Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Population Development and Infestation Rate of Mediterranean Fruit Fly [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)] in Pomegranate Orchards in Şanlıurfa, Türkiye

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: Ek Sayı 2 (Suppl 2), 392 - 408

Celal Güler , Mehmet Mamay , Ceyhan Sönmez

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1483193

Öz

Mediterranean fruit fly [Ceratitis capitata Wied. (Diptera; Tephritidae)] is an important pest responsible for significant economic losses in several fruit species. This study determined the population development and infestation rate of Mediterranean fruit flies in pomegranate orchards situated in Akçakale, Haliliye, Karaköprü, and Suruç districts of Şanlıurfa province during the years 2020-2021. Three sexually attractive pheromone traps were hanged in each orchard and monitored weekly. A total of 100 fruits from randomly selected ten trees in each orchard were collected during harvest and examined to record the damage symptoms and larvae of the pest. The first flight of the pest was recorded in August and a lower population was noted during 2020 compared to 2021. The population was low in the summer, while it was high in the autumn months, particularly in Akçakale and Suruç districts. The highest population (17 adults/traps) during 2020 was recorded on October 16th in the Suruç orchard while it reached 565 adults/traps on November 19th in Akçakale and 216 adults/traps on September 25th in the Suruç district. Although varied across years and locations, two population peaks were recorded with an active period of 1-5 months between August and December. The total number of adults caught in the traps during the active period was 21 and 312 adults/trap in Karaköprü, 125 and 1353 adults/trap in Suruç, 26 and 1226 adults/trap in Akçakale, and 29 and 259 adults/trap in Haliliye during 2020 and 2021, respectively. The infestation rate was 0% and 1% in Suruç and 1% and 4% in Akçakale during 2020 and 2021, respectively. The pest did not exert any damage to the pomegranate orchard in the Haliliye and Karaköprü districts during both years. The adult flight of the pest was recorded at the end of summer and population increase during autumn indicated that the pest could not overwinter in Şanlıurfa. Hence, the pest did not exert any economic damage to the pomegranate orchards of Şanlıurfa, however, higher population density during 2021 suggests that it could become an economic pest in the future. For this reason, pomegranate producers must be informed about the pest through training and extension activities. Pomegranate producers should be advised to harvest pomegranate without delay and collect and destroy infested fruits on the trees and fallen on the ground.

Anahtar Kelimeler

Ceratitis capitata Population Infestation Pheromone Pomegranate

Proje Numarası

Harran Üniversitesi, Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü (Proje No: HÜBAP-21018)

