Öz
The
aim of this study was to determine the factors affecting the fish consumption
in Tekirdag province. The
data were obtained from 270 consumers selected by using random sampling method
from 48000 households living in Tekirdag province. Consumers' demographic
characteristics were analyzed and responses for preferences about fish
consumption habits were discussed. In this study, Factor Analysis was performed
to analyze the purchasing behavior of consumers about fish consumption. Factor
groups were named as “attitude towards processed and canned products”,
“conscious purchasing”, “opinion about aquaculture”, “health benefits”, “impact
on consumption amount”. Factors affecting the amount of fish consumption per
capita were explained with Tobit model. Consumer’s income, education level and
factor groups derived from factor analysis were used as explanatory variables
in the model. According to the results conscious purchasing factor, health
benefits factor, consumer income and education level have positive effect on
fish consumption. As a result of the study, it was observed that the increases
in income level and conscious level would increase fish consumption. Based on
the result of the Tobit model, in order to increase fish consumption, consumers
should be informed about the health benefits of fish.
Anahtar Kelimeler
Tobit model Marketing research Consumer preferences Factor analysis
Destekleyen Kurum
Scientific Research Project Unit of Namık Kemal University.
Proje Numarası
NKUBAP.00.24.AR.15.06
Teşekkür
Funding by Scientific Research Project Unit (NKUBAP.00.24.AR.15.06) of Namık Kemal University.
Kaynakça
- Adıgüzel F, Civelek O, Sayılı M, Büyükbay EO 2009. Tokat İli Almus İlçesinde Ailelerin Balık Tüketim Durumu. GOU Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2):35-43.
- Altintzoglou T, Vanhonacker F, Verbeke W, Luten J 2011. Association of Health Involvement and Attitudes Towards Eating Fish on Farmed and Wild Fish Consumption in Belgium, Norway and Spain. Aquaculture International, 19(3): 475–488.
- Arvanitoyannis IS, Krystallis A, Panagiotaki P, Theodorou AJ 2004. A Marketing Survey on Greek Consumers’ Attitudes Towards Fish. Aquaculture International, 12(3): 259–279.
- Aydın H, Dilek MK, Aydın K 2011. Trends in Fish and Fishery Products Consumption in Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11(3): 499-506.
- Aydın M, Karadurmuş U 2013. Trabzon ve Giresun Bölgelerindeki Su Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(9): 57-71.
- Birch D, Lawley M 2014. The Role of Habit, Childhood Consumption, Familiarity and Attitudes Across Seafood Consumption Segments in Australia. Journal of Food Products Marketing, 20(1): 98–113.
- Brécard D, Hlaimi B, Lucas S, Perraudeau Y, Salladarré F 2009. Determinants of Demand for Green Products: An Application to Eco-Label Demand for Fish in Europe. Ecological Economics, 69(1): 115–125.
- Burger J, Gochfeld M 2009. Perceptions of The Risks and Benefits of Fish Consumption. Individual Choices to Reduce Risk and Increase Health Benefits. Environmental Research, 109(3): 343–349.
- Claret A, Guerrero L, Aguirre E, Rincón L, Hernández MD, Martínez I, Peleteiro JB, Grau A, Rodriguez-Rodriguez C 2012. Consumer Preferences for Sea Fish Using Conjoint Analysis. Exploratory Study of The Importance of Country of Origin, Obtaining Method, Storage Conditions and Purchasing Price. Food Quality and Preference, 26(2): 259–266.
- Cosmina M, Demartini E, Gaviglio A, Mauracher C, Prestamburgo S, Trevisan G 2012. Italian Consumers’ Attitudes Towards Small Pelagic Fish. New Medit, 11(1): 52–57.
- Çaylak B 2013. İzmir İli Su Ürünleri Tüketimi ve Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 48 sy.
- Çolaklıoğlu FA, Ismen A, Ozen O, Cakır F, Yıgın C, Ormancı HB 2006. Çanakkale İlindeki Su Ürünleri Tüketim Davranışlarının Değerlendirilmesi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 23(1/3): 387-392.
