. Journal of the Serbian Chemical Society, 68(6): 435-445.
Verma RS, Padalia RC, Chauhan A 2015. Harvesting season and plant part dependent variations in the essential oil composition of Salvia officinalis L. grown in northern India. Journal of Herbal Medicine, 5(3): 165-171.
Yenikalycı A 1998. Çukurova Bölgesinde Doğal Adaçayı Türleri (Salvia ssp.) ile Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nın Kültürü ve Kemotaksonomik Arastırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 153s.
Yılmaz H 1988. Tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda ekolojik ve morfogenetik varyabilite. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 35s.
Yılmaz G, Güvenç A 2007. Ankara’da Aktarlarda “Adaçayı” Altında Satılan Drogların Morfolojik ve Anatomik Olarak İncelenmesi, Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 36(2): 87-104.
Zeybek U, Zeybek N 2002. Farmasötik Botanik [Kapalı Tohumlu Bitkiler (Angiospermae) Sistematiği ve Önemli Maddeleri], E.Ü. Eczacılık Fakültesi Yayınları No:3 Bornova, İzmir, 380s.

Evaluation of Essential Oil Components in Seeds and Leaves of Medicinal Sage (Salvia officinalis L.) Species Grown in Kütahya (Gediz) Region

Yıl 2019, Cilt 22 (Ek Sayı 1), 1 - 5, 31.10.2019

Hasan Basri Karayel

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.555167

Cited By: 3

Öz

This study was carried out to determine the essential oil components, volatile
oil ratio and quality of Salvia
officinalis L. species. Essential oil analysis was performed
on the seeds and leaves of Salvia
officinalis L. This
plant’s volatile oil was obtained by hydrodistillation method (GC_MS/FID). In
2016-2017, the percentages of essential oil acquired from the leaves were 2.08%
and 2.23%, respectively. While no volatile oil was acquired from the leaves in
2016, this rate was 0.08% in 2017. As a result of the analysis, a total of 14
components were identified in the seed and 17 components in the leaf. The main
components acquired from the oils of the seed were found as; viridiflorol
22.01%, α-thujone 21.46%, Borneol 15.03%, β-thujone 6.93%, 1.8-cineole 6.92%.
The main components acquired from the oils of the leaf were identified as
follows; α-thujone 31.82%, 1.8-cineole 14.39%, camphor 12.05%, β-thujone 8.55%.
As a result of the analysis of the seeds and the leaves, the common components
were; viridiflorol, α-thujone, β-thujone, 1.8-cineole, β-caryophyhllene,
α-humulene, borneol. At the end of the study, essential oil components were
determined to be rich in terpenes.