Kaynakça

  • Akyol, E., (2014). Hatay İli Mandalina Bahçesinde Kitlesel Tuzaklama Yöntemi ile Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Kontrolü ve Zarar Oranının Belirlenmesi (Tez no 382504). [Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Başpınar, H., Çakmak, İ., Başpınar, N., & Koçlu, T., 2007. Aydın ili Meyve Bahçelerinde Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Popülasyon Dalgalanmaları, Doğal Düşmanları ve Zararı Üzerinde Çalışmalar (Sözlü Bildiri). Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, Türkiye, 27-29 Ağustos 2007, ss.5.
  • Başpınar, H., Çakmak, İ., Koçlu, T., & Başpınar, N.(2009). Aydın İli Meyve Bahçelerinde Akdeniz Meyve Sineği Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Zararı, Yayılışı ve Turunçgil Bahçeleri Üzerindeki Çalışmaları. (Sözlü Bildiri). Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, Türkiye, 27-29 Ağustos 2007, ss.48.
  • Bergsten, D., Lance, D., & Stefan, M. (1999). Mediterranean fruit flies and their management in the U.S.A. The Royal Society of Chemistry, 10(5): 207-212. ref. 5.
  • Buğday, M., & Keçeci, M. (2020). Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ve zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim, 37(1), 64-75. DOI: 10.16882/derim.2020.692963 Christenson, L. D., & Foote, R. H. (1960). Biology of fruit flies. Annual review of entomology, 5(1), 171-192.
  • Canakci, M., (2010). Energy use pattern and economic analyses of pomegranate cultivation in Turkey. African journal of agricultural research, 5(7), 491-499. DOI: 10.5897/AJAR10.039.
  • Çardak, M. (2015). Osmaniye ili nar bahçelerinde Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin yayılışı, popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi (Tez no: 523200). ). [Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Demirdere, A.(1961). Çukurova Bölgesinde Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis capitata Wied.)’nin Biyolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Çalışmalar. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Umum Müdürlüğü, Ayyıldız Matbaası, Ankara 118s.
  • Demirel, N. (2016). Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Popülasyon Yoğunluğu ve Zarar Oranının Farklı Çeşitteki Nar Bahçelerinde Belirlenmesi (Sözlü Bildiri). Türkiye V. Bitki Koruma Kongresi, Antalya, Türkiye, 3-5 Şubat 2014, ss. 97.
  • Demirel, N., Yıldırım, A. E., & Kılıç, G. (2018). Effectiveness of various attractants for Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae) on pomegranate fruits in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 27(5), 3191-3198.
  • De Meyer, M. (2000). Systematic revision of the subgenus Ceratitis MacLeay ss.(Diptera, Tephritidae). Zoological Journal of the Linnean Society, 128(4), 439-467.
  • Dokuzoğuz M., & Mendilcioğlu K (1978). Ege Bölgesi Nar Çeşitleri Üzerinde Pomolojik Çalışmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (12), 133-159.
  • Elekçioğlu, N. Z. (2009). Akdeniz meyvesineği. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1), 61-65.
  • Elekçioğlu, N.Z. (2013) .Fruit flies of economic importance in Turkey, with special reference to Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wied.). Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(2), 33-37.
  • Elitaş, İ. (2022). Bursa ilinde bazı meyve bahçelerinde Akdeniz meyve sineği [Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)] ergin popülasyon değişiminin belirlenmesi (Tez no 720659). [Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Ercan, N., Özvardar, S., & Baldıran, E. (1991). Nar Çeşit Araştırma Projesi Ara Sonuç Raporu. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı EgeTarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Menemen, İzmir.
  • Fimiani, P. (1989). Pest status; Mediterranean region. In: Robinson AS, Hooper G, eds. Fruit Flies; Their Biology, Natural Enemies and Control. World Crop Pests, 3(A), 37-50.
  • Glozer, K., & Ferguson, L. (2008). Pomegranate production in Afghanistan. UCDAVIS College of Agricultural & Environmental Sciences, (s 32).
  • Gülcüoğlu, S., & Başpınar, H. (2020). Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis capitata Wied.)(Diptera: Tephritidae)'nin Hünnap Bahçesindeki Popülasyon Dalgalanmaları ve Zararı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 145-151. https://doi.org/10.25308/aduziraat.635144.
  • İkinci, A., & Dursun, E. (2021). Şanlıurfa’da Yetiştirilen Bazı Nar (Punica granatum L.) Çeşitlerinin Pomolojik ve Kimyasal Özellikleri. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 3(3), 63-72.