- Erdal G, Esengun K 2008. Tokat İlinde Balık Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Logit Model ile Analizi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 25(3): 203-209.
- FAO 2018. Fishery Statistical Databases. (Access Date: 30.10.2018). http://www.fao.org/faostat/en/#data/CL
- Gujarati ND 2001. Essential of Econometrics, Mc Graw Hill, New York. 849 pp. (Çeviren: SENESEN, U; SENESEN, G.G.), Literatür Publication, No:33, Istanbul.
- Hall TE, Amberg SM 2013. Factors Influencing Consumption of Farmed Seafood Products in The Pacific Northwest. Appetite, 66(1): 1–9.
- Hatırlı SA, Demircan V, Aktas AR 2004. Isparta İlinde Ailelerin Balık Tüketiminin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 245-256.
- Honkanen P, Olsen SO, Verplanken B 2005. Intention to Consume Seafood: The Importance of Habit. Appetite, 45(2): 161–168.
- Iton CWA, Hutchinson SD 2017. Socioeconomic Determinants of Frequency of Fish Purchasing Among Trinidad and Tobago Shoppers: A Binary Logit Analysis. Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 11(1-2): 105-110.
- Jaffry S, Pickering H, Ghulam Y, Whitmarsh D, Wattage P 2004. Consumer Choices for Quality and Sustainability Labelled Seafood Products in the UK. Food Policy, 29(3): 215–228.
- Korir L, Rizov M, Ruto E 2018. Analysis of Household Food Demand and Its Implications on Food Security in Kenya: An Application of QUAIDS Model. Agricultural Economics Society 92nd Annual Conference, April 16-18, 2018, Coventry (UK).
- Koc S, Sahin M 2018. Tobit Model ve Bir Uygulama. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(1): 73-80.McDonald JF, Moffitt RA 1980. The Uses of Tobit Analysis. The Review of Economics and Statistics, 62(2): 318-321.
- Nakip M, 2003. Pazarlama Araştırmaları, Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. Seçkin Yayıncılık, Ankara, 592 sy.
- Nalıncı S 2013. Amasya İli Merkez İlçedeki Hane Halkının Et Tüketim Alışkanlıkları ve Et Tüketimini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 162 sy.
- Norušis M J, 1994. SPSS Inc. SPSS: SPSS Professional Statistics 6.1. Chicago, IL: SPSS Inc, 397pp.
- Oguzhan P, Angis S, Atamanalp M 2009. Erzurum İlindeki Tüketicilerin Su Ürünleri Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. 15. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 01-04 Temmuz 2009, Rize.
- Olgunoglu IA, Bayhan YK, Olgunoglu MP, Artar E, Ukav I 2014. Adıyaman İlinde Balık Eti Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9(1): 21-25.
- Olsen SO 2003. Understanding the Relationship Between Age and Seafood Consumption. The Mediating Role of Attitude, Health Involvement and Convenience. Food Quality and Preference, 14(3): 199–209.
- Orhan H, Yuksel O 2010. Burdur İli Su Ürünleri Tüketimi Anket Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 1-7.
- Pieniak Z, Verbeke W, Scholderer J 2010. Health-Related Beliefs and Consumer Knowledges Determinants of Fish Consumption. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 23(5): 480-488.
- Sarı M, Demırulus H, Sogut B 2000 Van İlinde Öğrencilerin Balık Eti Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doğu Anadolu Bölgesi Su Ürünleri Sempozyumu, 28-30 Haziran 2000, Erzurum.
- Sayılı M, Esengun K, Kayım M, Akca H 1999. Tokat Merkez İlçede Balık Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1): 9-27.
- Sen B, Canpolat O, Sevim AF, Sonmez F 2008. Elazığ İlinde Balık Eti Tüketimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(3):433-437.
- Senol S, Saygı H 2001. Su Ürünleri Tüketimi İçin Bir Ekonometrik Model. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 18(3-4): 383-390.