Anahtar Kelimeler

Salvia officinalis L , Essential oil , GC_MS / FID

Kaynakça

Arslan N 2014. Endemik Tıbbi Bitkilerimiz. II. Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 23–25 Eylül 2014, Yalova.
Bağcı E, Koçak A 2008. Salvia Palaestina Bentham ve S. tomentosa Miller Türlerinin Uçucu Yağ Kompozisyonu, Kemotaksonomik Bir Yaklasım. Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi, 20(1):35–41
Baydar H 2005. Tıbbi Aromatik ve Keyf Bitkileri Bilim ve Teknolojisi, Süleyman Demirel Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, SDÜ Basımevi, No:51, Isparta, 125s.
Bayram E 2001. Batı Anadolu Florasında Yetişen Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill)’nda Uygun Tiplerin Seleksiyonu Üzerinde Araştırma, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 25: 351–357
Baytop T 1963. Türkiye’nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri, İ.Ü. Tıp Fakültesi Yayınları, No:1039, İstanbul,351s.
Ben Taârit M, Msaada K, Hosni K, Marzouk, B 2014. GC analyses of Salvia seeds as valuable essential oil source. Advances in Chemistry. Article, 6 pages, DOI: 10.1155/ ActaHortic.2104.838.162.
Ceylan A 1996. Tıbbi Bitkiler-II (Uçucu Yağ Bitkileri) E.Ü.Z.F. Yayınları No:481, Bornova, İzmir, 225-240s.
Cutillas AB, Carrasco A, Martinez‐Gutierrez R, Tomas V, Tudela J 2017. Salvia officinalis L. Essential Oil from Spain: Determination of Composition, Antioxidant Capacity, Antienzymatic and Antimicrobial Bioactivities. Chemistry - Biodiversity. 14(8): e1700102.
Davis PH 1982. Flora of Turkey and The East Egean Island. Edinburg University Press. Vol, 7: 400-439p.
Doğan M, Pehlivan S, Akaydın G, Bağcı E, Uysal İ, Doğan HM 2008. Türkiye’de Yayılış Gösteren Salvia L. (Labiatae) Cinsinin Taxonomik Revizyonu. Tübitak Proje No: 104 T 450.
Ekren S, Sönmez Ç, Sancaktaroğlu S, Bayram E 2007. Farklı Biçim Yüksekliklerinin Adaçayı (Salvia officinalis L.) Genotiplerinde Agronomik ve Teknolojik Özelliklere Etkisinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(1):55-70.
Formacek V, Kubecka KH 1981. Essential Oil Analysis by GC and 13NMR Spectroscopy, Heyden son, London.
Furia TE, Bellance N 1975. Eds. Fenarolis Hand Book of Flovour Ingradients, 2nd ed. CRC Press, Cleveland, Ohio.
İpek A, Gürbüz B 2010. Türkiye florasında bulunan Salvia türleri ve tehlike durumları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19: 30-35.
Karık Ü 2015. Ege Ve Batı Akdeniz florasındaki Anadolu Adaçayı (Salvia fruticosa Mill.) Populasyonlarının Bazı Verim Ve Kalite Özelikleri. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, 12(2): 32-42.
Kılıç A 2008.Uçucu Yağ Elde Etme Yöntemleri, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 10(13): 37-45.
Küpeli E, Şahin FP, Çalış İ, Yeşilada E, Ezer N 2007. Phenolic Compounds of Sideritis Özturkii and Their in vivo anti İnflamatory and Antinociceptive Activities, Journal of Ethnopharmacology, 112:356–360.
Linskens HF, Jackson JF 1997. Modern Methods of Plant Analysis, Vol. 19: Plant Volatile Analysis, Springer, Germany.
Nakipoğlu M 1993. Türkiye’nin Salvia L. Türleri Üzerinde Karyolojik Araştırmalar. Türk Botanik Dergisi, 17(1): 21-25.
Nakipoğlu M 1993. Bazı Adaçayı (Salvia) Türleri ve Bu Türlerin Ekonomik Önemi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 6: 45-58s.
Özgüven M, Kırıcı S 1988. Tıbbi Bitkilerin Kültürü ve Karşılaşılan Sorunlar. I. Orman Tali Ürünleri Sempozyumu, 12-13 Ekim, Trabzon.
Özek T, Tabanca N, Demirci F, Wedge DE, Baser KHC 2010. Enantiomeric distribution of some linalool containing essential oils and their biological activities. Records of natural products, 4(4): 180-192.
Pino JA, Aguero J, Fuentes V 2002. Essential Oil of Salvia officinalis L. ssp. altissima Grown in Cuba. Journal of Essential Oil Research, 14(5): 373-374.
Raina AP, Negi KS, Dutta M 2013. Variability in essential oil composition of sage (Salvia officinalis L.) grown under North Western Himalayan Region of India. Journal of Medicinal Plants Research, 7(11): 683-688.
Seçmen Ö, Gemici Y, Görk G, Bekat L, Leblebici E 2000. Tohumlu Bitkiler Sistematiği. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116, İzmir, 46-68s.
Şenkal BC, İpek A, Gürbüz B 2012. Türkiye florasında bulunan adaçayı (Salvia L. spp.) türlerinin uçucu yağ içeriklerinin değerlendirilmesi. Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 13-15 Eylül, Tokat.
Tabanca N, Demirci B, Özek T, Kirimer N K, Baser K H C, Bedir E, Ikhlas A, Khan David E, Wedge 2006. Gaschromatographic massspectro metricanalysis of essential oils from Pimpinellas peciesgathered from Central and Northern Turkey. Journal of Chromatography A, 1117: 194–205.
Trevizan LNF, Nascimento KFD, Santos JA, Kassuya CAL, Cardoso CAL, Vieira MDC, FMF Moreira, Croda J, Formagio ASN. 2016. Viridiflrolün antienflamatuar, antioksidan ve anti-Mycobacterium tuberculosis aktivitesi: Allophylus edulis'in ana yapısı (A.S.-Hil., A. Juss. Cambess.) Radlk. J. Ethnopharmacol,Kasım4;192:510-515,DOI:10.1016/Acta Hortic.2016.08.053.
Veličković AS, Ristić MS, Veličković DT, Ilić SN, Mitić N D 2003. The possibilities of the application of some species of sage (Salvia L) as auxiliaries in the treatment of some diseases. Journal of the Serbian Chemical Society, 68(6): 435-445.
Verma RS, Padalia RC, Chauhan A 2015. Harvesting season and plant part dependent variations in the essential oil composition of Salvia officinalis L. grown in northern India. Journal of Herbal Medicine, 5(3): 165-171.
Yenikalycı A 1998. Çukurova Bölgesinde Doğal Adaçayı Türleri (Salvia ssp.) ile Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nın Kültürü ve Kemotaksonomik Arastırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 153s.
Yılmaz H 1988. Tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda ekolojik ve morfogenetik varyabilite. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 35s.
Yılmaz G, Güvenç A 2007. Ankara’da Aktarlarda “Adaçayı” Altında Satılan Drogların Morfolojik ve Anatomik Olarak İncelenmesi, Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 36(2): 87-104.
Zeybek U, Zeybek N 2002. Farmasötik Botanik [Kapalı Tohumlu Bitkiler (Angiospermae) Sistematiği ve Önemli Maddeleri], E.Ü. Eczacılık Fakültesi Yayınları No:3 Bornova, İzmir, 380s.

Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar	Hasan Basri Karayel 0000-0002-4271-0540
Yayımlanma Tarihi	31 Ekim 2019
Gönderilme Tarihi	17 Nisan 2019
Kabul Tarihi	30 Haziran 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019 Cilt 22 (Ek Sayı 1)

Kaynak Göster

APA	Karayel, H. B. (2019). Kütahya (Gediz) Yöresinde Yetiştirilen Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.) Türünün Tohum ve Yaprağında Uçucu Yağ Bileşenlerin Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22, 1-5. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.555167