  • İleri, M. (1961). Türkiye’de Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata Wied.) durumu ve mücadelesi. Tarım Bakanlığı, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Md. Yayını, Ankara 38s.
  • Kaygısız, H. (2009). Narın tarihçesi ve önem kazanmasının nedenleri. Hasad Dergisi, 24(2), 64-66.
  • Kasap, A. (2016). Adana İli Farklı Nar (Punica granatum L.) Çeşitlerinde Akdeniz Meyve Sineği [Ceratitis capitata Wied. (Dip.: Tephritidae)]’Nin Popülasyon Gelişimi ve Zarar Oranının Belirlenmesi (Tez No 426772). [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kasap, A., & Aslan, M. (2016). Akdeniz meyve sineğinin feromon tuzaklarla (Ceratitis capitata Wied.)(Diptera: Tephritidae)’nin nar ve hurmadaki popülasyon takibi ve zarar oranının tespiti. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(1), 43-50. https://doi.org/10.18016/ksujns.21217.
  • Kingsly, A. R. P., Singh, D. B., Manikantan, M. R., & Jain, R. K. (2006). Moisture dependent physical properties of dried pomegranate seeds (Anardana). Journal of Food Engineering, 75(4), 492-496. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2005.04.033 .
  • Lansky, E., Shubert, S., & Neeman, I. (1998). Pharmological and therapeutic properties of pomegranate, 231-235. In Proceedings of the I. International Symposium of Pomegranate [15-17 October 1998, Orihuela (Alicante) Spain], 389pp.
  • Liquido, N. J., Shinoda, L. A., & Cunningham, R. T. (1991). Host plants of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae): an annotated world review. Entomological Society of America.
  • Mamay, M. (2013). Şanlıurfa İlinde Nar Bahçelerinde Harnup Güvesi [Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)]'nin Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi ile Mücadelesinde Çiftleşmeyi Engelleme (Mating Disruption) Tekniğinin Kullanılması (Tez no 343243). [Doktora Tezi, Şanlıurfa Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Mamay, M. (2021). The influence of calyx removal and fruit bagging on carob moth, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae), infestation in pomegranate. Crop Protection, 147, 105708. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2021.105708.
  • Mamay, M., Ünlü, A. İ. L., & Doğan, E. (2014). Harnup güvesi [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin farklı nar çeşitlerindeki bulaşıklık oranı ve konukçu tercihi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 38(1), 101-110.
  • Mamay, M., Ünlü, L., Yanık, E., Doğramacı, M., & İkıncı, A. (2016). Efficacy of mating disruption technique against carob moth, Apomyelois ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) in pomegranate orchards in Southeast Turkey (Şanlıurfa). International Journal of Pest Management, 62(4), 295-299. https://doi.org/10.1080/09670874.2016.1185552.
  • Martinez‐Ferrer, M. T., Campos, J. M., & Fibla, J. M. (2012). Field efficacy of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) mass trapping technique on clementine groves in Spain. Journal of Applied Entomology, 136(3), 181-190. https://doi.org/10.1111/j.1439-0418.2011.01628.x .
  • Oğuz, H. İ., Ukav, İ., & Eroğlu, D. (2011). Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde nar (Punica granatum L.) üretimi ve pazarlanması. GAP VI. Tarım Kongresi, 9(12), 108-112.
  • Onur, C. (1982). Akdeniz Bölgesi Narlarının Seleksiyonu (Tez No: 456006 ). [Doktora Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Onur, C. (1983). Akdeniz Bölgesi Narlarının Seleksiyonu (Doktora tezi). Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Eğitim Merkezi. Yayın No:46, Mersin.
  • Onur, C. (1988). Nar (Pomegranate). Derim, 5(4), 147-190.
  • Özbek, S. (1977). Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 111. Ders Kitapları: 6, Adana, 386 s.
  • Özgüven, A. I., & Yılmaz, C. (2000). Güneydoğu Anadolu bölgesinde nar yetiştiriciliği. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi Yayınları, Adana, 15 s.
  • Öztop, A. (2008). Nar Zararlıları Üzerinde Araştırmalar: Akdeniz Meyve Sineği. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021). https://arastirma.tarimorman.gov.tr/
  • Öztürk, N., Ulusoy, M. R., & Bayhan, E. (2005). Doğu Akdeniz Bölgesi nar alanlarında saptanan zararlılar ve doğal düşman türleri. Turkish Journal of Entomology, 29(3), 225-235.
  • Özturk, N., & Ulusoy, M. R. (2009). Pests and natural enemies determined in pomegranate orchards in Turkey. In I International Symposium on Pomegranate and Minor Mediterranean Fruits 818 (pp. 277-284). https://doi.org/10.17660/ ActaHortic.2009.818.41 .
  • Papadopoulos, N. T., Katsoyannos, B. I., Carey, J. R., & Kouloussis, N. A. (2001). Seasonal and annual occurrence of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae) in northern Greece. Annals of the Entomological Society of America, 94(1), 41-50.