- Tatlıdıl H, 2002. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Akademi Matbaası, Ankara, 424 sy.Temel T, Uzundumlu AS 2015. Rize İlinde Hanelerin Balık Tüketimi Üzerine Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Menba Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 3: 14-22.
- Tobin J 1958. Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables. Econometrica, 26(1): 24-36.
- Tomic M, Kovacicek T, Matulic D 2016. Attitudes as Basis for Segmenting Croatian Fresh Fish Consumers. New Medit, 15(4): 63-71.
- Trondsen T, Braaten T, Lund E, Eggen AE 2004. Health and Seafood Consumption Patterns Among Women Aged 45–69 Years. A Norwegian seafood consumption study. Food Quality and Preference, 15(2): 117–128.
- Verbeke W, Vackier I 2005. Individual Determinants of Fish Consumption. Application of The Theory of Planned Behaviour. Appetite, 44(1): 67–82.
- Wan W, Hu W, 2012. At-Home Seafood Consumptıon in Kentucky: A Double-Hurdle Model Approach. Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting, February 4-7, 2012, Birmingham (AL).
- Yuksel F, Karaton-Kuzgun N, Ozer EI 2011. Tunceli İli Balık Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(5): 28-36.
Öz
Bu çalışmanın amacı
Tekirdağ ilindeki tüketicilerin balık tüketim miktarlarına etki eden
faktörlerin belirlenmesidir. Tekirdağ ilinde yaşayan 48000 haneden tesadüfi
örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 270 tüketici ile anket uygulaması
yapılarak tüketicilerin demografik özellikleri ve balık tüketim alışkanlıkları
ile ilgili yargılara verdikleri cevaplar ele alınmıştır. Çalışmada
tüketicilerin balık tüketimi ile ilgili satın alma davranışlarını analiz etmek
üzere faktör analizi kullanılmıştır. Faktör analizi sonunda elde edilen faktör
grupları “işlenmiş ve konserve ürünlere karşı tutum”, “bilinçli satın alma”,
“yetiştiriciliğe bakış”, “sağlığa fayda” ve “tüketim miktarına etki” olarak
belirlenmiştir. Kişi başı balık tüketim miktarını etkileyen faktörler Tobit
model yardımı ile açıklanmıştır. Modelde açıklayıcı değişken olarak tüketici
geliri, eğitim durumu ve faktör analizinden elde edilen faktör grupları
kullanılmıştır. Analiz sonucuna göre bilinçli satın alma faktörü, sağlığa fayda
faktörü, tüketici geliri ve eğitim düzeyi anlamlı bulunmuştur. Çalışma
sonucunda, gelir seviyesi ve bilinç düzeyindeki artışın balık tüketimini
artıracağı tespit edilmiştir. Tobit modelinin sonuçlarına göre, balık
tüketimini artırmak için tüketicilere balıkların sağlığa faydaları hakkında
bilgi verilmelidir.
Anahtar Kelimeler
Tobit modeli Pazarlama araştırması Tüketici tercihleri Faktör analizi
Proje Numarası
NKUBAP.00.24.AR.15.06
Kaynakça
- Adıgüzel F, Civelek O, Sayılı M, Büyükbay EO 2009. Tokat İli Almus İlçesinde Ailelerin Balık Tüketim Durumu. GOU Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2):35-43.
- Altintzoglou T, Vanhonacker F, Verbeke W, Luten J 2011. Association of Health Involvement and Attitudes Towards Eating Fish on Farmed and Wild Fish Consumption in Belgium, Norway and Spain. Aquaculture International, 19(3): 475–488.
- Arvanitoyannis IS, Krystallis A, Panagiotaki P, Theodorou AJ 2004. A Marketing Survey on Greek Consumers’ Attitudes Towards Fish. Aquaculture International, 12(3): 259–279.
- Aydın H, Dilek MK, Aydın K 2011. Trends in Fish and Fishery Products Consumption in Turkey. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11(3): 499-506.