  • Satar, S., Tiring, G., İşpınar, D., & Algan, A. R. (2016). Ceratitis capitata Wied.(Diptera: Tephritidae)’nın altıntop bahçelerinde popülasyon dalgalanması ve sıcaklığın gelişimine etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 56(4), 429-440. DOI 10.16955/bkb.00044.
  • Şahin, A. (2006). Nar Bahçesi Tesisi, BATEM Yayınları, Yayın No: 28, Antalya.
  • Şimşek, M., & İkinci, A. (2017). Narın (Punica granatum L.) insan sağlığına etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(4), 494-506. https://doi.org/10.29050/harranziraat.326923.
  • Tamer, E., & Yıldırım, E. (2023). Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 26(3), 560-569. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
  • Teniente, S. L., Flores-Gallegos, A. C., Esparza-González, S. C., Campos-Múzquiz, L. G., Nery-Flores, S. D., & Rodríguez-Herrera, R. (2023). Anticancer effect of pomegranate peel polyphenols against cervical cancer. Antioxidants, 12(1), 127. https://doi.org/10.3390/antiox12010127 .
  • Tiring, G., & Satar, S. (2017). Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın bazı meyve bahçelerinde popülasyon dalgalanması. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7(3), 239-247. https://doi.org/10.16969/entoteb.381234 .
  • Thomas, M. C., Heppner, J. B., Woodruff, R. E., Weems Jr, H. V., Steck, G. J., & Fasulo, T. R. (2004). Mediterranean Fruit Fly, Ceratitis capitata (Wiedemann)(Insecta: Diptera: Tephritidae) (Erişim Tarihi: 11.05.2020). EENY- 214/IN371, rev. 9/2001. EDIS, 2004(8). http://citeseerx.ist.psu.edu .
  • Tiftikci, P. (2020). Akdeniz meyve sineği Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)’nın şeftali bahçelerinde popülasyon değişimleri üzerinde araştırmalar. Meyve Bilimi, 7(1), 23-27.
  • Tiftikci, P. (2021). Akdeniz Meyve Sineği Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)’nın Kayısı Bahçelerinde Popülasyon Değişimleri Üzerinde Araştırmalar. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(3), 304-311. https://doi.org/10.47495/okufbed.837185 .
  • Tiring, G. (2015). Ceratitis capitata Wied.(Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da farklı meyve bahçelerindeki popülasyon dalgalanması ve laboratuvar koşullarında sıcaklığın gelişme süresine etkisi (Tez No: 413580). [Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Tiring, G., Satar, S., İşpınar, D. & Algan, A. R. (2016). Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da Farklı Meyve Bahçelerindeki Popülasyon Dalgalanması ve Laboratuvar Koşullarında Sıcaklığın Gelişme Süresine Etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 56(4): 429-440.
  • Tülü, S. (2019). Akdeniz Meyve Sineği [ Ceratitis capitata (Wıedemann) (Diptera: Tephritidae) ]’nın Antalya ili, Finike ilçesinde Turunçgil ve Nar Bahçelerinde Popülasyon Yoğunluğunun Araştırılması. (Tez No: 568917). [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • TÜİK (2021). Türkiye İstatistik Kurumu verileri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111 (Erişim tarihi: 15.04.2024)
  • Uluç, F. T., & Demirel, N. (2009). Seks Feromon Tuzakları Kullanılarak Hatay Nar Bahçelerinde Harnup Güvesi Ectomyelois ceratoniae (Zeller)(Lepidoptera: Pyralidae)’nin Popülasyon Yoğunluklarının Belirlenmesi. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi." p, 15-18.
  • USDA, 2024. Fruit Fly Information, Quarantine Areas and Action Plans. Plant Health. http://www.aphis.usda.gov/plant_health/plant_pest_info/fruit_flies/index.shtml. (Erişim tarihi: 22.08.2024).
  • Üçpınar, Ş. N., & Ünlü, L. (2019). The Determination of Population Development and Infestation Rate of Mediterranean Fruit Fly (Ceratitis capitata (Wied)) in Peach Orchards in Meram (Konya) Province. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33(2), 67-72.
  • Ünal, A. (2011). Bahçe Tarımı – II., Yumuşak Çekirdekli Meyve Türleri ve Nar Yetiştiriciliği, (Editörler: Vedat Şeniz, Veli Erdoğan), T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2358, s. 16 – 19, Eskişehir.
  • Ünal, Ç., Velioğlu, S. & Cemeroğlu, B. (1995). Türk nar sularının bileşim öğeleri. Gıda, 20 (6), 339-345. White, I. M., & Elson-Harris, M. M. (1992). Fruit flies of economic significance: their identification and bionomics (pp. xii+-601).
  • Yıldırım, E., & Başpınar, H. (2011). Aydın ili nar bahçelerinde saptanan zararlı ve predatör türler, yayılışı, zararlı türlerden önemlilerinin popülasyon değişimi ve zararı. Türkiye Entomoloji Bülteni, 1(3), 169-180.
  • Yılmaz, C. & Özgüven, A.I. (2009). Türkiye'deki Nar Genetik Kaynakları. III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 10-12 Haziran 2009, Kahramanmaraş.

Akdeniz Meyve Sineği [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)]’nin Şanlıurfa İli Nar Bahçelerindeki Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranı

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: Ek Sayı 2 (Suppl 2), 392 - 408

Celal Güler , Mehmet Mamay , Ceyhan Sönmez

https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1483193

Öz

Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae) birçok meyve türünde ekonomik kayıplara sebep olan önemli bir zararlıdır. Bu çalışma, Akdeniz meyve sineğinin Şanlıurfa ilinin Akçakale, Haliliye, Karaköprü ve Suruç ilçelerindeki nar bahçelerinde popülasyon gelişiminin ve bulaşıklık oranının belirlenmesi amacıyla 2020-2021 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada zararlının popülasyon gelişimini belirlemek için her bahçeye üçer adet eşeysel çekici feromon tuzağı asılarak haftalık olarak takip edilmiştir. Zararlının nar bahçelerindeki bulaşıklık oranını belirlemek için hasat esnasında her bahçede 10’ar ağacın farklı yönlerinden alınan 100 meyvede zarar belirtisi ve larva kontrolü yapılmıştır. Çalışma sonucunda zararlının Şanlıurfa ilindeki nar bahçelerinde ilk olarak ağustos ayı itibariyle görülmeye başlandığı, 2020 yılında düşük olan popülasyonun 2021 yılında yükseldiği belirlenmiştir. Zararlının popülasyonunun yaz aylarında düşük iken özellikle Akçakale ve Suruç ilçelerindeki bahçelerde Ekim ve Kasım aylarında yüksek dalgalanma gösterdiği belirlenmiştir. Zararlı 2020 yılında en fazla Suruç ilçesindeki nar bahçesinde 16 Ekim tarihinde 17 ergin/tuzak ile yakalanırken 2021 yılında en yüksek ergin yakalanması Akçakale ilçesinde 19 Kasım tarihinde 565 ergin/tuzak, Suruç ilçesinde 25 Eylül tarihinde 216 ergin/tuzak ile gerçekleşmiştir. Zararlının yıllar ve lokasyonlara göre değişmekle beraber Ağustos ile Aralık ayları arasında iki tepe noktası oluşturarak doğada 1 ile 5 ay arasında aktif bulunduğu belirlenmiştir. Doğada aktif olduğu bu süre içerisinde tuzaklara yakalanan toplam ergin sayıları 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla Karaköprü ilçesinde 21 ve 312, Suruç ilçesinde 125 ve 1353, Akçakale ilçesinde 26 ve 1226 ve Haliliye ilçesinde 29 ve 259 ergin/tuzak olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda zararlının Haliliye ve Karaköprü ilçelerindeki nar meyvelerinde zarar meydana getirmediği tespit edilmiş olup Suruç ilçesindeki nar bahçesinde 2020 yılında bulaşıklık yok iken 2021 yılında %2 oranında meyve bulaşıklığı belirlenmiştir. Çalışmanın her iki yılında da en fazla bulaşıklık Akçakale ilçesinde ve sırasıyla %1 ve %4 olarak belirlenmiştir. Zararlının ilk ergin uçuşunun yaz aylarının sonuna doğru gerçekleşmesi ve popülasyonun sonbaharda yükselmesi Şanlıurfa koşullarında kışı geçiremediği sonucunu doğurmuştur. Sonuç olarak, zararlının Şanlıurfa ili nar bahçelerinde henüz ekonomik anlamda zarar meydana getirmediği ancak 2021 yılında popülasyon yoğunluğunda meydana gelen artışın gelecekte ekonomik anlamda bir zararlı konumuna gelebileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle nar üreticilerinin, teknik elemanların ve ilgili paydaşların eğitim ve yayım faaliyetleri ile zararlı konusunda bilgilendirilmeleri mutlak önem arz etmektedir. Nar üreticilerine nar hasadının geciktirilmemesi ile ağaçta kalan ve yere düşen bulaşık nar meyvelerinin toplanarak imhası önerilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ceratitis capitata Popülasyon Bulaşıklık Feromon Nar

Etik Beyan

Etik Kurul Raporuna ihtiyaç bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi, Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

Harran Üniversitesi, Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü (Proje No: HÜBAP-21018)

Teşekkür

Bu çalışma, Celal GÜLER’in yüksek lisans tezinin bir bölümünden üretilmiş olup Harran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından finansal olarak desteklenmiştir (Proje No: HÜBAP-21018).