- Aydın M, Karadurmuş U 2013. Trabzon ve Giresun Bölgelerindeki Su Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 3(9): 57-71.
- Birch D, Lawley M 2014. The Role of Habit, Childhood Consumption, Familiarity and Attitudes Across Seafood Consumption Segments in Australia. Journal of Food Products Marketing, 20(1): 98–113.
- Brécard D, Hlaimi B, Lucas S, Perraudeau Y, Salladarré F 2009. Determinants of Demand for Green Products: An Application to Eco-Label Demand for Fish in Europe. Ecological Economics, 69(1): 115–125.
- Burger J, Gochfeld M 2009. Perceptions of The Risks and Benefits of Fish Consumption. Individual Choices to Reduce Risk and Increase Health Benefits. Environmental Research, 109(3): 343–349.
- Claret A, Guerrero L, Aguirre E, Rincón L, Hernández MD, Martínez I, Peleteiro JB, Grau A, Rodriguez-Rodriguez C 2012. Consumer Preferences for Sea Fish Using Conjoint Analysis. Exploratory Study of The Importance of Country of Origin, Obtaining Method, Storage Conditions and Purchasing Price. Food Quality and Preference, 26(2): 259–266.
- Cosmina M, Demartini E, Gaviglio A, Mauracher C, Prestamburgo S, Trevisan G 2012. Italian Consumers’ Attitudes Towards Small Pelagic Fish. New Medit, 11(1): 52–57.
- Çaylak B 2013. İzmir İli Su Ürünleri Tüketimi ve Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 48 sy.
- Çolaklıoğlu FA, Ismen A, Ozen O, Cakır F, Yıgın C, Ormancı HB 2006. Çanakkale İlindeki Su Ürünleri Tüketim Davranışlarının Değerlendirilmesi. E.U. Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 23(1/3): 387-392.
- Erdal G, Esengun K 2008. Tokat İlinde Balık Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Logit Model ile Analizi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 25(3): 203-209.
- FAO 2018. Fishery Statistical Databases. (Access Date: 30.10.2018). http://www.fao.org/faostat/en/#data/CL
- Gujarati ND 2001. Essential of Econometrics, Mc Graw Hill, New York. 849 pp. (Çeviren: SENESEN, U; SENESEN, G.G.), Literatür Publication, No:33, Istanbul.
- Hall TE, Amberg SM 2013. Factors Influencing Consumption of Farmed Seafood Products in The Pacific Northwest. Appetite, 66(1): 1–9.
- Hatırlı SA, Demircan V, Aktas AR 2004. Isparta İlinde Ailelerin Balık Tüketiminin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 245-256.
- Honkanen P, Olsen SO, Verplanken B 2005. Intention to Consume Seafood: The Importance of Habit. Appetite, 45(2): 161–168.
- Iton CWA, Hutchinson SD 2017. Socioeconomic Determinants of Frequency of Fish Purchasing Among Trinidad and Tobago Shoppers: A Binary Logit Analysis. Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 11(1-2): 105-110.
- Jaffry S, Pickering H, Ghulam Y, Whitmarsh D, Wattage P 2004. Consumer Choices for Quality and Sustainability Labelled Seafood Products in the UK. Food Policy, 29(3): 215–228.
- Korir L, Rizov M, Ruto E 2018. Analysis of Household Food Demand and Its Implications on Food Security in Kenya: An Application of QUAIDS Model. Agricultural Economics Society 92nd Annual Conference, April 16-18, 2018, Coventry (UK).
- Koc S, Sahin M 2018. Tobit Model ve Bir Uygulama. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(1): 73-80.McDonald JF, Moffitt RA 1980. The Uses of Tobit Analysis. The Review of Economics and Statistics, 62(2): 318-321.
- Nakip M, 2003. Pazarlama Araştırmaları, Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. Seçkin Yayıncılık, Ankara, 592 sy.
- Nalıncı S 2013. Amasya İli Merkez İlçedeki Hane Halkının Et Tüketim Alışkanlıkları ve Et Tüketimini Etkileyen Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 162 sy.