Kaynakça

  • Akyol, E., (2014). Hatay İli Mandalina Bahçesinde Kitlesel Tuzaklama Yöntemi ile Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Kontrolü ve Zarar Oranının Belirlenmesi (Tez no 382504). [Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Başpınar, H., Çakmak, İ., Başpınar, N., & Koçlu, T., 2007. Aydın ili Meyve Bahçelerinde Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Popülasyon Dalgalanmaları, Doğal Düşmanları ve Zararı Üzerinde Çalışmalar (Sözlü Bildiri). Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, Türkiye, 27-29 Ağustos 2007, ss.5.
  • Başpınar, H., Çakmak, İ., Koçlu, T., & Başpınar, N.(2009). Aydın İli Meyve Bahçelerinde Akdeniz Meyve Sineği Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Biyo-Ekolojisi, Zararı, Yayılışı ve Turunçgil Bahçeleri Üzerindeki Çalışmaları. (Sözlü Bildiri). Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Isparta, Türkiye, 27-29 Ağustos 2007, ss.48.
  • Bergsten, D., Lance, D., & Stefan, M. (1999). Mediterranean fruit flies and their management in the U.S.A. The Royal Society of Chemistry, 10(5): 207-212. ref. 5.
  • Buğday, M., & Keçeci, M. (2020). Elazığ ve Malatya illerinde, Akdeniz meyvesineği’nin bazı biyo-ekolojik özellikleri ve zarar durumu üzerine çalışmalar. Derim, 37(1), 64-75. DOI: 10.16882/derim.2020.692963 Christenson, L. D., & Foote, R. H. (1960). Biology of fruit flies. Annual review of entomology, 5(1), 171-192.
  • Canakci, M., (2010). Energy use pattern and economic analyses of pomegranate cultivation in Turkey. African journal of agricultural research, 5(7), 491-499. DOI: 10.5897/AJAR10.039.
  • Çardak, M. (2015). Osmaniye ili nar bahçelerinde Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin yayılışı, popülasyon yoğunluğu ve zarar oranının belirlenmesi (Tez no: 523200). ). [Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Demirdere, A.(1961). Çukurova Bölgesinde Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis capitata Wied.)’nin Biyolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Çalışmalar. Tarım Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Umum Müdürlüğü, Ayyıldız Matbaası, Ankara 118s.
  • Demirel, N. (2016). Akdeniz Meyve Sineği, Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nin Popülasyon Yoğunluğu ve Zarar Oranının Farklı Çeşitteki Nar Bahçelerinde Belirlenmesi (Sözlü Bildiri). Türkiye V. Bitki Koruma Kongresi, Antalya, Türkiye, 3-5 Şubat 2014, ss. 97.
  • Demirel, N., Yıldırım, A. E., & Kılıç, G. (2018). Effectiveness of various attractants for Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae) on pomegranate fruits in Turkey. Fresenius Environmental Bulletin, 27(5), 3191-3198.
  • De Meyer, M. (2000). Systematic revision of the subgenus Ceratitis MacLeay ss.(Diptera, Tephritidae). Zoological Journal of the Linnean Society, 128(4), 439-467.
  • Dokuzoğuz M., & Mendilcioğlu K (1978). Ege Bölgesi Nar Çeşitleri Üzerinde Pomolojik Çalışmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (12), 133-159.
  • Elekçioğlu, N. Z. (2009). Akdeniz meyvesineği. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(1), 61-65.
  • Elekçioğlu, N.Z. (2013) .Fruit flies of economic importance in Turkey, with special reference to Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wied.). Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(2), 33-37.
  • Elitaş, İ. (2022). Bursa ilinde bazı meyve bahçelerinde Akdeniz meyve sineği [Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)] ergin popülasyon değişiminin belirlenmesi (Tez no 720659). [Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Ercan, N., Özvardar, S., & Baldıran, E. (1991). Nar Çeşit Araştırma Projesi Ara Sonuç Raporu. TC Tarım ve Köyişleri Bakanlığı EgeTarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Menemen, İzmir.
  • Fimiani, P. (1989). Pest status; Mediterranean region. In: Robinson AS, Hooper G, eds. Fruit Flies; Their Biology, Natural Enemies and Control. World Crop Pests, 3(A), 37-50.
  • Glozer, K., & Ferguson, L. (2008). Pomegranate production in Afghanistan. UCDAVIS College of Agricultural & Environmental Sciences, (s 32).
  • Gülcüoğlu, S., & Başpınar, H. (2020). Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis capitata Wied.)(Diptera: Tephritidae)'nin Hünnap Bahçesindeki Popülasyon Dalgalanmaları ve Zararı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 145-151. https://doi.org/10.25308/aduziraat.635144.
  • İkinci, A., & Dursun, E. (2021). Şanlıurfa’da Yetiştirilen Bazı Nar (Punica granatum L.) Çeşitlerinin Pomolojik ve Kimyasal Özellikleri. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 3(3), 63-72.
  • İleri, M. (1961). Türkiye’de Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata Wied.) durumu ve mücadelesi. Tarım Bakanlığı, Ankara Zirai Mücadele Enstitüsü Md. Yayını, Ankara 38s.
  • Kaygısız, H. (2009). Narın tarihçesi ve önem kazanmasının nedenleri. Hasad Dergisi, 24(2), 64-66.
  • Kasap, A. (2016). Adana İli Farklı Nar (Punica granatum L.) Çeşitlerinde Akdeniz Meyve Sineği [Ceratitis capitata Wied. (Dip.: Tephritidae)]’Nin Popülasyon Gelişimi ve Zarar Oranının Belirlenmesi (Tez No 426772). [Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kasap, A., & Aslan, M. (2016). Akdeniz meyve sineğinin feromon tuzaklarla (Ceratitis capitata Wied.)(Diptera: Tephritidae)’nin nar ve hurmadaki popülasyon takibi ve zarar oranının tespiti. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(1), 43-50. https://doi.org/10.18016/ksujns.21217.
  • Kingsly, A. R. P., Singh, D. B., Manikantan, M. R., & Jain, R. K. (2006). Moisture dependent physical properties of dried pomegranate seeds (Anardana). Journal of Food Engineering, 75(4), 492-496. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2005.04.033 .
  • Lansky, E., Shubert, S., & Neeman, I. (1998). Pharmological and therapeutic properties of pomegranate, 231-235. In Proceedings of the I. International Symposium of Pomegranate [15-17 October 1998, Orihuela (Alicante) Spain], 389pp.
  • Liquido, N. J., Shinoda, L. A., & Cunningham, R. T. (1991). Host plants of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae): an annotated world review. Entomological Society of America.
  • Mamay, M. (2013). Şanlıurfa İlinde Nar Bahçelerinde Harnup Güvesi [Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)]'nin Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi ile Mücadelesinde Çiftleşmeyi Engelleme (Mating Disruption) Tekniğinin Kullanılması (Tez no 343243). [Doktora Tezi, Şanlıurfa Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Mamay, M. (2021). The influence of calyx removal and fruit bagging on carob moth, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae), infestation in pomegranate. Crop Protection, 147, 105708. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2021.105708.
  • Mamay, M., Ünlü, A. İ. L., & Doğan, E. (2014). Harnup güvesi [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin farklı nar çeşitlerindeki bulaşıklık oranı ve konukçu tercihi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 38(1), 101-110.
  • Mamay, M., Ünlü, L., Yanık, E., Doğramacı, M., & İkıncı, A. (2016). Efficacy of mating disruption technique against carob moth, Apomyelois ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) in pomegranate orchards in Southeast Turkey (Şanlıurfa). International Journal of Pest Management, 62(4), 295-299. https://doi.org/10.1080/09670874.2016.1185552.
  • Martinez‐Ferrer, M. T., Campos, J. M., & Fibla, J. M. (2012). Field efficacy of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae) mass trapping technique on clementine groves in Spain. Journal of Applied Entomology, 136(3), 181-190. https://doi.org/10.1111/j.1439-0418.2011.01628.x .
  • Oğuz, H. İ., Ukav, İ., & Eroğlu, D. (2011). Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde nar (Punica granatum L.) üretimi ve pazarlanması. GAP VI. Tarım Kongresi, 9(12), 108-112.
  • Onur, C. (1982). Akdeniz Bölgesi Narlarının Seleksiyonu (Tez No: 456006 ). [Doktora Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Onur, C. (1983). Akdeniz Bölgesi Narlarının Seleksiyonu (Doktora tezi). Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Eğitim Merkezi. Yayın No:46, Mersin.
  • Onur, C. (1988). Nar (Pomegranate). Derim, 5(4), 147-190.
  • Özbek, S. (1977). Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 111. Ders Kitapları: 6, Adana, 386 s.
  • Özgüven, A. I., & Yılmaz, C. (2000). Güneydoğu Anadolu bölgesinde nar yetiştiriciliği. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi Yayınları, Adana, 15 s.
  • Öztop, A. (2008). Nar Zararlıları Üzerinde Araştırmalar: Akdeniz Meyve Sineği. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021). https://arastirma.tarimorman.gov.tr/
  • Öztürk, N., Ulusoy, M. R., & Bayhan, E. (2005). Doğu Akdeniz Bölgesi nar alanlarında saptanan zararlılar ve doğal düşman türleri. Turkish Journal of Entomology, 29(3), 225-235.
  • Özturk, N., & Ulusoy, M. R. (2009). Pests and natural enemies determined in pomegranate orchards in Turkey. In I International Symposium on Pomegranate and Minor Mediterranean Fruits 818 (pp. 277-284). https://doi.org/10.17660/ ActaHortic.2009.818.41 .
  • Papadopoulos, N. T., Katsoyannos, B. I., Carey, J. R., & Kouloussis, N. A. (2001). Seasonal and annual occurrence of the Mediterranean fruit fly (Diptera: Tephritidae) in northern Greece. Annals of the Entomological Society of America, 94(1), 41-50.
  • Satar, S., Tiring, G., İşpınar, D., & Algan, A. R. (2016). Ceratitis capitata Wied.(Diptera: Tephritidae)’nın altıntop bahçelerinde popülasyon dalgalanması ve sıcaklığın gelişimine etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 56(4), 429-440. DOI 10.16955/bkb.00044.
  • Şahin, A. (2006). Nar Bahçesi Tesisi, BATEM Yayınları, Yayın No: 28, Antalya.
  • Şimşek, M., & İkinci, A. (2017). Narın (Punica granatum L.) insan sağlığına etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(4), 494-506. https://doi.org/10.29050/harranziraat.326923.
  • Tamer, E., & Yıldırım, E. (2023). Iğdır İli Meyve Bahçelerinde Ceratitis capitata (Wiedemann, 1824) (Diptera: Tephritida)’nın Popülasyon Gelişimi, Yoğunluğu ve Bulaşıklık Oranının Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 26(3), 560-569. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1155618
  • Teniente, S. L., Flores-Gallegos, A. C., Esparza-González, S. C., Campos-Múzquiz, L. G., Nery-Flores, S. D., & Rodríguez-Herrera, R. (2023). Anticancer effect of pomegranate peel polyphenols against cervical cancer. Antioxidants, 12(1), 127. https://doi.org/10.3390/antiox12010127 .