- Norušis M J, 1994. SPSS Inc. SPSS: SPSS Professional Statistics 6.1. Chicago, IL: SPSS Inc, 397pp.
- Oguzhan P, Angis S, Atamanalp M 2009. Erzurum İlindeki Tüketicilerin Su Ürünleri Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. 15. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 01-04 Temmuz 2009, Rize.
- Olgunoglu IA, Bayhan YK, Olgunoglu MP, Artar E, Ukav I 2014. Adıyaman İlinde Balık Eti Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 9(1): 21-25.
- Olsen SO 2003. Understanding the Relationship Between Age and Seafood Consumption. The Mediating Role of Attitude, Health Involvement and Convenience. Food Quality and Preference, 14(3): 199–209.
- Orhan H, Yuksel O 2010. Burdur İli Su Ürünleri Tüketimi Anket Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1): 1-7.
- Pieniak Z, Verbeke W, Scholderer J 2010. Health-Related Beliefs and Consumer Knowledges Determinants of Fish Consumption. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 23(5): 480-488.
- Sarı M, Demırulus H, Sogut B 2000 Van İlinde Öğrencilerin Balık Eti Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Doğu Anadolu Bölgesi Su Ürünleri Sempozyumu, 28-30 Haziran 2000, Erzurum.
- Sayılı M, Esengun K, Kayım M, Akca H 1999. Tokat Merkez İlçede Balık Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1): 9-27.
- Sen B, Canpolat O, Sevim AF, Sonmez F 2008. Elazığ İlinde Balık Eti Tüketimi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(3):433-437.
- Senol S, Saygı H 2001. Su Ürünleri Tüketimi İçin Bir Ekonometrik Model. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 18(3-4): 383-390.
- Tatlıdıl H, 2002. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz. Akademi Matbaası, Ankara, 424 sy.Temel T, Uzundumlu AS 2015. Rize İlinde Hanelerin Balık Tüketimi Üzerine Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Menba Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 3: 14-22.
- Tobin J 1958. Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables. Econometrica, 26(1): 24-36.
- Tomic M, Kovacicek T, Matulic D 2016. Attitudes as Basis for Segmenting Croatian Fresh Fish Consumers. New Medit, 15(4): 63-71.
- Trondsen T, Braaten T, Lund E, Eggen AE 2004. Health and Seafood Consumption Patterns Among Women Aged 45–69 Years. A Norwegian seafood consumption study. Food Quality and Preference, 15(2): 117–128.
- Verbeke W, Vackier I 2005. Individual Determinants of Fish Consumption. Application of The Theory of Planned Behaviour. Appetite, 44(1): 67–82.
- Wan W, Hu W, 2012. At-Home Seafood Consumptıon in Kentucky: A Double-Hurdle Model Approach. Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting, February 4-7, 2012, Birmingham (AL).
- Yuksel F, Karaton-Kuzgun N, Ozer EI 2011. Tunceli İli Balık Tüketim Alışkanlığının Belirlenmesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 2(5): 28-36.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Ziraat, Veterinerlik ve Gıda Bilimleri |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ (Research Article) |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | NKUBAP.00.24.AR.15.06 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Eylül 2019 |
| Kabul Tarihi | 8 Kasım 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |
Cited By
Hakkari İli Yüksekova İlçesinde Balık Tüketim Yapısı ve Tercihleri Üzerine Bir Araştırma
Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.30910/turkjans.1248871
Hanelerin Balık Tüketim Sıklığına Etki Eden Faktörlerin Sıralı Probit Model ile Analizi
Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi
https://doi.org/10.30910/turkjans.931831
2022-JIF = 0.500
2022-JCI = 0.170
Uluslararası Hakemli Dergi (International
Peer Reviewed Journal)
Dergimiz, herhangi bir başvuru veya yayımlama ücreti almamaktadır. (Free submission and publication)
Yılda 6 sayı yayınlanır. (Published 6 times a year)
Bu web sitesi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.