  • Tiring, G., & Satar, S. (2017). Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae)’nın bazı meyve bahçelerinde popülasyon dalgalanması. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7(3), 239-247. https://doi.org/10.16969/entoteb.381234 .
  • Thomas, M. C., Heppner, J. B., Woodruff, R. E., Weems Jr, H. V., Steck, G. J., & Fasulo, T. R. (2004). Mediterranean Fruit Fly, Ceratitis capitata (Wiedemann)(Insecta: Diptera: Tephritidae) (Erişim Tarihi: 11.05.2020). EENY- 214/IN371, rev. 9/2001. EDIS, 2004(8). http://citeseerx.ist.psu.edu .
  • Tiftikci, P. (2020). Akdeniz meyve sineği Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)’nın şeftali bahçelerinde popülasyon değişimleri üzerinde araştırmalar. Meyve Bilimi, 7(1), 23-27.
  • Tiftikci, P. (2021). Akdeniz Meyve Sineği Ceratitis capitata (Wiedemann)(Diptera: Tephritidae)’nın Kayısı Bahçelerinde Popülasyon Değişimleri Üzerinde Araştırmalar. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(3), 304-311. https://doi.org/10.47495/okufbed.837185 .
  • Tiring, G. (2015). Ceratitis capitata Wied.(Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da farklı meyve bahçelerindeki popülasyon dalgalanması ve laboratuvar koşullarında sıcaklığın gelişme süresine etkisi (Tez No: 413580). [Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • Tiring, G., Satar, S., İşpınar, D. & Algan, A. R. (2016). Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)’nın Balcalı (Adana)’da Farklı Meyve Bahçelerindeki Popülasyon Dalgalanması ve Laboratuvar Koşullarında Sıcaklığın Gelişme Süresine Etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 56(4): 429-440.
  • Tülü, S. (2019). Akdeniz Meyve Sineği [ Ceratitis capitata (Wıedemann) (Diptera: Tephritidae) ]’nın Antalya ili, Finike ilçesinde Turunçgil ve Nar Bahçelerinde Popülasyon Yoğunluğunun Araştırılması. (Tez No: 568917). [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Ana Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
  • TÜİK (2021). Türkiye İstatistik Kurumu verileri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111 (Erişim tarihi: 15.04.2024)
  • Uluç, F. T., & Demirel, N. (2009). Seks Feromon Tuzakları Kullanılarak Hatay Nar Bahçelerinde Harnup Güvesi Ectomyelois ceratoniae (Zeller)(Lepidoptera: Pyralidae)’nin Popülasyon Yoğunluklarının Belirlenmesi. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi." p, 15-18.
  • USDA, 2024. Fruit Fly Information, Quarantine Areas and Action Plans. Plant Health. http://www.aphis.usda.gov/plant_health/plant_pest_info/fruit_flies/index.shtml. (Erişim tarihi: 22.08.2024).
  • Üçpınar, Ş. N., & Ünlü, L. (2019). The Determination of Population Development and Infestation Rate of Mediterranean Fruit Fly (Ceratitis capitata (Wied)) in Peach Orchards in Meram (Konya) Province. Selçuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33(2), 67-72.
  • Ünal, A. (2011). Bahçe Tarımı – II., Yumuşak Çekirdekli Meyve Türleri ve Nar Yetiştiriciliği, (Editörler: Vedat Şeniz, Veli Erdoğan), T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2358, s. 16 – 19, Eskişehir.
  • Ünal, Ç., Velioğlu, S. & Cemeroğlu, B. (1995). Türk nar sularının bileşim öğeleri. Gıda, 20 (6), 339-345. White, I. M., & Elson-Harris, M. M. (1992). Fruit flies of economic significance: their identification and bionomics (pp. xii+-601).
  • Yıldırım, E., & Başpınar, H. (2011). Aydın ili nar bahçelerinde saptanan zararlı ve predatör türler, yayılışı, zararlı türlerden önemlilerinin popülasyon değişimi ve zararı. Türkiye Entomoloji Bülteni, 1(3), 169-180.
  • Yılmaz, C. & Özgüven, A.I. (2009). Türkiye'deki Nar Genetik Kaynakları. III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 10-12 Haziran 2009, Kahramanmaraş.
Toplam 62 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Tarımda Entomoloji
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article)
Yazarlar

Celal Güler 0009-0008-0647-6460

Mehmet Mamay 0000-0003-3723-5228

Ceyhan Sönmez 0000-0001-5894-2445

Proje Numarası Harran Üniversitesi, Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü (Proje No: HÜBAP-21018)
Erken Görünüm Tarihi 19 Aralık 2024
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 13 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 2 Ekim 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024Cilt: 27 Sayı: Ek Sayı 2 (Suppl 2)

Kaynak Göster

APA Güler, C., Mamay, M., & Sönmez, C. (2024). Akdeniz Meyve Sineği [Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)]’nin Şanlıurfa İli Nar Bahçelerindeki Popülasyon Gelişimi ve Bulaşıklık Oranı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 27(Ek Sayı 2 (Suppl 2), 392-408. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1483193
 Kapak Resmi İndir

21082



2022-JIF = 0.500

2022-JCI = 0.170

Uluslararası Hakemli Dergi (International Peer Reviewed Journal)

       Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)

      Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)


88x31.png 

Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

                 


Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi
e-ISSN: 2619-9149